تبیان، دستیار زندگی

روزنامه کیهان ( www.kayhannews.ir )  دکتر داریوش دهقان

نقش چندین عامل در دستیابی به موفقیت چنان موثر است که افراد خواهان پیروزی چاره ای ندارند جز اینکه آنها را بشناسند و مورد مطالعه دقیق قرار دهند و حاصل یافته های خود را به کار گیرند. یکی از این عوامل کلیدی «وقت» می باشد.

مقصود از وقت در اینجا پاره ای از آن مقطع زمانی است که از تولد تا پایان زندگی هر انسانی را در برمی گیرد. وقت برای همه افراد ارزش و اهمیت یکسانی ندارد. بسیاری آن را چنان به باد می دهند که انگار همیشه زنده اند. و گروهی که بیشتر گرامیش می دارند آن را با پول و طلا همسنگ می شمارند.

به نظر می رسد که حتی این گروه از یاد می برند که پول و طلا را می توان دوباره به دست آورد اما وقت از دست رفته را نمی توان با تمام پول وطلاهای دنیا بازگرداند.

این هدیه بزرگ یکی از با ارزش ترین و گرانقدرترین منابع و سرمایه های بالقوه ما انسانها می باشد.

بدیهی است که بودنمان و همه آنچه را که می خواهیم انجام دهیم، بشویم و داشته باشیم تنها با داشتن وقت امکان پذیرست. بدون استفاده از ساعت ها، روزها، هفته ها، ماه ها و سالهای عمرمان نمی توانیم یاد بگیرم، خدمت کنیم، بیافرینیم، مهر بورزیم، صاحب چیزی بشویم یا از آنچه که موجود است بهره برگیریم. این سرمایه بزرگ که بستر هستی و زمینه همه فعالیت هایمان می باشد، همچون امانتی است که اگر ناگهانی هم ربوده نشود، سرانجام پس گرفته خواهد شد. این منبع کم یاب که حتی ثانیه اش نیز می تواند فرصت زندگی، پیام رسانی، درخشش و اثرگذاری فراهم کند، (به مسابقات المپیک توجه کنید) تنها مدت کوتاهی دراختیارماست. کوتاهی آن تا آنجا حقیقی است که حتی مادران دلسوز هم برای فرزندان دلبندشان عمر صد و بیست ساله آرزو می کنند نه بیشتر!؟

براساس این حقایق، داشتن آگاهی از ارزش وقت، جلوگیری از به هدر رفتنش، و به کارگیری شایسته آن درجهت رسیدن به آرزوها سومین راز پیروزی می باشد.

انسانی که به این راز پی ببرد و خواهان موفقیت باشد، جست و جو و مطالعه زمینه جلوگیری از اتلاف وقت و استفاده درست از آن را جزء آموزش های اولیه و مقدمات کار خود قرار می دهد.

برای استفاده شایسته از وقت اولین قدم را آنگاه برمی داریم که فعالیت های روزانه خود را مورد مطالعه قرار می دهیم. با این بررسی می خواهیم که وضع موجودتان را بدانید، عادت کاری خود را بشناسیم و دریابیم که با چه تغییرات و یادگیری هایی می توانیم به وضع مطلوب برسیم.

انجام کارهای زیر ما را در رسیدن به این مقصود کمک می کند:

یک یا دو هفته ای فعالیت های ساعات بیداری خود را بررسی کنیم تا ببینیم چه مقدار از وقتمان صرف چه کارهایی می شود. حاصل بررسی را درجدولی یادداشت کنیم.

کارها، روابط، سرگرمی ها، تلفن ها، درفکر فرورفتن ها، بحث و جدل ها، سرگرمی های رایانه ای، دنبال کاغذ یا پرونده ای گشتن ها، نحوه استراحت و کلیه فعالیت هایتان را درطول این مدت مورد مطالعه قرار دهیم و ببینیم با حذف کردن و یا کاهش دادن کدام یک می توانیم بیشتر به کار با ارزش تر خود بپـردازیم و بر بازدهی خود بیفزاییم.

با توجه به اطلاعاتی که به دست آورده ایم، نظم لازم را در محیط یا میز کارمان بوجود آوریم، فعالیت های مهم و دنباله دار و بلند مدت خود را که برای رسیدن به هدفتان لازمند بنویسیم و به فعالیت های کوچکتری تقسیم کنیم. سپس ترتیب این فعالیت ها، منابع و مدت و تاریخ اجرایشان را تخمین بزنیم و در دفتری یادداشت کنیم.

از این فعالیت های کوچک شده، برنامه ماهانه، هفتگی و روزانه بسازیم و برای اجرا در تقویمی وارد کنیم. درپایان هر روز لیستی از کارهایی که باید روز بعد انجام شود، تهیه نماییم و درمحل کار و معرض دیدتان قرار دهیم.

سعی کنید تا کارهای روزانه را حتما طبق برنامه و به ترتیب اولویت انجام دهیم. عادت کنیم که اگر در طول روز وضع غیر منتظره ای پیش آمد و کار برنامه ریزی شده انجام نشد، آن را روز بعد یا در طول همان هفته بانجام رسانیم.

در پایان هر هفته کارهای انجام شده را با برنامه نوشته شده و برنامه کلی مقایسه کنیم تا اگر تغییری لازم است انجام دهیم و از پیشرفت خود اطمینان حاصل کنیم.

اگر درپایان هفته خوب کار کرده و پیشرفت داشته ایم، با دیدار از یک خویشاوند یا دوست، خواندن یک کتاب جالب، دیدن یک فیلم، تماشای یک مسابقه ورزشی، یا هر فعالیت ساده ای که به ما لذت می دهد به خودمان پاداش دهیم.

لزومی ندارد که فقط دیگران به ما پاداش دهند.

آنها ممکن است اشتباه کنند ولی ما خودمان می دانیم که چه وقت سزاوار پاداش می باشیم. دادن پاداش مشروط به خود را آزمایش کنیم. خواهیم دید که، روش موثری برای کارآمدتر شدن است. خلاف آن هم صادق است. تنبل ها تنبل تر می شوند چون بدون آنکه کار مفیدی ارائه دهند. دیگران به آنها یا آنها به خودشان پاداش می دهند!!

به طور کلی شناخت ویژگی های خود، سالم و ورزیده ماندن، داشتن هدف ارزشمند و روشن، منظم بودن و سامان بخشیدن به وسایل و مدارک محیط کار، مشخص کردن کارهای مهم ماهانه، هفتگی و روزانه، انجام دادن کارهای مهم هر روز در همان روز، عقب نینداختن تصمیم گیری، نپذیرفتن کار و مسئولیت های دیگران، «نه» گفتن به فعالیت های بی حاصل یا کارهایی که ما را به هدفمان نزدیک تر نمی کند، محول کردن بعضی از کارها در صورت امکان، استفاده از فاصله های زمانی کوتاه مثل وقتی که از خانه به محل کار یا دانشگاه رفت و آمد می کنیم، و پاداش دادن به خود آنگاه که سزاوارش هستیم، بعضی از راههای موثر برای جلوگیری از اتلاف وقت و استفاده بیشتر از آن می باشند.

حال اگر موارد ذکر شده را دوباره بخوانید خواهید دید که شما در «وقت» تغییری ایجاد نمی کنید، بلکه با ایجاد تغییرات لازم در رفتارهای خودتان از وقت موجود بهره بیشتری می برید. حقیقت این است که وقت را نمی توان افزایش داد و نمی توان اداره کرد. وقت همچون رودخانه ای درحال گذراست. رودخانه ای که نمی توان جریانش را متوقف ساخت، بر آن سدی بست یا منحرفش کرد. ما می توانیم آگاهانه و فعالانه از این رودخانه برای شنا کردن، ماهی گرفتن، قایقرانی و گردش توربین های مختلف استفاده کنیم، یا همچون ناظری بی منظور گذران آن را به تماشا بنشینیم.

یادمان باشد که ما ابزارهای پیروزی یعنی توانایی تفکر، قدرت گزینش و امکان عمل را در اختیار داریم. اجازه ندهیم تفکر، گزینش و یا عمل اشتباه، پیروزی مان را به تعویق اندازد، انتخاب ما در همه موارد به ویژه در مورد چگونگی گذران وقت باید پیوسته وابسته به رسالتی باشد که برای خود رقم زده ایم و هدف های ارزنده ای که براساس این رسالت برای خود ساخته ایم.