کارکرد هایی را که اسلام به عهده خانواده گذاشته است، چیست؟
اولین کارکرد خانواده این است که جامعه و فرد را از ناهنجاری در همه ابعاد آن دور می کند و در امنیت اجتماعی تأثیر به سزایی دارد. با توجه به علل ناهنجاری های فردی و اجتماعی متوجه می شویم که افراد در خانواده های مستحکم دچار ناهنجاری نمی شوند و نیز از گسترش ناهنجاری های اجتماعی جلوگیری می کنند. حتی ناهنجاری هایی مانند سرقت، جنایت، تجاوز و ...
یک خانواده سالم، مرکز پرورش و تقویت عواطف است که یکی از اهداف بلند ازدواج نیز همین است و عواطف انسانی که به نحوی با نیازهای جنسی ارتباط دارد، در کانون خانواده پرورش پیدا می کند.
پرورش و تقویت عواطف یکی از کارکردهای خانواده است که مؤثر در بسیاری از روابط اجتماعی است و نیز افرادی که در خانواده ای سالم را تشکیل داده اند که عاطفه محور آن است، این عواطف سالم نمی گذارد فرد به خشونت برسد. البته این کارکردها هنوز در مرحله ای است که زن و شوهرصاحب فرزند نشده اند که در صورت داشتن فرزند همین عوامل می تواند ثمره های مثبت فراوان دیگری داشته باشد.
یکی دیگر از کارکردهای خانواده در اسلام حذف نهادهای غیر ضروری و تکراری جامعه است؛ چرا که خانواده اسلامی می تواند در کیفیت بسیار مطلوب تری نقش این نهادها را انجام دهد که البته در اصل و قبل از تشکیل این نهادها در جوامع غربی و امروزه در برخی کشورهای اسلامی به عهده خانواده بوده.
در خانواده ای که اسلام ترسیم کرده است، زن عهده دار تربیت فرزندان است. پس در جامعه ای که خانواده ها اسلامی باشند، مهد کودک یک نهاد اضافی است که البته این نوع نهادها نیازهای کامل فرزندان را تأمین نمی کنند و به کودک عاطفه و هویت فردی نمی دهند . موارد دیگری از این دست هستند که خانواده باید عهده دار آن باشد تا نیروهای جامعه به مسایل اساسی تری معطوف شوند. حمایت های مختلفی که اعضای خانواده می توانند نسبت به هم داشته باشند از کارکردهای مهم دیگری است که خانواده در اسلام دارد. با این کارکرد خانواده لزومی ندارد این حمایت ها را دولت یا نهادهای دیگر اجتماعی عهده دارشوند. کوچک ترین نمونه آن مسأله نفقه فرزند، نوه، نتیجه و حتی پدر، جد و... مسئولیت[در قبال آنان] است. اگر خانواده یک فرد که شامل همه این ها می شود، نتوانند[تأمین] معاش کنند و فرد بتواند نیازهای آن ها را برطرف کند. نسبت به آن ها مسئولیت دارد. با توجه به شرایط و این کارکرد خانواده لزومی ندارد دولت و یا نهادهای دیگر این مسئولیت را به عهده بگیرند. به عبارت دیگر خانواده در اسلام کانونی است که یک نوع عدالت را در جامعه به وجود می آورد.
کارکردهای خانواده آن طور که اسلام آن را به معنای وسیع خودش تعریف می کند، محدود به بخش خاصی از جامعه نمی شود.