تبیان، دستیار زندگی

روزنامه جام جم ( www.jamejamonline.ir )

ما پر از تصورات اشتباهیم. مثلا برخی گمان می کنند خوردن آدامس نه تنها ضرر ندارد، بلکه سبب هضم بهتر غذا هم می شود. برخی پا را فراتر گذاشته، وقت و بی وقت آدامسی در دهانشان می گذارند و شروع می کنند به جویدن و باد کردن.

دسته ای هم با ردیف کردن برخی فواید دیگر از قبیل تقویت ماهیچه های فک و دهان، تحریک بخش جلویی مغز برای پردازش بهتر اطلاعات، احساس آرامش در مواجهه با شرایط ناراحت کننده و... مضرات گسترده چون افزایش پلاک دندان، رشد باکتری های مستعد ایجاد عفونت در بدن، فشار مضاعف بر غضروف های دهان و مفاصل آرواره و ایجاد سردردهای مزمن، تحریک دستگاه گوارش، اختلال در هضم، تشدید سندرم روده و نفخ و تورم آن در پی وارد شدن هوای اضافی حاصل از جویدن به مجاری گوارشی، افزایش بی خوابی، ایجاد سرطان زبان در برخی آدامس های طعم دار چون دارچینی، تشدید بیماری های قلبی، ابتلا به تپش قلب و... را نادیده می گیرند و از لطماتی غفلت می کنند که با عادت به جویدن آدامس به سلامت خود می زنند.

بگذارید یک نگاه کلی به منشا آدامس، محتویاتش و عمل جویدن بیندازیم.

 ● آدامس از کجا آمد؟

مردم ایران در قدیم نوعی جویدنی داشتند به نام سقز. برخی نیز صمغ حاصل از پوست درخت غان را می جویدند و اعتقادشان بر این بود که اثرات خوبی بر رفع بوی دهان و تقویت دندان هایشان دارد. واردات نوع مصنوعی آن که مارک آدامز (Adams) روی بسته بندی خود داشت و از نام تولیدکننده اش، توماس آدامز گرفته شده بود، سبب گسترش این نام بین عموم با تلفظ فارسی آن شد (در تلفظ اصلی یک S صدای «ز» و دو S پیاپی صدای «س» می دهد).

صرف نظر از صمغ و شیرة درختان که در طبیعت موجود بود، ساخت و ابداع اولین آدامس های مصنوعی به بیش از ۱۳۰سال پیش می رسد، اما چند سال پیش یک شرکت دارویی برای درمان برخی بیماری ها از آدامس استفاده کرد و به این گونه تولید برخی آدامس های دارای ترکیبات درمانی نیز به خانواده جویدنی های مصنوعی اضافه شد. معروف ترین این آدامس ها همان نیکوتین دار است که با اضافه کردن درصدی نیکوتین، ادعای ترک سیگار را با آنها تبلیغ می کنند. در برخی دیگر فلوراید برای کاهش پوسیدگی دندان، آسپرین برای رفع درد، دیفن هیدرامین برای رفع حساسیت و آلرژی و... از این دست اضافه شده که معمولا به همان نام دارو یا ماده افزوده شده مشهورند.

● محتویات اصلی آدامس

مواد پایة تشکیل دهنده آدامس ها (پارافین و محصولات قطران صمغ) شیرین کننده ها (ساخارین، آسپارتام، سیکلامات و...)، طعم دهنده ها (نعنا، دارچین، اسانس طالبی، هندوانه، موز و...)، نرم کننده ها، شیره ذرت و رنگدانه های خوراکی یا مصنوعی، بر حسب نوع آدامس متفاوت است.

نکته: صرف نظر از صمغ و شیرة درختان که در طبیعت موجود بود، ساخت و ابداع اولین آدامس های مصنوعی به بیش از ۱۳۰ سال پیش می رسد، اما چند سال پیش یک شرکت دارویی برای درمان برخی بیماری ها از آدامس استفاده کرد

در برخی آدامس ها گلوکز و قندهای طبیعی به کار می رود که بخصوص برای کودکان ضرر بیشتری دارد. گلوکز نه تنها سبب رشد باکتری های مضر دهان و در نتیجه پوسیدگی دندان ها می شود، بلکه با راه یافتن ماده شیرین به خون، سامان طبیعی انسولین بدن را دچار سردرگمی کرده، در صورت عادت، احساس مغز را نیز در تشخیص زمان سیری یا تشنگی تغییر می دهد. تداوم این تغییرات و احساس های کاذب باعث کاهش نوشیدن آب و میل به غذا بخصوص در سنین معروف به رشد و در سنین بالاتر سبب سوءتغذیه خواهد شد. برخی شیرین کننده های مصنوعی چون آسپارتام و فروکتوز حاصل از شیره ذرت نیز به دیابت و سرطان می انجامد.

● جویدن

از نظر زیستی، مکانیسم خوردن و هضم غذا در انسان با نشخوارکنندگان متفاوت است. نشخوارکنندگانی مثل گوسفند و گاو باید محتویات معده را در زمان استراحت بالا آورده، به جویدن آن بپردازند تا آنچه خورده اند هضم شود. برعکس آنها، درون دهان انسان ها مکانیسمی وجود دارد که با ورود غذا به دهان و شروع به خوردن، آدمی را از نشخوار یا همان جویدن پس از غذا بی نیاز می کند. در هر بار عمل جویدن، آنزیمی از غدد و منافذ مخصوص درون دهان ترشح می شود و با غذا در می آمیزد تا آن را نرم و آماده بلع کند. همزمان به معده پیام می رسد آماده دریافت غذا باشد. معده برای دریافت غذای قبلا خرد و جویده شده و آمیخته با ترشحات دهان می شود تا آن را هضم کند. پس از پایان رسیدن ورود غذا، فک، غدد و دهان استراحت می کنند تا انرژی لازم، صرف هضم غذا در معده شود. معده مثل یک کارمند اداری، زمان مشخصی برای انجام کار خود دارد و جای آنزیم غدد دهانی را نیز شیره معده می گیرد. پس از گذشت این زمان، معده نیز همانند فک و دهان باید استراحت کند و کار را به کارمندان بعدی بسپارد.

وقتی از روی عادت، آدامس می جوید آنزیم مذکور نیز به تصور وجود غذا در دهان ترشح می شود. غیر از اثری که این آنزیم (با دهان خالی از غذا) بر مینای دندان می گذارد، معده را با تصور ورود غذا، به ترشح بیشتر اسید و دیگر آنزیم های شیره ای موثر در هضم وامی دارد. کمترین نتیجه این عمل ابتلا به زخم های معده و اثنی عشر است که شیوع آن معمول شده است.

● پیشنهاد

جویدن را فقط همزمان با خوردن و فقط به منظور بلعیدن غذا انجام دهید نه غیر از آن. اگر نمی توانید عادت یا علاقه خود را به آدامس ترک کنید، فقط سه تا چهار دقیقه پس از خوردن غذا آدامس بجوید، اما جویدن بیش از این مدت یا در مواقع دیگر را تداوم ندهید. در مواقعی که برای رفع بوی دهان از آدامس استفاده می کنید نیز سعی کنید از جویدن آن خودداری کرده، فقط به اندازه نرم شدن آن و رفع بو، در دهانتان نگاه دارید. البته باید مراقب باشید از آدامس هایی استفاده کنید که شیرینی کمتری در تولیدشان به کار رفته است.

سلام

سلام
دوستان میتونند از از آدامس های فلوراید دار استفاده کنند .....فلوراید در ترکیب اغلب آدامس‌های بدون قند وجود دارد. این آدامس باعث استحکام مینای دندان میشه و آن را برابر پوسیدگی مقاوم کرده و تا حدود زیادی از میزان باکتری‌های تخمیرکننده دهان کم میکنه