تبیان، دستیار زندگی

بهره‌گیری از حسگرهای بی‌سیم و تلفن‌های همراه برای جمع‌آوری داده‌ها در سال‌های اخیر رشد چشمگیری یافته است.

از نرم‌افزارهای سلامت همراه (MobileHealth یا به اصطلاح رایج‌تر mHealth) برای محاسبه میزان كالری مصرفی، بررسی نوع تغذیه، محاسبه میزان فعالیت ورزشی، محاسبه شاخص جرم بدن و حتی ترك سیگار استفاده می‌شود.

البته كمك‌هایی كه فناوری سلامت همراه می‌تواند در آینده به پژوهش‌های پزشكی و مراقبت سلامتی كند، بسیار گسترده‌تر خواهد بود.

امروزه می‌توان از تلفن‌های همراه و سایر دستگاه‌های قابل حمل برای بررسی بیماری‌ها، حركات، تصاویر، رفتار و تعاملات اجتماعی، میزان مواد مضر موجود در محیط، سوخت و ساز بدن و صدها متغیر فیزیولوژیكی دیگر بهره گرفت.

از بسیاری از فناوری‌های سلامت همراه می‌توان در پژوهش‌های پزشكی استفاده كرد. پژوهش‌های پزشكی نیز به نوبه خود می‌تواند به رشد ابزارهای سلامت همراه بینجامد.

تلفن‌همراه حجم كوچكی دارد و نیازمند انرژی زیادی نیست، به این ترتیب می‌توان امكانات یك آزمایشگاه پزشكی را نزد فرد بیمار آورد. در گذشته، این مسائل حتی در تصور آدمی نیز نمی‌گنجید.

اما اكنون به عنوان مثال، افرادی كه در آزمایش‌های بالینی شركت می‌كنند، دیگر زحمت رفتن به آزمایشگاه پژوهشی، نوشتن فعالیت‌های روزانه و قراردادن تجهیزات مختلف روی بدنشان را به خود نمی‌دهند.

دانشمندان نیز با این روش به داده‌های با كیفیت بالاتر دسترسی خواهند داشت، زیرا صحت اطلاعات دریافت‌شده در قالب یادداشت‌های روزانه و پرسشنامه‌ها در مورد فعالیت جسمی، رژیم غذایی و... متاسفانه چندان دقیق نیست.

داده‌های دقیق رفتاری و محیطی می‌تواند به طور چشمگیری درك ما را نسبت به عوامل اصلی به وجودآورده بیماری‌ها ارتقاء دهد.

تركیب داده‌های سلامت همراه با داده‌های جی.پی.اس می‌تواند به شناسایی زودهنگام و هشدار در مورد شیوع ناگهانی بیماری‌های حاصل از شرایط محیطی یا عوامل عفونی منجر شود.

همچنین حسگرهای بی‌سیم می‌تواند به دانشمندان كمك كند تا در بررسی الگوهای خواب به‌جای مطالعه روی افراد در آزمایشگاه یا استفاده از گزارش‌هایی كه افراد می‌دهند، این الگوها را با استفاده از تجهیزات همراه در خانه خود فرد بررسی كنند.

پزشكان قادر خواهند بود فشار خون را در طول فعالیت‌های روزانه بررسی كنند و این نوع بررسی در طول روز، بسیار بهتر از بررسی در وقتی محدود در داخل آزمایشگاه است.

همچنین خالكوبی‌های قابل شست‌وشو كه در واقع یكسری حسگرهای نانو هستند، می‌توانند میزان گلوكز و سدیم خون را به تلفن همراه فرد ارسال كنند.

برای این‌كه روزی به این فناوری‌ها دست یابیم، پژوهشگران پزشكی، طراحان نرم‌افزار و سایر متخصصان فناوری باید با یكدیگر همكاری كنند.

برخی از سازمان‌های مرتبط با سلامت در دنیا، در حال كار برای ایجاد زمینه‌ای به منظور بررسی فواید و ضررهای مربوط به فناوری‌های سلامت همراه هستند.

حفظ حریم شخصی و محرمانه‌ماندن داده‌های پزشكی افراد، یكی از چالش‌های این حوزه است. چگونه می‌توان از داده‌های افراد شركت كننده در پژوهش‌ها یا مشتریان معمولی حفاظت كرد و در عین حال به كیفیت پژوهش ضربه وارد نكرد؟ چه كسی قوانین مربوط به حفظ حریم شخصی در حوزه سلامت همراه را وضع می‌كند؟ اینها پرسش‌هایی است كه بزودی باید برای آنها پاسخی یافت.

همچنین باید ببینیم افراد چگونه از سلامت همراه در زندگی روزمره خود استفاده می‌كنند. امروزه بسیاری از ما از چنین نرم‌افزارهایی در گوشی‌های خود به عنوان وسیله‌ای نه چندان جدی استفاده می‌كنیم. اما احتمالا در آینده بر شمار كاربران جدی این ابزارها افزوده خواهد شد.

به عنوان مثال، بتازگی گروهی از كودكان با دیابت نوع یك، با استفاده از فناوری بی‌سیم، میزان گلوكز خون خود را در یك دوره یك‌ساله زیر نظر قرار دادند.

نتیجه این شد كه كنترل میزان قند خون و نیز مهارت‌های خودمدیریتی دیابتی آنها بسیار بهتر از كسانی بود كه از این فناوری بهره نگرفته بودند.

این فقط یكی از كاربردهای موفق سلامت همراه بود. بی‌شك، فناوری سلامت همراه، آینده‌ای پرامید را به ما وعده می‌دهد.