تبیان، دستیار زندگی

انقلاب و انفجار اطلاعات، نامی است که بر دهه آخر قرن بیستم نهاده شده است. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، اطلاع رسانی اساسی ترین و مهم ترین نقش خود را در جوامع بشری ایفا می کند. پدیده اینترنت به عنوان اصلی ترین ابزار اطلاع رسانی در عصر نوین مطرح است.

رسانه های ارتباط جمعی در اشکال مختلف آن با یکدیگر بر سر حاکمیت و ربودن وقت و سرمایه و توجه و تمایلات مخاطبان و کاربران خود در رقابت بسر می برند.

فناوری کامپیوتر به طور وسیع در جامعه گسترش پیدا کرده است و با تمامی جنبه های زندگی از مدرسه تا محل کار، خدمات بانکی، خرید و فرش، پرداخت مالیات و حتی رأی گیری تلفیق شده است.

بی شک، رشد روزافزون اینترنت فواید و اهمیت غیر قابل انکاری دارد، چندان که در دوران حاضر، نقش محوری اینترنت چنان اساسی است که بدون آن امکان برنامه ریزی، توسعه و بهره وری در زمینه هایی چون: فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و علمی در جهان آینده امکان پذیر نخواهد بود.

ظهور و گسترش اینترنت مانند هر نوآوری گسترده دیگر، باعث به وجود آمدن تغییراتی در جنبه های مختلف زندگی گردیده است. این تغییرات در سطوح بسیار مختلفی می باشند که تغییرات اجتماعی و ارتباطی بیشتری را به دنبال داشته اند. با توجه به جنبه های خوب و بد پدیده اینترنت، به هر حال اینترنت اکنون یک ابزار ارتباطی مهم در جامعه متمدن به شمار می رود.

خانواده و جریان تکنولوژی

خانواده بنیادی ترین نهاد اجتماعی است که سلامت یا بیماری آن می تواند تأثیرات عمیق و همه جانبه ای بر ابعاد گوناگون حیات اجتماعی داشته باشد. نهاد خانواده یکی از عوامل مؤثر و تعیین کننده در زندگی اجتماعی فرد به شمار می رود و بدون وجود سازمان خانواده تداوم جوامع بشری آن امکان پذیر نیست تضعیف و کم رنگ شدن کارکردهای آن به بروز بحران های عمیقی هم چون انحرافات، آسیب ها و مشکلات اجتماعی و فرهنگی در جوامع شده است. در مباحث آسیب شناختی نهاد خانواده، یکی از محورهای مهم بررسی آسیب های ناشی از تحولات خانواده است. تحولاتی که خود منشأ بروز دگرگونی هایی عمیق و اساسی در نوع روابط و ارزش های خانوادگی می باشند. بسیاری از این تحولات و دگرگونی ها از بیرون، بر خانواده تحمیل می شود.

رشد سریع و غیر قابل تصور تکنولوژی در دنیای امروز، جوامع و به طبع خانواده را با نوعی سردرگمی و چالش روبه رو نموده است. پیشرفت رسانه های ارتباطی مانند رایانه، ماهواره و اینترنت، رؤیای دهکده جهانی را تحقق می بخشد و جهانی سازی به عنوان یکی از اثرگذارترین پدیده های مطرح شده که زیر ساخت های زندگی انسان ها را تغییر داده و با بهره گیری از آخرین فناوری های ارتباطی، تمام ساختارهای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و حتی حریم خانوادگی و فردی را مورد تهدید قرار داده است.

خانواده بنیادی ترین نهاد اجتماعی است که سلامت یا بیماری آن می تواند

تأثیرات عمیق و همه جانبه ای بر ابعاد گوناگون حیات اجتماعی داشته باشد.

نهاد خانواده یکی از عوامل مؤثر و تعیین کننده در زندگی اجتماعی فرد به شمار می رود و بدون وجود سازمان خانواده تداوم جوامع بشری آن امکان پذیر نیست

تضعیف و کم رنگ شدن کارکردهای آن به بروز بحران های عمیقی هم چون انحرافات، آسیب ها و مشکلات اجتماعی و فرهنگی در جوامع شده است.

اینترنت امروزه جایگاه ویژه ای در ساختار زندگی خانواده ها پیدا کرده است و رایانه به عنوان یک وسیله اما با کاربردی متفاوت تر، متنوع تر و شخصی تر وارد خانه شده و عرصه زندگی اجتماعی را دچار تغییر و تحول نموده و روابط اجتماعی جدیدی با ویژگی های نوین در جامعه حاکم می سازد.

اینترنت پدیده جهانی

ویژگی ها و تأثیرات جهانی اینترنت را می توان از محصولات جنگ سرد و هراس وزارت دفاع امریکا از خطرات جنگ هسته ای دانست. این پدیده در آغاز بیشتر در اختیار دانشمندان و دانشگاهها به منظور تحقیق و پژوهش بوده است. از سال 1997 با تجاری شدن اینترنت خدمات آن به شدت متنوع و افزایش یافت و به یک شبکه عمومی تبدیل شد.

اینترنت دو امکان عمده برای انسان ها به ارمغان می آورد. وب. جهانی «world wide web» و پست الکترونیکی«email».

اما در واقع اینترنت فقط این دو امکان نیست، وب و پست های الکترونیکی تنها مدل های ارتباطی اند، ظرف چند ساله اخیر مصارف اصلی اینترنت از زمینه تحقیقاتی به جنبه تجاری تبدیل شده است، از جمله سایر کاربردهای اینترنت می توان به موارد زیر اشاره کرد: کنفرانس از راه دور، مناظره عمومی، جستجو و یافتن هر چیز در اینترنت، فروشگاههای مجازی، سازمان های تجاری، سایت های تفریحی و سرگرمی، اطاق های گفتگو، و ...

بررسی ویژگی های کاربران اینترنت نشان می دهد که تحصیلات و ثروت دو عامل مهم در میزان استفاده است .

کاربران اینترنت بیشتر از طبقه متوسط بالا، جوان، تحصیل کرده، مرد و شهرنشین هستند. کامپیوتر و به دنبال آن اینترنت هم نیاز به نوعی خاص از سواد و مهارت دارد و هم الگوهای فرهنگی و رفتاری ویژه ای را به دنبال می آورد.

اینترنت و عامل تغییر فرهنگ جوامع

همه فرهنگ ها، به طور پیوسته در حال تغییراند و این تغییرات، امروزه هم سریع و هم عمیق تر از گذشته شده اند. اینترنت و به تعبیر دیگر شبکه های ارتباطات فرد مدار جهانی، نقش عمده ای در تشدید تغییرات فرهنگ و موجودیت های فرهنگی جوامع و خانواده ها ایفا خواهد کرد.

اینترنت به دو شیوه موجب تغییر فرهنگی می شود: نخست: فرهنگ خودش را عرضه می کند و دوم: گذرگاهی برای سایر فرهنگ ها تدارک می کند.

کاربران اینترنت به پیشروان و جریانان پیشتاز فرهنگی دسترسی دارند، این افراد و جریانات بخشی از فرهنگ اینترنت و یا بخشی از فرهنگ های دیگر هستند.

اینترنت، محیط، ابزار و تعاملات خاص خود را دارد که با محیط، ابزار و تعاملات فضای غیر مجازی کاملاً متفاوت است. فن آوری اینترنت امکان دستیابی به چیزهای زیادی را برای کاربران فراهم می کند، چیزهایی که اساسا فرهنگی که این افراد به آن تعلق ندارند در اختیارشان قرار نمی دهند.

خانواده و دنیای مجازی پیش رو

دنیای مجازی عنوانی برای دنیای کم سابقه و نوظهور در عصر پیدایش و گسترش رسانه های جدید ارتباطی است که پیش از دو دهه از رواج آن نمی گذرد.

از زمانی که این تکنولوژی وارد فضای زندگی انسان شده تا به امروز که به یک تکنولوژی بین المللی تبدیل شده است علی رغم تمام محاسن و مزایای آن، یکسری دغدغه ها و نگرانی هایی را بر خانواده ها تحمیل نموده است شما می توانید ساعت ها و روزها و شب ها در مقابل رایانه بنشینید و در دنیای wwwها به سیر و سفر بپردازید.

با هر کس که می خواهید دوست شوید و به هر کجا که می خواهید سر بزنید. این فضای مجازی چگونه شکل می گیرد و ما را از دنیای واقعی دور می کند و به فرهنگ اینترنت برمی گردد.

فضای مجازی در حقیقت نوعی فرا فضا و فضای ذهنی است. دنیای مجازی دنیایی است که همه جا هست اما هیچ کجا نیست. فضای سیال و بی حدودی است که به سادگی، همیشه در دسترس همگان است اما به همان سادگی که ایجاد می شود از بین می رود و محو می شود.

اینترنت به دو شیوه موجب تغییر فرهنگی می شود:

نخست: فرهنگ خودش را عرضه می کند

دوم: گذرگاهی برای سایر فرهنگ ها تدارک می کند.

از زمانی که این تکنولوژی وارد فضای زندگی انسان شده تا به امروز که به یک تکنولوژی بین المللی تبدیل شده است

علی رغم تمام محاسن و مزایای آن، یکسری دغدغه ها و نگرانی هایی را بر خانواده ها تحمیل نموده است شما می توانید

ساعت ها و روزها و شب ها در مقابل رایانه بنشینید و در دنیای wwwها به سیر و سفر بپردازید.

در دنیای مجازی به خاطر نبود نشانه های فیزیکی همه در آن بی جسم و بی مکان، قدری گمنام و به طرز محسوسی کنترل ناپذیرند. این فضا خانواده را با سبک های مختلف و متعدد زندگی، هویت های جدید و فرهنگ های متغیر، روبه رو می سازد. در دنیای غیر واقعی و مجازی که اینترنت به وجود می آورد، جایگاه خانواده و حدود و ثغور آن روشن و مشخص نیست.

ارزش ها و اصول اخلاقی حاکم بر خانواده در فضای مجازی تعریف و تبیین متفاوتی با دنیای واقعی دارد در واقع اینترنت فرهنگ مخصوص به خود را ایجاد می کند.

جذابیت و کشش دنیای اینترنتی

دو ویژگی مهم یعنی ماهیت رسانه و حس کنترل را می توان از علل جذابیت دنیای اینترنت برشمرد.

الف: ماهیت رسانه، «من مارشال مک لان» (1998) رسانه ها را به دو دسته تقسیم کرده است: رسانه گرم و رسانه سرد.

رسانه گرم: رسانه ای است که از اطلاعات کاملاً پر است و فرد موقع استفاده از آن کاملاً منفعل است و لازم نیست که به طور فعال در آن درگیر شود. فیلم، رادیو و کتاب مثال هایی از رسانه گرم هستند. تجربه ای که فرد در استفاده از آنها کسب می کند تجربه فعالی نیست. در رسانه سرد برخلاف رسانه گرم، فرد مجبور است در فرآیند انتقال تجربه درگیر شود. روزنامه و تلویزیون تا اندازه ای گرایش دارند که در دسته رسانه های سرد جای بگیرند. این نوع رسانه ها تجربه سرگرم کننده مهمی را ایجاد می کند. کامپیوتر و فعالیت های وابسته به آن مانند اینترنت در طبقه رسانه های سرد جای می گیرد، زیرا افراد را به شدت در موقع استفاده درگیر می سازد و همچنین حالت انتخابی دارند و افراد زیادی را به خود جذب می کند.

ب: احساس کنترل، وقتی فرد از کامپیوتر و اینترنت استفاده می کند، احساس کنترل عجیبی در فعالیت هایش تجربه می کند. فرد می تواند به کامپیوترش فرمان دهد به همان شیوه ای که تمایل دارد ظاهر شود و اطلاعات را به همان شیوه ای که او را خشنود می سازد سازمان دهد و ارائه کند. برای افرادی که احساس کنترل اندکی در سایر حوزه های زندگی شان دارند،اینترنت فرصت خوبی را فراهم می کند تا آنها احساس کنترل خیلی زیادی را تجربه کنند.

نگاه جوان به فن آوری اینترنت

انسان موجودی اجتماعی است در درون یک خانواده متولد می شود و در جامعه رشد می کند. مهم ترین عامل اجتماعی شدن هر انسان، تجارب دوران کودکی وی در محیط خانواده است. پس از سپری شدن سال های اولیه زندگی، عوامل دیگری در رشد و تحول اجتماعی فرد تأثیر دارند. از این عوامل می توان به مدرسه، محله زندگی، نهادهای اجتماعی، مذهبی و رسانه های گروهی اشاره کرد. در سال های اخیر شبکه جهانی اینترنت با امکانات متعدد برای تعامل افراد با یکدیگر به عاملی دیگر برای اجتماعی شدن افراد تبدیل شده است.

انسان در مقطع جوانی دارای خصوصیات و گرایش های خاصی است که با دوره های دیگر زندگی اش فرق می کند بلندپروازی، کسب استقلال، هویت طلبی، خودنمایی و جلوه گری و ...، نمونه هایی از اخلاقیات دوره نوجوانی و جوانی هستند که اگر در بستر درست و مناسب قرار گیرند، انسان را در جهت رسیدن به قله کمال و رشد یاری می کنند.

دنیای اینترنت جذاب ترین دنیای مجازی برای بروز و ظهور این خصلت های جوانان است. جوانان بزرگ ترین طیف مخاطبان و فعالان دنیای اینترنت هستند. نبود محدودیت سنی در اینترنت به جوانان اجازه می دهد که هر گونه اطلاعاتی را که می خواهند در اختیار داشته باشند و یا به دیگران بدهند و با توجه به یکی از جنبه های اینترنتی، یعنی بی هویتی و گمنامی، جوانان در صحنه اینترنت برای ایفای هر نقشی، فرصت پیدا می کنند.

انسان موجودی اجتماعی است در درون یک خانواده متولد می شود و در جامعه رشد می کند. مهم ترین عامل اجتماعی شدن هر انسان، تجارب دوران کودکی وی در محیط خانواده است.

انسان در مقطع جوانی دارای خصوصیات و گرایش های خاصی است که با دوره های دیگر زندگی اش فرق می کند بلندپروازی، کسب استقلال، هویت طلبی، خودنمایی و جلوه گری و ...، نمونه هایی از اخلاقیات دوره نوجوانی و جوانی هستند

که اگر در بستر درست و مناسب قرار گیرند، انسان را در جهت رسیدن به قله کمال و رشد یاری می کنند.

جوانان همیشه به دنبال تجربه آزادی های بیشتر هستند و این جزء طبیعت جوانی است. اینترنت فضای بسیار آزادی را برای کاربران و بخصوص جوانان فراهم می کند. با امکانات و گزینه های فراوانی که رسانه های عمومی از جمله اینترنت در اختیار جوانان می گذارد، آنان دائما با محرک های جدید و انواع مختلف رفتار آشنا می شوند. چنین فضایی هویت نامشخص و پیوسته متحولی را می آفریند، خصوصا برای نسلی که در مقایسه با نسل قبل با محرک های فراوانی مواجه است.

نوجوانان در دوره بلوغ هویت شخصی خود را از طریق کشف و جستجو بنا می کنند. بلوغ، مرحله ای بحرانی است که نوجوان به دنبال کشف ارزش ها و درونی کردن آنها می باشد، که با پدیده اینترنت و حجم گسترده، حیرت انگیز و گوناگون اطلاعات مواجه می شود و ناچار که در این دنیای مجازی، هویت خویش را از طریق جستجو پیدا کند و بدین سان، ممکن است برخی و شاید تعداد زیادی از نوجوانان راه را گم کنند و دوران هویت یابی را بیش از پیش با بحران سپری کنند. اینترنت، صحنه فرهنگی و اجتماعی است که جوان خود را در موقعیت های متنوع نقش ها و سبک های زندگی قرار می دهد. در این فضای عمومی، مهارت های فرهنگی جدیدی لازم است تا با تنظیمات نمادین بتوان بازی کرد. پایگاه شخصی نمونه ای مدرن است که چگونه کاربر اینترنت خود را برای مخاطبان جهانی معرفی می کند.

نوجوانان با اطلاع از وقایع و فلسفه های جدید می توانند هویت فردی شان را شکل دهند. محیط اینترنت فضای گسترده ای از اطلاعات و وقایع محسوب می شود که افراد می توانند با کسب مهارت هایی در خصوص پیدا کردن اطلاعات از آنها استفاده کنند. شاید یکی از خصوصیات جذاب اینترنت برای نوجوانان این باشد هیچ گونه مانعی در دسترسی به این اطلاعات وجود ندارد و منابع گوناگون و عظیم اطلاعات به وسیله دولت ها و والدین و یا حتی بزرگسالان کنترل نمی شود. فضای اینترنت مرز جدیدی از اطلاعات محسوب می شود که فرد می تواند فقط با دادن کلمه کلیک منتظر ظهور و دریافت هر گونه اطلاعات باشد علاوه بر آن کشف و سیر و سیاحت در آن اطلاعات می تواند احساس جدایی از والدین و تنهایی را جبران کند. قابلیت اینترنت برای مخفی شدن و گمنامی در پشت خط نوجوانان را به سمت استفاده ناصحیح و سوءاستفاده از کلمات هدایت می کند. این ویژگی های اینترنت باعث شده است که نوجوانانی که مشکلاتی در زندگی واقعی شان دارند از اینترنت برای بیرون ریختن و فرار کردن از تنش های زندگی واقعی استفاده کنند. فضای ارتباط اینترنتی همه جور فرصتی را برای نوجوانان تدارک می بیند تا نیاز به بیان، کشف و آزمایش هویت شان را ارضا نمایند.

کودکان و خیابان های ناشناخته اینترنت

وقتی کودک و نوآموزی را با کامپیوتر و زیر مجموعه های آن آشنا می کنیم بدین منظور که او را با جهان نوین آشنا سازیم از خود نمی پرسیم این آشنایی او با این ابزار چه توانایی هایی را از او می رباید. ذهن فعال و خلاق و دارای تمرکز که برای فراگیری و تعلیم و آموزش یک دانش آموز ضرورت اولیه به حساب می آید و در اثر بازی با کامپیوتر و استفاده بی مورد از اینترنت، به ذهنی منفعل و هیجان زده و غیر متمرکز بدل می گردد، چگونه می تواند آتیه ای تکامل یافته را در دنیای فرا روی دانش آموز قرار دهد.

ذهن فعال و خلاق و دارای تمرکز که برای فراگیری و تعلیم و آموزش یک دانش آموز ضرورت اولیه به حساب می آید و در اثر بازی با کامپیوتر و استفاده بی مورد از اینترنت، به ذهنی منفعل و هیجان زده و غیر متمرکز بدل می گردد، چگونه می تواند آتیه ای تکامل یافته را در دنیای فرا روی دانش آموز قرار دهد.

سست و کند کردن قدرت فکر، حافظه، فهم استدلالی، استنتاج، ضعف قدرت فراگیری، از بین رفتن تمرکز و تعادل و حفظ ارتباط بین گذشته و حال، ابتدایی ترین مقولاتی هستند که در اثر بازی و اشتغال با کامپیوتر و اینترنت نصیب کودکان و نوجوانان می گردد.

سست و کند کردن قدرت فکر، حافظه، فهم استدلالی، استنتاج، ضعف قدرت فراگیری، از بین رفتن تمرکز و تعادل و حفظ ارتباط بین گذشته و حال، ابتدایی ترین مقولاتی هستند که در اثر بازی و اشتغال با کامپیوتر و اینترنت نصیب کودکان و نوجوانان می گردد.

اینترنت با جذابیت های منحصر به فرد خود بسیاری از کودکان و نوجوانان را به خود جلب کرده است. کودکان و نوجوانان نسبت به افراد میانسال از اشتیاق و جرئت بیشتری برای کنجکاوی در کامپیوتر و اینترنت برخوردارند و راحت تر با پندارها و باورهای جدید کنار می آیند. این تکنولوژی امکانات فراوانی را در اختیار این قشر قرار می دهد، اما از دیگر سو دارای تأثیرات منفی نیز است که در صورت نادیده گرفتن و توجه نکردن به آن سلامت این نسل و در نهایت سلامت جامعه و خانواده را به خطر خواهد انداخت.

اینترنت شهر شلوغ و ناآشنایی است که کودکان در آن امنیت ندارند. کودکان و نوجوانان در کوچه پس کوچه های این شهر الکترونیکی به دنبال سرگرمی و بازی، از خطرات و ناشناخته های آن غافل هستند و بنا بر طبیعت کودکی، دید مثبت و خوبی نسبت به پیرامون خود دارند.

وب، یک شهر بزرگ است و مانند تمام شهرهای بزرگ خطرات زیادی در آن نهفته است کودکان ممکن است در اینترنت با فروشندگان زرنگ، نامه های الکترونیکی اهانت آمیز، متجاوزین به حریم شخصی، تقلب و جعل و نفوذگری مواجه شوند حتی ممکن است به صورت تصادفی یا از روی کنجکاوری، سایت های حاوی تصاویر مستهجن یا قماربازی را جستجو کنند. افزایش بی رویه جرایم اینترنتی بسیار آزاردهنده و ناامیدکننده است.

پدیده رسانه دیجیتال، با فوائد زیاد علمی، تحقیقاتی و آموزشی هم اکنون جامعه چند میلیاردی خود را تحت لوای بلامنازع قرار داده ولی چالش های زیادی را نیز به عقیده کارشناسان ارتباطات ایجاد کرده است که عدم توجه به آن، می تواند برای نسل جوان بخصوص کودکان یک کشور، تهدید جدی باشد. بیشتر کودکان به اینترنت دسترسی دارند گشت و گذار در وب علاوه بر اینکه تجربه شگفت آوری برای کودکان است سرشار از خطر نیز هست.انگیزه کودکان و نوجوانان برای استفاده از اینترنت شامل مواردی هم چون بازی های کامپیوتری، اتاق های گفتگو یافتن اطلاعات برای مدرسه و سرگرمی است.

اینترنت شهر شلوغ و ناآشنایی است که کودکان در آن امنیت ندارند.

کودکان و نوجوانان در کوچه پس کوچه های این شهر الکترونیکی به دنبال سرگرمی و بازی، از خطرات و ناشناخته های آن غافل هستند و بنا بر طبیعت کودکی، دید مثبت و خوبی نسبت به پیرامون خود دارند.

صدمات بهداشت روانی از طریق این گونه برنامه ها به کودکان و نوجوانان در ایجاد مسائلی مانند انحرافات جنسی، خشونت، اعتیاد، رفتارهای ضداجتماعی، سست شدن مبانی خانواده، اشاعه جرم و جنایت در طیف وسیع در بسیاری موارد جبران ناپذیر است.

فعالیت فیزیکی و تعاملات اجتماعی برای سلامت و خلاقیت کودک ضروری است در حالی که اگر کودک مدت زمان زیادی را در مقابل صفحه کامپیوتر بگذراند او را از ورزش و دیگر فعالیت هایی که برای تکامل وی مفید می باشد بی بهره می کند. به علاوه کودکان ممکن است در معرض محتویات خشن و جنسی که در حد سن آنها نیست قرار گیرند و صدمات بهداشت روانی از طریق این گونه برنامه ها به کودکان و نوجوانان در ایجاد مسائلی مانند انحرافات جنسی، خشونت، اعتیاد، رفتارهای ضداجتماعی، سست شدن مبانی خانواده، اشاعه جرم و جنایت در طیف وسیع در بسیاری موارد جبران ناپذیر است.

زمانی که کودک به اینترنت معتاد شد، انگیزه اش برای تعامل با دیگران کم می شود که خود اثرات منفی بر ارتباط شخصی و تعاملات اجتماعی دارد.

بلوغ زودرس، عدم امنیت اطلاعات و نبود هویت مشخص برای کاربران در سنین مختلف خصوصا کودکان، از جمله چالش های جدی بر سر راه نوع استفاده از این فن آوری جهانی هزاره سوم می باشد. کاربرانی که در سنین زیر 18 سال قرار دارند یعنی کودکان و نوجوانان، بهترین و بیشترین سطح طعمه برای سودجویان هستند.

بسیار است آگهی های اینترنتی که از کودکان در سنین مختلف می خواهد با آنها تماس گرفته یا به مکان های خاص مراجعه کنند یا لینک های خاصی را نظاره گر باشند.

همواره امنیت کودکان روی اینترنت از زمانی که کودکان شروع به استفاده از اینترنت می کنند، مورد بحث و گفتگو متخصصان علوم ارتباطات و جامعه شناسان بوده است.

از خطرات جدی که در دوران کنونی متوجه کودکان و نوجوانان است، خطرات سوءاستفاده جنسی از طریق اینترنت است کودکان و نوجوانان بخصوص در جوامع پیشرفته که استفاده از اینترنت در خانه و مدرسه برای آنان میسر است، خاصه از طریق اتاق های چت و گپ زنی مورد اغفال و سوءاستفاده قرار می گیرند. این ناهنجاری به یک معضل جدی دنیای غرب مبدل شده است. در واقع هر چه اینترنت بیشتر توسعه پیدا کند، کودکان بیشتر در معرض محتویات خطرناک آن قرار خواهند گرفت.

متخصصان علوم رفتاری با برخوردن به نمونه هایی از اغوای جنسی کودکان و عواقب ناخوشایند بعدی آن در زندگی واقعی آنها خواستار نظارت و کنترل بیشتری در این زمینه و هم چنین آگاه سازی والدین و به ویژه ارائه هشدارهای سودمند به کودکان و نوجوانان شده اند. متخصصان به ویژه نگران سوءاستفاده افراد مبتلا به بیماری روانی سوءاستفاده جنسی از کودکان در چت روم ها و جوامع مجازی هستند.

حضور زنان در دنیای مجازی اینترنت

ما هر روز شاهد کارکردهای مختلف این رسانه و افزایش تعداد کاربران اینترنتی هستیم که بخش قابل ملاحظه ای از آنان زنان هستند. ظهور هر رسانه سبب ساز

تعداد زنان کاربر اینترنت در همه جای دنیا و از جمله ایران در مقایسه با کاربران مرد کمتر است جنسیت بر نوع و میزان استفاده از اینترنت تأثیرگذار است.

زنان شاغل بیشترین استفاده کننده از اینترنت محسوب می شوند.

به طور کلی کاربران زن اینترنت را قشر شاغل، تحصیل کرده و جوان تشکیل می دهد.

تغییراتی در خواسته ها و نیازهای جامعه است رشد روزافزون شبکه جهانی اطلاعات و امکان دسترسی آسان و سریع به این شبکه، سطح دانایی افراد، اندیشه انسان ها و شیوه های انجام امور فرهنگی و اقتصادی را متحول کرده است. این در حالی است که هم اکنون زنان در کشورهای در حال توسعه و دیگر کشورها آن گونه که باید از این فرصت استفاده نمی کنند. شاید به همین دلیل است که، فرصت یابی و آسیب شناسی چگونگی ارتباط زن و اینترنت به یک اندازه دارای اهمیت است.

شناخت دقیق فرصت ها و برنامه ریزی برای استفاده بهینه از آنها در راستای ارتقاء سطح دانش، افزایش شیوه های ارتباطی، شناخت فرصت های کاری و کالبد شکافی علمی محدویت های ناشی از نابرابری بهره گیری زنان از اینترنت در مقایسه با مردان، از مهم ترین اقداماتی است که باید در قالب یک برنامه ریزی دقیق دنبال شود.

تعداد زنان کاربر اینترنت در همه جای دنیا و از جمله ایران در مقایسه با کاربران مرد کمتر است جنسیت بر نوع و میزان استفاده از اینترنت تأثیرگذار است. شیوه استفاده از اینترنت در میان زنان و مردان نیز دارای تفاوت است، این بدین معناست که زنان دریافت و ارسال پست الکترونیکی، خرید کالا و سرگرمی را بیش از مردان ترجیح داده و در مقابل مردان از اینترنت به منظور جستجوی اطلاعات و دریافت خبر استفاده می کنند. با توجه به اینکه اینترنت یک پدیده جهانی است جایگاه و نقش زن در اینترنت چگونه تعریف شده است. زنان می توانند به عنوان تولیدکننده یا فرستنده پیام باشند، از طرف دیگر زن می تواند به عنوان موضوع پیام باشد، بنابراین تولیدکننده اطلاعات خودش را برای سلیقه زن تدارک می بیند و مطابق با جذابیت هایی که برای زنان وجود دارد، طراحی و کار می کند، از جمله به موضوعاتی مثل خانه داری، بچه داری، مُد، آرایش و لباس می پردازد.

زنان در استفاده از اینترنت به چهار طریق عمل می کنند. دختران جوان، دریافت و پست الکترونیکی، خرید کالا و سرگرمی را بیش از پسران ترجیح می دهند. گروهی دیگر از زنان از طریق وبلاگ نویسی، به دنیای مجازی وارد می شوند. در سال های اخیر، افزایش وبلاگ نویسی در میان زنان، نشانگر میل روزافزون در استفاده از اینترنت به عنوان زبانی گویا برای دردها، نقطه نظرها و حرف هایشان است. گروهی دیگر از زنان نیز، در طراحی وب فعالیت می کنند که تعداد کمی از کاربران را تشکیل می دهند. اما گروه چهارم از زنان نیز از اینترنت به منظور تجارت استفاده می کنند و یا در شرایطی دست به کارآفرینی می زنند. زنان شاغل بیشترین متأسفانه حجم بالایی از تبلیغات، تبلیغات پورنوگرافی و ضد اخلاقی است که استفاده ابزاری از زنان در این سایت ها، باعث کسب درآمدهای نجومی می شود

اینترنت جایگاه محیط های کینه توزانه و ناامن است و در بیشتر این محیط ها، زنان به گونه ویژه، آسیب پذیر می شوند.

مسؤولانه استفاده کردن بدین معنی نیز هست که مطمئن شویم کودکان ما نیز از این تکنولوژی به روشی سالم استفاده نمایند، وقتی که بر روی اینترنت صرف می کند، منطقی باشد و بر روی آن کنترل وجود داشته باشد تا اینکه جهت تاریک این استفاده، آنها را قربانی نکند.

استفاده کننده از اینترنت محسوب می شوند. به طور کلی کاربران زن اینترنت را قشر شاغل، تحصیل کرده و جوان تشکیل می دهد.

جهانی که برای زنان دوستانه نیست

یکی از اساسی ترین منابع درآمد از طریق اینترنت در جهان بخصوص در کشورهای غربی، تبلیغات است. با بیشتر شدن بازدیدکنندگان سایت های اینترنتی، تلاش برای جذب مخاطب و بالا بردن به اصطلاح «hitrate» صاحبان سایت ها را به هزینه های سرسام آوری برای تبلیغات بیشتر سوق می دهد. متأسفانه حجم بالایی از تبلیغات، تبلیغات پورنوگرافی و ضد اخلاقی است که استفاده ابزاری از زنان در این سایت ها، باعث کسب درآمدهای نجومی می شود اینترنت جایگاه محیط های کینه توزانه و ناامن است و در بیشتر این محیط ها، زنان به گونه ویژه، آسیب پذیر می شوند.

نوع دیگری استفاده از زنان در اینترنت، استثمار جنسی و آزار و اذیت جسمی است. در این پدیده مسائلی چون استفاده از زنان برای هرزه نگاری، «ان ـ لاین» تا قاچاق زنان را در بر می گیرد. قاچاق زنان و استثمار جنسی زنان در گذشته هم وجود داشته است. ولی اینترنت این فعالیت های غیر قانونی را آسان تر کرده است. مهاجمان و مزاحمین اینترنتی همچنین از فضاهای اینترنتی متعدد استفاده می کنند تا زنان را مورد آزار و اذیت و مزاحمت های جسمی قرار دهند و این آزارها از توهین جنسی تا استفاده صنعت جنسی از تکنیک های تحمیلی برای قرار دادن تصاویر هرزه نگاری، صرف نظر از سن یا جنسیت مصرف کننده، در صفحه کامپیوتر وی، را در بر می گیرد.

امروزه اینترنت به گونه جدیدی از جرم یعنی آزار مجازی در جوامع دامن زده است که به اشکال مختلف وجود دارد. آزار مجازی را می توان، مشکلی جدی در دنیای امروز برشمرد. این تعارضات بسترهای مخاطره آمیزی را بخصوص برای زنان در اینترنت به بار می آورد که اطمینان آنان را از برقراری ارتباطات مؤثر و سالم سلب می کند و همین سلب اطمینان در کنار عوامل دیگر یکی از دلایل استفاده کمتر زنان از اینترنت است.

خانواده و چالش رفتارهای اینترنتی

اینترنت یک نیروی مثبت باقی خواهد ماند به شرطی که مردم این تکنولوژی جدید را مسؤولانه مورد استفاده قرار دهند. استفاده مسؤولانه بدین معنی است که کاربر اجازه ندهد که وقت و انرژی او به جای صرف شدن در جنبه های مهم زندگی نظیر خانواده، ازدواج و یا ارتباطات دیگر، بهداشت، شغل و تحصیلات صرف دنیای اینترنت شود. مسؤولانه استفاده کردن بدین معنی نیز هست که مطمئن شویم کودکان ما نیز از این تکنولوژی به روشی سالم استفاده نمایند، وقتی که بر روی اینترنت صرف می کند، منطقی باشد و بر روی آن کنترل وجود داشته باشد تا اینکه جهت تاریک این استفاده، آنها را قربانی نکند.

اینترنت به خودی خود ابزاری بی طرف است که در ابتدا برای تسهیل تحقیقات در نهادهای علمی و نظامی مورد استفاده قرار می گرفت، اما اینکه اکنون مردم از آن چگونه استفاده می کنند و چگونه سلامت روانی جامعه را تحت تأثیر قرار داده است مشکل اساسی و جدی برای مردم ایجاد کرده است. اعتیاد به اینترنت یا وابستگی رفتاری به اینترنت، صرف نظر از اینکه آن را بیماری یا آسیب روانی یا معضل اجتماعی بدانیم، اعتیاد به اینترنت یا وابستگی رفتاری به اینترنت، صرف نظر از اینکه آن را بیماری یا آسیب روانی یا معضل اجتماعی بدانیم، پدیده ای است مزمن، فراگیر و عودکننده که با صدمات جسمانی، مالی، خانوادگی، اجتماعی و روانی همراه است.

شخص وابسته متعاقب وابستگی به آن دچار افت جدی در کارکردهای فردی و اجتماعی می گردد.

پدیده ای است مزمن، فراگیر و عودکننده که با صدمات جسمانی، مالی، خانوادگی، اجتماعی و روانی همراه است. شخص وابسته متعاقب وابستگی به آن دچار افت جدی در کارکردهای فردی و اجتماعی می گردد. فریبندگی اینترنتی در محیط خانواده باعث از هم گسیختگی ازدواج، روابط زناشویی و روابط والدین فرزندی گردیده است. افراد وابسته به اینترنت وقت کمتری از زندگی شان را به مردم اختصاص می دهند و در عوض بیشتر اوقات شان را در انزوا وقف کامپیوتر می کنند. اینترنت نقش گفتگو را کم رنگ تر کرده است و زنگ خطر جدی را برای ارتباطات انسانی به صدا در آورده است استفاده زیاد از اینترنت با پیوند ضعیف اجتماعی مرتبط است. همچنین اینترنت مفری است برای کسانی که از مشکلات روان رنج می برند و دچار تشویش، افسردگی و عدم اعتماد به نفس هستند. تکیه بیش از حد به استفاده از اینترنت، منشأ ایجاد اختلالاتی نظیر اعتیاد اینترنتی، افزایش اضطراب، منفی کاری، پنهان کاری، اختلال در فعالیت های زندگی، جدایی از جامعه، طلاق، شکست های تحصیلی و مشکلات مالی، می شود. استفاده آسیب زا از اینترنت اغلب به نوعی زندگی اینترنتی منجر می شود که ممکن است فرد را به صورت کامل از زندگی واقعی و روابط فردی واقعی منزوی سازد و حتی در مقابل مشاهده ورود عوامل مخل جهان واقعی به جهان اینترنتی جبهه گیری شود. در بسیاری از محیط های اینترنتی، برخی از کاربران خودشان را گرفتار سبک زندگی اینترنتی می سازند به طوری که آنها می خواهند زمان هر چه بیشتری را به اینترنت اختصاص دهند. این امر گاهی اوقات

باعث می شود که زندگی شخصی خود را نادیده گرفته و از آن غفلت نماید. احساسات رو به تزاید افسردگی، نومیدی، سرخوردگی، از خود بیگانگی، گناهکاری، شرمساری و خشم می توانند از علایم هشدار دهنده استفاده آسیب زا از اینترنت باشند.

شخص ممکن است این احساسات را با فضای زندگی اینترنتی و یا زندگی واقعی پیوند دهد و به دوگانگی شخصیتی منجر شود که این مسئله در نوع چگونگی روابط با اعضای خانواده تأثیر می گذارد.