تاریخچه :
حجامت نام یک روش درمانی پیچیده است که بر اساس قدیمی ترین سند موجود از 3300 سال قبل از میلاد مسیح درمقدونیه انجام می شده و بعدها به یونان رخنه کرده است و در آن زمان شاخص پزشک بودن ، حجامت کردن و داشتن ابزار آن بوده است .

اوراق پاپیروس که از عصر باستان بدست آمده نیز نشان می دهد که حدود 2200 سال قبل از میلاد مسیح ،حجامت امری رایج بوده است .

بقراط که حدود 400 سال قبل از میلاد مسیح می زیسته است با روشهای مختلف حجامت آشنا بوده است و در آثار خود به موارد استفاده و منع آن اشاره کرده است.

در آثار جالینوس نیز مطالب متنوعی در مورد حجامت بر جا مانده است .

تعریف حجامت در واقع اعمال یک استرس فوری به سیستم ساکن دفاع عمومی بدن است تا آن را برعلیه کلیه عوامل درونی و بیرونی هشیار و فعال نماید.

بیشترین کاربرد حجامت در بعد پیشگیری است و با مکانیسمهای مختلفی از جمله تنظیم سیستم ایمنی ، تنظیم ترکیبات شیمیایی و هورمونی خون و تنظیم سیستم اعصاب خودکاربدن ازابتلا به انواع بیماریها پیشگیری می کند .علاوه براین حجامت کاربرد های در مانی نیز دارد به نحوی که در در مان برخی بیماریها مانند سردردهای عصبی ومیگرنی ، چربی ، قند و اوره خون ،سنگهای کلیوی و کیسه صفرا موثر است

انواع حجامت :
در کشور های غربی حجامت تقریبا به ده روش انجام می شود ولی درطب سنتی ایران حجامت بطور کلی به دو دسته تقسیم می شود :

حجامت خشک :
که در فرهنگ عامه به لیوان گذاری معروف است به شیوه خلا گرمایی و از طریق گذاشتن پنبه در حال سوختن در ته لیوان و گذاشتن لیوان در موضع انجام می شود.

حجامت تر:
در این روش پس از اینکه پزشک موضع حجامت را ضد عفونی نمود ،با استفاده از یک لیوان یکبار مصرف مخصوص حجامت وبا دستکاه مکش ، عمل بادکشی را انجام میدهد . خلا ایجاد شده در لیوان باعث تجمع مواد سبک خون مویرگی در موضع حجامت می شود .سپس پزشک لیوان را از موضع جدا نموده و با یک تیغ یکبار مصرف چند خراش سطحی به عمق نیم تا یک میلی متربه صورت مایل ایجاد می کند. سپس دوباره لیوان را گذاشته و عمل مکش را انجام می دهد.این عمل سه تا پنج مرتبه انجام می شود و در مجموع حداکثر 50 تا 75 میلی لیتر خون از بدن شخص خارج می شود .البته بدن در مدت زمان بسیار کوتاهی قادر به باز سازی این مقدار خون است .

بهتر است با شکم خالی حجامت انجام نشود . بنابراین یکساعت قبل از حجامت (ترجیحا شربت عسل ) یا آب انار یا ماءالشعیر لیمویی میل نمایید.
مصرف سیگار در روزی که قصد حجامت دارید ممنوع است.
تا 12 ساعت قبل و بعد از حجامت مقاربت جنسی انجام نشود.
قبل از حجامت حتما عینک را از چشم بردارید.

توصیه ها ی بعد از حجامت :
تا 24 ساعت پس از حجامت از مصرف سیگار بپرهیزید.
تا 12 ساعت پس از حجامت از خوردن ترشی ،لبنیات ،ماهی و غذاهای شور بپرهیزید.
تا 24 ساعت پس از حجامت از انجام کارهای سنگین و نیز مقاربت جنسی اجتناب کنید.
برای جبران ضعف احتمالی ،توصیه می شود بعد از حجامت یک لیوان شربت عسل یا ماءالشعیر لیمویی و یا یک عدد انار میل کنید.
جهت جلوگیری از عفونت زخم ،حداقل تا12 ساعت پس از حجامت استحمام نکنید.
صبح روز پس ازحجامت می توان استحمام کرد ،اما موضع حجامت را فقط با آب خالی (بدون استفاده از لیف و صابون ) بشویید.

در چه افرادی نباید حجامت انجام شود :
زنان باردارتا پایان ماه چهارم نباید حجامت نمایند.
افراد دچار مشکلات انعقادی مثل کمبود پلاکت و بیماران هموفیلی
حجامت زنان در ایام قاعدگی بویژه اواخر این دوره ممنوع است.

 محسن رحیمی ، کارشناس طب سنتی  گفت : حجامت دو نوع است، عام که در زیر دو کتف ( پشت قلب) جایی که محل انباشته شدن خون های اضافه و سنگین در بدن است صورت می گیرد و این محل نقش فیلتر را در بدن انجام می دهد که با این روش اثرات مهمی در بهبود انواع بیماری ها دارد و نوع دوم آن حجامت تخصصی است و زمانی صورت می گیرد که فرد از نوع عام نتیجه نگرفته و به بیماری های مانند میگرن و دردهای استخوانی مبتلاست و عمل حجامت در ناحیه آسیب دیده انجام می شود.

این کارشناس طب سنتی در مورد سن حجامت عنوان کرد: حجامت کردن از دوران تولد زمانی که نوزاد به بیماری زردی مبتلاست و تا زمان رشد و بزرگ شدن صورت می گیرد و فقط برای خانم هایی که دچار عادات ماهانه و افرادی که به بیماری هایی مانند صرع مبتلا هستند توصیه نمی شود.

وی در مورد روش درمامی انواع حجامت گفت: امروزه در حجامت های گرم و خشک (بادکش و گرم و خونی از وسایلی در حجامت گرم و خشک (بادکش) این عمل با استفاده از لیوان های یکبارمصرف و شیشه ای استریل شده انجام می شود و نوع گرم و خونی با عمل خونگیری از محل درد صورت می گیرد ولی در گذشته با استفاده از شاخ گاو و وسایلی که غیره بهداشتی و چند بار مصرف بود عمل حجامت صورت می گرفت که خود زمینه ساز انواع بیماری ها بود.

دکتر رحیمی در مورد حجامت اظهار داشت: حجامت از نظر طب علمی امروزی برای سلامتی بدن مفید است و حتی افراد سالمی که با هیچ بیماری مبتلا نیستند می تواند با دو بار حجامت کردن در طول سال می توانند کلسترول و غلظت خونشان را به حد تعادل برسانند چون آمار نشان می دهد 85 درصد بیماران با حجامت کردن بهبود یافته اند و افرادی هم که میل به مصرف مواد غذایی پرچرب و انواع همبرگر و پیتزا دارند بهتر است در هر فصل یکبار حجامت کنند تا از بروز بیماری ها جلوگیری شود.

پاسخگوی سئوالات زیر آقای حسین خیراندیش، رئیس انجمن تحقیقات حجامت ایران می باشد.


1- چرا با وجودی كه می گویید "حجامت" فایده های بسیاری دارد، اما برخی از پزشكان مخالفند؟

به نظر ما مخالفان هم حق دارند، چون از علم خودشان دفاع می كنند. هیچ پزشكی از ابتدا تا انتهای دوران تحصیل در دانشگاه، چه در دوره ی عمومی و چه در دوره ی تخصصی، حتی یك ساعت از یك واحد درسی درباره حجامت را نگذرانده است. پس علت اساسی مخالفت ها عدم آگاهی به موضوع می تواند باشد. همچنان كه بسیاری از پزشكانی كه اكنون حجامت می كنند، قبلاً از مخالفان این کار بودند.

هم اكنون 1600 پزشك عمومی و متخصص آموزش دیده با پروانه ی حجامت كه توسط وزارت بهداشت تأیید شده است، در سراسر كشور فعالیت می كنند كه اگر هر كدام حداقل روزانه 10 نفر را حجامت كنند، در سال بیش از 4 میلیون نفر را حجامت می كنند.

جالب این كه بسیاری از بیماران و مراجعه كنندگان قبل از حجامت، در بالاترین سطوح تخصصی ویزیت شده اند و سپس به حجامت روی آورده اند.

فقط تعداد پزشكانی كه حجامت شدند و در مؤسسه پرونده دارند 5 هزار نفر هستند. به علاوه پزشكان بسیاری هم اهل حجامت شدن هستند كه تشكیل پرونده نداده اند.

4- "حجامت" در دیگر كشورها چه جایگاهی دارد؟

پس از این كه جرقه ی كارهای علمی حجامت در ایران در سال 1364 زده شد، اولین كشوری كه به شكل علمی این موضوع را دنبال كرد، كشور آمریكا بود و پزشكان زیادی در این خصوص به فعالیت پرداختند كه ثمره ی آن تألیفات ارزشمندی درباره ی حجامت است.

دكتر" ایلكی چرالی" در آمریكا یك جلد و دكتر "یوهان آبله" در آلمان دو جلد (حجامت گرم و خشك و حجامت تر) كتاب وزین در این باره نوشته اند. در سوریه كتابی با عنوان "دواءالعجیب" كشف قرن بیستم، با امضای 33 متخصص طب كلاسیك به رشته ی تحریر در آمده و در كشورهای دیگری نیز كتاب های خوب و مقالات پرمحتوایی نوشته شده كه برخی از آنها در مؤسسه ی تحقیقات حجامت ایران در حال ترجمه است.

در بسیاری از كشورها شیوع حجامت شتاب گرفته است. در دانشگاه "الازهر" مصر كارهای علمی خوبی انجام شده و در چین به شكل سیستماتیك این روش درمانی اجرا می شود.

در بیمارستان های چین یك بخش درمان طب سوزنی ، یك بخش درمان از طریق حجامت، یك بخش داروهای گیاهی و یك بخش طب كلاسیك است.

ما معتقدیم كار علمی درباره حجامت و سیستمی شدن این روش درمانی، كار درمان را بسیار كوتاه تر و هزینه ها را هم کمتر می کند. اگر یك صدم اعتبارات پژوهشی كشور در بخش درمان به تحقیقات حجامت و طب سنتی اختصاص یابد، معتقدیم نرخ درمان به یك صدم نرخ جاری كاهش پیدا می كند. این در حالی است كه 20 درصد اعتبارات ملی به صورت مستقیم و غیرمستقیم صرف هزینه های درمانی می شود كه رقم فاحشی است.

الان 70 درصد سهام داران عمده ی شركت های دارویی دنیا، صهیونیست ها و اتفاقاً عمده ی مصرف كنندگان داروهای شیمیایی، مسلمانان هستند. 5/1 میلیارد، جمعیت مسلمانان است كه روزانه میلیون ها دلار از این شركت ها دارو خریداری می كنند و سیستم درمانی این كشورهای مسلمان از جمله ایران طوری طراحی شده كه حتی یك روز نمی تواند دارو خریداری نکند، چون جان بیماران به خطر می افتد و از طرفی سیستم به شدت وابسته است.

اما ما می گوییم اگر حجامت جاری شود، هیچ دهی به ده دیگر وابسته نخواهد شد، چون درمان مستقل، با ابزار ساده و كارآیی فوق العاده ای است.