تبیان، دستیار زندگی

قرآن كریم، خودنمایی و خودآرایی زنان در منظر عمومی را «انحراف جنسی» می داند و در آیه 31 سوره مباركه نور، عبارت «ولا یبدین زینتهن» (زنان زیورهای خود را آشكار نسازند) را دو مرتبه تكرار می كند.


مرحوم «فیض كاشانی» در تفسیر این آیه، زینت را به معنای عام زیبایی بدنی، آرایش جسمانی و زیورهای ظاهری می داند و معتقد است كه: خودنمایی چه آشكار ساختن زیبایی های طبیعی باشد و چه به نمایش گذاشتن آراستگی ها و زیورآلات، رفتار ناهنجار جنسی است.


از پیامبر اعظم(ص) نیز روایت شده كه زنان طناز و عشوه گر كه دل و دین مردان هوسران را می ربایند، «دام های شیطان» هستند. با مرور برخی روایات معلوم می شود كه مراد از طنازی و عشوه گری عبارت است از: پوشیدن لباس نازك، گفتار با لحن نازك و تحریك كننده (1) و راه رفتن با عشوه و ناز است، چرا كه موجب تحریك مردان و و به تعبیر روایات «زنای چشم»(2) می شود.


در قرآن كریم بر حفظ نگاه تأكید ویژه ای داشت و در آیات 30 و 31 به صورت جداگانه به زنان و مردان این نكته را گوشزد می كند: به مردان با ایمان بگو دیده فرو نهند و پاكدامنی ورزند كه این برای آنان پاكیزه تر است زیرا خدا به آنچه می كنند آگاه است؛ و به زنان با ایمان بگو دیدگان خود را (از هر نامحرمی) فرو بندند و پاكدامنی ورزند و زیورهای خود را آشكار نگردانند مگر آنچه كه طبعا از آن پیداست.

غیرت پسندیده 


از بحث اول مسئله یعنی رفتار ناهنجار زنان كه گذر كنیم، مورد دوم نقش مردان در كنترل و حفظ نوامیس است؛ چیزی كه از آن در متون دینی «غیرت» یاد می شود. یعنی مؤمن نباید نسبت به اطرافیان خود بی تفاوت باشد(3)، چرا كه خداوند «غیور» است(4) و بی غیرتی را نمی پسندد.


به بیان دیگر، غیرت با كرامت وعزت درهم تنیده شده و به هر میزان كه شخص از كرامت و عزت برخوردار است، از غیرتمندی بهره دارد. از همین رو در نهج البلاغه امیرالمؤمنین(ع) آمده است: انسان غیور زنا نمی كند!(5) همچنین حضرت در جای دیگری می فرماید: ای مردم عراق! با خبر شدم كه زنانتان دوشادوش مردان در راه حركت می كنند، آیا شرم نمی كنید؟ خدا لعنت كند كسی را كه غیرت نمی ورزد!(6)

از امام صادق(ع) نیز روایت شده است: بهشت بر مردان بی غیرت حرام است. (7) پیامبر عظیم الشأن اسلام نیز درباره یكی از مصادیق بارز بی غیرتی می فرماید: هنگامی كه زنی آرایش كرده و معطر از خانه خارج شود و شوهرش نیز به این كار راضی باشد، به ازای هر قدمی كه زن بر می دارد، خانه ای در آتش برای شوهرش بنا می شود. [8]


امام باقر(ع) نیز نماز فرد بی غیرت را مورد قبول نمی داند.[9]


ناگفته نماند غیرت صحیح و به جا نه تنها برای شخص كه برای جامعه نیز مفید است؛ شهید مطهری در این باره می گوید: انسان غیور همان طور كه راضی نمی شود دامن ناموس خودش آلوده گردد، راضی نمی شود دامن ناموس اجتماع هم آلوده شود.[10]

مرحوم فیض كاشانی (1007- 1090 هجری قمری) در كتاب الوافی[11]، بابی با عنوان «باب الغیره» گشوده و روایات متعددی در مورد غیرت و ویژگی های شخص غیور آورده است. از جمله در این روایات چنین آمده است: مردی كه در مورد رفتار ناسالم جنسی همسرش بی تفاوت باشد، از سوی فرشتگان «بی غیرت» نام گرفته است. از چنین مردی به عنوان «منكوس القلب» (كج سرشت و وارونه دل) یاد شده كه روح ایمان از او گرفته شده و خداوند از او بیزار است؛ بهشت بر چنین فردی حرام و عذاب دوزخ برای او فراهم آمده است.

غیرت نابجا

اسلام همواره جانب اعتدال را رعایت كرده و پیام آور آن می فرماید: «خیر الامور اوسطها»[12] در قرآن كریم نیز ریشه اعتدال (عدل) 27 بار آمده است كه مهر تأییدی بر این موضوع است.


بنابراین همان طور كه بی غیرتی، رفتاری نابهنجار است، غیرت بی جا نیز واكنشی ناسالم است كه ریشه در بدگمانی دارد و به «تهمت جنسی» منجر می شود و چه بسا شخص مورد اتهام را به كجرفتاری سوق دهد. این موضوع حتی اگر به صورت غیبت نیز مطرح شود باز آسیب های خاص خود را به همراه دارد.[13]


مرحوم فیض در پایان «باب الغیره»، روایتی را از امام علی(ع) نقل كرده است كه حضرت در نامه اش سفارش می كند: «ایاك و التغایر فی غیر موضع الغیره فان ذلك یدعو الصحیحه منهن الی السقم...؛ [41] از غیرت ورزی نابجا بپرهیز، چون كه زنان سالم را به آلودگی می افكند...


در قرآن كریم، كیفر افرادی كه بر زنان پاكدامن تهمت جنسی می زنند، بسیار سنگین است. خداوند می فرماید: «و كسانی كه به زنان پاكدامن تهمت [زنا] می زنند، سپس چهار شاهد نمی آورند، ایشان را هشتاد تازیانه بزنید و دیگر هرگز شهادت آنان را قبول نكنید و ایشان همان فاسقند».[51]


در پایان ذكر این نكته ضروری به نظر می رسد كه اگر مرد بددلی نسبت به پاكدامنی همسر خود دچار شك و شبهه است، بهتر است پیش از آن كه به او بهتان بزند، این آیه شریفه را به یاد آورد: «مرد زناكار جز با زن زناكار یا مشرك ازدواج نمی كند و زن زناكار را جز مرد زناكار یا مشرك به ازدواج خود درنمی آورد».[61]


پی نوشت ها:

1- احزاب/23

2- امام علی(ع) می فرماید: «نعم صارف الشهوات غض الابصار»؛ چشم پوشی از نگاه (به نامحرم) عامل خوبی برای بازدارندگی از شهوت است. (محمدی ری شهری، میزان الحكمه ، ج1، ص27)

3- تحریم/6

4- خداوند متعال به ابراهیم خلیل خطاب می كند كه «ان الهك لغیور» (الكافی، ج8، ص273)

5- نهج البلاغه، حكمت530

6- (الكافی، ج1، ص451، ح917/ محاسن، ص511/ وسایل الشیعه، ج02، ص532)

7- بحارالانوار، ج35، ص924

8- الكافی ج5 ص753

9- بحارالانوار ج76 ص511

01- مسئله حجاب، ص64

11- الوافی؛ ج22، صص364 و 376- 56.7

21- اگر چه این عبارت دقیقا به همین صورتی كه در متن آمده، شهرتی تام و تمام یافته است اما این حدیث در برخی از منابع حدیث شیعه، از قبیل مستدرك الوسائل (ج8، ص552) با اندك اختلافی در تعبیر به صورت: «خیارالامور اوسطها» و در بحارالانوار (ج47، ص383) به صورت: «خیرالامور اوساطها» آمده است.

31- رسول الله(ص) از اصحاب پرسیدند: آیا می دانید غیبت چیست؟ عرض كردند: خدا و پیامبر او بهتر می دانند. فرمود: اینكه از برادرت چیزی بگویی كه دوست ندارد. عرض شد: اگر آنچه می گوئیم در برادرم بود چه؟ فرمود: اگر آنچه می گویی در او باشد، غیبتش را كرده ای و اگر آنچه می گوییم در او نباشد، به او تهمت زده ای. (الترغیب و الترهیب، ج3، ص515، ح1)

41- الكافی، ج5، ص753

51- نور/4

61- نور/3
منبع: کیهان