تبیان، دستیار زندگی

سرطان پوست بیماری ای است که در آن سلول های بدخیم از بافت پوست نشات می گیرند و به طور نامنظم و فزاینده ای تکثیر و به طریقی از سیستم ایمنی و دفاعی بدن عبور می کنند بدون اینکه موجب عکس العمل تدافعی و تهاجمی در سیستم ایمنی بدن شوند.

 پوست بزرگترین عضو بدن و وظیفه آن ذخیره چربی، خنک نگه داشتن بدن و ساختن ویتامین D در بدن است و بدن را از عفونت، نور، از دست رفتن آب و سایر مایعات و جراحت حفظ می کند. سرطان پوست بیماری ای است که در آن سلول های بدخیم از بافت پوست نشات می گیرند و به طور نامنظم و فزاینده ای تکثیر و به طریقی از سیستم ایمنی و دفاعی بدن عبور می کنند بدون اینکه موجب عکس العمل تدافعی و تهاجمی در سیستم ایمنی بدن شوند. مهمترین عامل پیشتاز و مستعد سرطان پوست، جهش در DNA سلول بر اثر اشعه ماورای بنفش است که منجر به شروع تراریختی سلول و سرطانی شدن آن می شود.

با توجه به نوع سلول پوستی که دچار تراریختی و سرطان شده است اشکال مختلفی از سرطان پوست وجود دارد که هرکدام نشانه ها و عوارض خاص خود را دارند. شایع ترین اشکال سرطان پوست عبارتند از:

۱ سرطان سلول های بنیانی یا پایه

۲ سرطان سلول های فلسی

۳ سرطان سلول های ملانوسیست یا ملانوما

• سرطان سلول های بنیانی

سرطان سلول های بنیانی شایع ترین نوع سرطان پوست به شمار می آید و نسبت به دیگر اشکال سلول های سرطانی پوست خطر کمتری دارد. سرطان سلول های بنیانی که در پایه اپیدرم (لایه خارجی پوست) قرار دارند سرعت رشد کم و آرام داشته و به ندرت گسترش می یابند. سبب شناسی سرطان سلول های بنیانی پوست عبارت است از: در معرض تابش نور شدید آفتاب قرار گرفتن بدن از جمله صورت، گوش ها، گردن، سر، شانه ها و پشت، تماس با مواد شیمیایی مانند آرسنیک و مواد رادیواکتیو، جراحت های باز، سوختگی، خالکوبی و واکنش های حساسیتی نسبت به واکسن.

افرادی که پوست و موی روشن و چشم آبی، سبز و خاکستری دارند و همچنین اشخاصی که مشاغل آنها در فضای باز است و به طور متوالی در معرض نور آفتاب هستند نیز از خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان سلول های بنیانی پوست برخوردارند.

علائم هشدار دهنده سرطان بنیانی پوست

زخم های بازی که خونریزی در آن پس از سه هفته یا بیشتر ترمیم نیافته باشد، لکه سرخ یا حساسیتی که ممکن است حالت خشکی، درد و یا خارش داشته و بهبود نیابد، برآمدگی شفافی که به رنگ صورتی، قرمز و سفید است و یا در افراد با پوست های تیره به رنگ قهوه ای و سیاه نمایان و گاهی با خال اشتباه گرفته می شود، لکه صورتی که با حاشیه برآمده و فرو رفتگی خشک، در مرکز آن همراه است. در این مورد با رشد لکه، رشته های نازک رگ های خونی ممکن است بر سطح آن ایجاد شود.

سرطان سلول های فلسی پوست

سرطان سلول های فلسی دومین شکل شایع سرطان پوست به شمار می رود که می تواند تمام بدن از جمله لایه های مخاطی را دربرگیرد.اکثر اشکال سرطان سلول های فلسی مدت ها به لایه اپیدرم محدود می ماند و در صورت درمان نشدن به لایه های زیرین پوست سرایت کرده و بافت های دیگر را مورد تهاجم قرار می دهد.در معرض تابش نور شدید آفتاب قرار گرفتن اعضای بدن مانند صورت، گردن، اطراف گوش ها، پوست سر بدون پوشش مو، دست، شانه، پشت بدن و لب پایین دهان از جمله علل ابتلا به این نوع سرطان است.زخم های باز، تابش اشعه ایکس و تماس با مواد شیمیایی مانند آرسنیک و فرآورده های نفتی از دیگر عوامل ابتلا به سرطان سلول های فلسی پوست است. درمان توسط داروهای سرکوب گر سیستم دفاعی بدن احتمال ابتلا به این نوع سرطان پوست را افزایش می دهد. نشانه های ابتلا به این نوع سرطان در موارد بسیار معدودی در پوست های سالم دیده شده است که محققان آن را ناشی از عوامل ژنتیک تلقی می کنند.

علائم هشدار دهنده سرطان سلول های فلسی پوست

رشد ضایعه زگیل مانند که حالت خشکی پیدا و خونریزی کند، لکه فلس مانند با حاشیه نامنظم که ممکن است حالت خشکی و خونریزی داشته باشد، زخم بازی که خونریزی داشته و یا خشک شده و برای مدت طولانی بهبود نیافته باشد، وجود توده ای برآمده که مرکز آن فرو رفته و خونریزی کند. چنین توده ای ممکن است سریع بزرگتر شود.

سرطان ملانوما

سرطان ملانوما رشد بدخیم سلول های ملانومیسم است. این سلول ها رنگ دانه تیره پوست، مو، چشم و خال های بدن را تولید می کنند. از این رو تومورهای ملانوما اکثراً قهوه ای و یا سیاه است. ولی در موارد معدودی نیز سرطان های ملانوم رنگ دانه تولید نکرده و به رنگ پوست صورتی، قرمز و یا بنفش ظاهر می شوند.

ملانوما از خطرناک ترین انواع اشکال سرطان پوست به شمار می رود. این نوع سرطان اگر زود تشخیص داده شود درمان ۱۰۰ درصد آن امکان پذیر است. اما چنانچه حالت تهاجمی پیدا کرده و به سایر بافت های بدن سرایت کند درمان آن امکان پذیر نخواهد بود

اشکال سرطان های ملانوم

ملانوم سطحی

این نوع ملانوم به صورت لکه ای مسطح و یا کمی برآمده با حاشیه نامنظم ظاهر می شود. این لکه ممکن است به رنگ های قهوه ای، سیاه، قرمز، آبی و یا سفید نیز ظاهر شود.

• لنتیگو مالیگنا

لنتیگو مالیگنا مانند ملانوم های سطحی نزدیک به سطح پوست رشد می کند و همراه با سایه های برنزه، قهوه ای و یا قهوه ای تیره همراه است. این سرطان که به آهستگی رشد می کند، ممکن است به ملانوم لنتیگو مالیگنا که حالت تهاجمی دارد تبدیل شود.

• ملانوم اکرال لنتیجینوس

ملانوم اکرال لنتیجینوس قبل از اینکه لایه های عمیق تر پوست را در بر بگیرد، ابتدا به طور سطحی رشد می کند. این نوع ملانوما با سایر اشکال ملانوم متفاوت است زیرا به شکل سایه های سیاه و یا قهوه ای زیر ناخن ها، کف پا و یا کف دست نمایان می شود. این نوع سرطان از شایع ترین اشکال ملانوما در بین سیاه پوستان آمریکایی و آسیایی است و از جمله نادرترین اشکال ملانوما در بین سیاه پوستان آفریقایی است.

• ملانوم گره ای

ملانوم گره ای معمولاً جنبه تهاجمی داشته و زمانی تشخیص داده می شود که سطح آن برآمده شده است. رنگ این گره ها اکثراً سیاه و بعضی اوقات آبی، خاکستری، سفید، قهوه ای، برنزه، قرمز و یا همرنگ پوست است. این نوع سرطان معمولاً در تنه، پا، دست افراد مسن و بر روی سر مردان دیده می شود. این نوع سرطان شدیدترین و تهاجمی ترین نوع سرطان ملانوم است.

 زیر نور خورشید

 مقدار زیاد نور خورشید می تواند منجر به سرطان پوست می شود. پوست های روشن بیشتر در معرض این خطر قرار دارند.

حدود 2000نفر سالانه در انگلستان به علت سرطان پوست جان خود را از دست می دهند. ,...

الفبای پیشگیری را بدانید:

عدم تقارن:
عدم تقارن به این معنی است که نیمه ی خال با نیم دیگر آن مشابه نیست. خالهای طبیعی متقارن هستند. وقتی خالها یا لک ها را چک می‌کنید یک خط فرضی را در وسط خال در نظر بگیرید و دو نیمه‌ی خال را با یکدیگر مقایسه کنید. اگر با یکدیگر مشابهت نداشتند برای معاینه به پزشک مراجعه کنید.

رنگ
خالی که رنگ یکنواخت ندارد و در بخشی از آن آن رنگ دیگری مانند قهوه ای، برنزه، سیاه ،آبی، سفید یا قرمز دیده می‌شود مشکوک است. خال طبیعی معمولا یک رنگ دارد. خالی که در برخی قسمتها روشنتر و در قسمتهای دیگر تیره تر است باید توسط پزشک معاینه شود.

اندازه:
خالی که بزرگتر از ته مداد باشد مشکوک است. خالهای خوش خیم معمولا کوچکتر از 6 میلیمتر هستند.

برآمدگی:
اگر قسمتی از خال برامده شد یا از سطح پوست بلندتر شد به پزشک مراجعه کنید. ضایعات بدخیم ملانوما اغلب به سرعت بزرگ می‌شوند و ارتفاعشان افزایش می‌یابد. خالی که اندازه اش به سرعت تغییر کند، بزرگ یا چروکیده شود تغییر رنگ بدهد، خارش دار شود یا خونریزی داشته باشد باید معاینه شود.

حاشیه:
اگر حاشیه خال ناصاف و ناهموار بود یا محو شده بود یا شکل نامنظم داشت نیز به پزشک مراجعه کنید زیرا ضایعات پوستی نوعی سرطان پوست به نام ملانوما حاشیه های نامنظم دارند.