امام حسین علیه السّلام فرزند پیغمبر که بود، فرزند علیبن ابی طالب علیه السّلام و فاطمه‌زهرا سلام اللَّه علیها که بود - همه این ها ارزش‌هایی است که یک انسان را خیلی تعالی می بخشد - پرورش یافته‌ی آن خانه و آن دامن و آن تربیت و فضای معنوی و بهشت روحانی هم که بود؛ اما به اینها قانع نشد. وقتی نبیاکرم از دنیا رفت، ایشان یک نوجوان هشت، نه ساله بود. وقتی امیرالمؤمنین به شهادت رسید، ایشان یک جوان سی و هفت، هشت ساله بود. در دوران امیرالمؤمنین هم که دوران آزمایش و تلاش و کار بود، این مایه مستعد، زیر دست آن پدر، مرتّب ورز خورده بود و قوی، درخشان و تابناک شده بود.
اگر همّت یک انسان مثل همّت ما باشد، خواهد گفت که همین مقدار بس است؛ همین خوب است و با همین خدا را ملاقات کنیم. همّت حسینی این نیست. در دوران حیات مبارک برادرش، که ایشان مأموم آن بزرگوار و امام حسن علیه‌السّلام، امام بود، ایشان همان حرکت عظیم را ادامه داد. باز همین‌طور پیشرفت و انجام وظایف در کنار برادر و اطاعت مطلق از امام زمان است. همه‌ی اینها درجه و تعالی است. لحظه لحظه هایش را حساب کنید. بعد درمقابل شهادت برادر قرار گرفت. بعد از آن‌هم زندگی مبارک این بزرگوار، ده سال ادامه پیدا کرده است - از وقت شهادت امام حسن تا هنگام شهادت امام حسین، حدود ده سال و اندکی است - شما ببینید امام حسین علیه السّلام، در این ده سال قبل از عاشورا چه میکرد.
آن عبادت و تضرّع، آن توسّل و اعتکاف در حرم پیغمبر و آن ریاضت معنوی و روحانی، یک طرفِ قضیه است. از طرف دیگر تلاش آن بزرگوار در نشر علم و معارف و مبارزه با تحریف است. تحریف در آن روز، بزرگترین بلای معنوی برای اسلام بود که مثل سیلابی از فساد و گنداب، به‌سمت اذهان جامعه اسلامی سرازیر شده بود. دورانی بود که به شهرهای اسلامی و کشورها و ملت‌های مسلمان آن روز سفارش می شد بزرگترین شخصیت اسلام را لعن کنند! اگر کسی متّهم میشد به اینکه طرف‌دار جریان امامت و ولایت امیرالمؤمنین است، تحت تعقیب قرار میگرفت. «القتل بالظّنة و الأخذ بالتهمة».
در چنین دورانی این بزرگوار، مثل کوه ایستاد و مثل فولاد پردههای تحریف را برید. کلمات و فرمایشات و خطاب آن بزرگوار به علما، چیزهایی است که بعضی از آنها که در تاریخ مانده است، نشان میدهد ایشان چه حرکت عظیمی را در این زمینه داشته است.
رشته بعدی هم رشته نهی‌از‌منکر و امربهمعروف در بالاترین شکل آن است که در نامه به معاویه در کتاب‌های تاریخ نقل شده است - نقل شیعه هم نیست - اتّفاقاً این نامه را - تا آنجا که در ذهنم هست - مورّخین سنّی نقل کرده اند؛ به گمانم شیعه نقل نکرده است؛ یعنی من برخورد نکرده ام؛ یا اگر هم نقل کردهاند، از آنها نقل کرده اند. آن نامه کذایی و نهی‌از‌منکر و امربهمعروف ، تا هنگام حرکت از مدینه است که بعد از به سلطنت رسیدن یزید است که این هم امربهمعروف و نهی‌از‌منکر است. «اُرید اَن امر بالمعروف وانَهی عن المنکر»
ببینید؛ یک انسان، هم در تلاش نفسانی و شخصی - تهذیب نفس - آن حرکت عظیم را می کند؛ هم در صحنه و عرصهی فرهنگی، که مبارزه با تحریف، اشاعه احکام الهی و تربیت شاگرد و انسان‌های بزرگ است و هم در عرصه سیاسی که امربهمعروف و نهی‌از‌منکر است. بعد هم مجاهدت عظیم ایشان، که مربوط به عرصه سیاسی است. این انسان، در سه عرصه مشغول خود سازی و پیشرفت است.
