تبیان، دستیار زندگی

توییتر چیست؟ بنیان گذاران آن چه کسانی هستند؟ هدف از راه اندازی این شبکه اجتماعی چه بوده است؟ نقش توییتر در سازمان دهی انقلاب ها و اعتراضات داخلی چیست؟ آیا توییتر به ابزار جاسوسی سرویس های اطلاعاتی تبدیل شده است؟ برای آشنایی با زوایای بیشتر این شبکه اجتماعی با گزارش ویژه مشرق همراه شوید...

پس از فیس بوک که به عنوان پرطرفدارترین شبکه اجتماعی شناخته می شود و با افزایش کارکردهای اطلاعاتی، جاسوسی، هک و ... امروزه کاربرد اجتماعی و ارتباطی آن به کارکردی فرعی تبدیل شده است، از توییتر به عنوان دومین شبکه اجتماعی شناخته شده و پرطرفدار در جهان نام برده می شود. توییتر نوعی سرویس شبکه اجتماعی و میکروبلاگینگ آنلاین است که به کاربرانش امکان می‌دهد پست‌هایی متن محور تا 140 کاراکتر را، معروف به "توییت"، بفرستند و بخوانند. توییتر را "جک دورسی" در مارس 2006 ابداع و در ژوئیه همان سال راه‌اندازی کرد. این سرویس به سرعت محبوبیتی جهانی پیدا کرد، با بیش از 140 میلیون کاربر فعال از سال 2012، که روزانه بیش از 340 میلیون توییت پست و بیش از 6 میلیون مورد جستار می‌کنند. توییتر را "پیامک اینترنتی" توصیف کرده‌اند. شرکت توییتر واقع در سان فرانسیسکو است و سرورها و دفاتر دیگری نیز در نیویورک دارد. سایت توییتر به عنوان یکی از ده سایت‌ پربیننده‌ جهان معرفی شده است.

ابداع توییتر به یک "جلسه طوفان فکری یک‌روزه" میان اعضای هیئت مدیره شرکت "پادکستینگ اودِئو" بازمی‌گردد. در آن جلسه، دورسی طرح ارتباط هر فرد با یک گروه کوچک با استفاده از یک سرویس پیام کوتاه را مطرح کرد. اسم رمز اصلی پروژه برای این سرویس "twttr" بود. طراحان در ابتدا "10985" را برای شماره پیامک انتخاب کردند اما مدتی بعد برای "استفاده و به خاطر سپاری آسان‌تر" آن را به "40404" تغییر دادند. کار بر روی این پروژه در تاریخ 21 مارس 2006، زمانی که دورسی هنگام راه‌اندازی twttr خود نخستین پیام توییتری را در ساعت 9:50 شب فرستاد، آغاز گردید.

نمونه اولیه توییتر یک سرویس داخلی برای کارکنان اودئو بود. نسخه کامل در تاریخ 15 ژوئیه 2006 منتشر شد. در اکتبر 2006، بیز استون، اوان ویلیامز، دورسی و دیگر اعضای اودئو شرکت "آبویس" ((Obvious را راه‌اندازی کردند و ادئو و تمام دارایی‌هایش را ، از جمله Odeao.com و Twitter.com، از سرمایه‌گذاران و سهام‌داران آن خریدند. توییتر در آوریل 2007 به شرکتی مستقل تبدیل شد.

پیشرفت توییتر

پیشرفت این شرکت بسیار پرشتاب بوده است. در سال 2007 در هر 15 دقیقه 400 هزار توییت پست می‌شد. این رقم در سال 2008 به 100 میلیون رسید. در فوریه 2010، کاربران توییتر روزانه 50 میلیون توییت می‌فرستادند. تا مارس 2010، آمار application ثبت‌شده این شرکت به بیش از 70 هزار رسید. تا ژوئن 2010، روزانه حدود 65 میلیون توییت پست می‌شد، یعنی حدود 750 توییت در ثانیه. تا مارس 2011 تعداد توییت‌ها به 140 میلیون در روز رسید. به نقل از سایت compete.com توییتر در ژانویه 2009 به مقام سوم شبکه‌های اجتماعی رسید، حال آن که رتبه پیشینش مقام بیست و دوم بود.

منابع مالی توییتر

سرمایه‌ اولیه برای راه‌اندازی توییتر براساس منابع غیررسمی رقمی بین 1 تا 5 میلیون دلار بوده است. پس از راه اندازی توییتر، شماری از سازمان‌ها و نهادهای مالی، صنعتی و فناوری، رقمی در حدود 57 میلیون دلار در توییتر سرمایه‌گذاری کردند. یونیون اسکوئر ونچرز (UnionSquare Ventures)، اسپارک کپیتال (spark capital)، اینسایت ونچر پارتنرز (Insight Venture Partners) از جمله سرمایه‌گذاران در توییتر هستند.

ویژگی‌های توییتر

توییتر در مقایسه با دیگر شبکه های اجتماعی دسترسی به مراتب راحت تر و سریع تری دارد و کاربران توییتر در کوتاه ترین زمان ممکن می توانند با ارسال توییت، آن را میلیون ها کاربر دیگر در سراسر جهان به اشتراک بگذارند.
جک دورسی می‌گوید: "خیلی تصادفی واژه توییتر (twitter) به ذهنمان خطور کرد که انتخاب خیلی خوبی هم بود. این واژه به معنای "زنجیره کوتاهی از اطلاعات نامرتبط "و صدای پرنده‌ است. و محصول ما هم دقیقاً همین است."

برخی از ویژگی های توییتر:

1. توییتر به کاربران امکان می‌دهد تا در زمانی کوتاه توییت های جدید بفرستند و آخرین توییت های کاربران دیگر را نیز بخوانند.

2. هریک از پیام‌های توییتر (توییت) محدود به 140 کاراکتر است که به سرعت بر روی سایت توییتر یا تلفن های همراه قابل دریافت است.

3. کاربران می‌توانند به‌روزرسانی توییت‌ها را از طریق سایت توییتر، پیامک، RSS، ایمیل یا نرم افزار‌های کاربردی ارتباطی بفرستند و دریافت کنند.

4. امکان ارسال انبوه پیامک با اهداف سیاسی، سازماندهی اعتراضات داخلی و ایجاد آشوب در کشورهای هدف

5. امکان ایجاد هویت های مجازی برای پرمخاطب نشان دادن یک موضوع خاص با هدف الغای فضای ذهنی مورد نظر به کاربران

سازماندهی انقلاب های توییتری

توییتر از زمان راه‌اندازی کاربردهای مختلفی داشته است. برای نمونه، در برخی از کشورها برای سازماندهی اعتراض‌های سیاسی مورد استفاده قرار گرفته است و به همین دلیل گاهی این اعتراضات را "انقلاب‌های توییتری" خوانده‌اند، از جمله انقلاب 2011 مصر،  اعتراضات بعد از انتخابات 2010-2009 ایران و ناآرامی مدنی 2009 جمهوری مولداوی. موج توییت ها و اطلاع رسانی ها درباره قیام ملت های عرب پس از آن به لیبی و بحرین نیز رسید.

در مطالعه‌ای جدید، پس از بررسی بیش از 3 میلیون توییت، چندین گیگابایت ویدئو در یوتیوب و هزاران پست وبلاگ، نقش محوری رسانه‌های اجتماعی در شکل‌گیری مباحثات سیاسی در بهار عربی آشکار شده است. برای نمونه، در طول هفته پیش از استعفای رئیس جمهور مصر حسنی مبارک کل توییت‌های مصر و دیگر نقاط جهان درباره تغییرات سیاسی در این کشور از روزی 2300 به روزی 230 هزار توییت رشد کرد. طی دو هفته پس از استعفای مبارک، به طور میانگین روزی 2400 توییت از مردم کشورهای همسایه مصر درمورد شرایط سیاسی این کشور پست شده است. در تونس نیز پس از استعفای بن علی، روزانه حدود 2200 توییت ارسال می‌شده است.

در زمان ناآرامی های پس از انتخابات ایران نیز، توییتر یکی از اصلی ترین پل های ارتباطی میان سازمان دهندگان خارجی و داخلی با معترضین بود. در همین زمان، توییتر اعلام کرد طبق زمانبندی فنی این شبکه، سایت توییتر بدلیل انجام تغییرات و تعمیرات برنامه ریزی شده موقتا به مدت یک روز از دسترس خارج خواهد شد. وزارت امور خارجه آمریکا با صدور نامه ای رسمی به مدیران این شبکه، خواستار تعویق این تعمیرات و ادامه سرویس دهی به معترضان داخل ایران شد. توییتر نیز با پذیرش این درخواست، تعمیرات فنی خود را به تعویق انداخت.

توییتر و جنبش وال استریت

یکی از جنجال‌برانگیزترین این رویدادها که رسانه‌های جمعی، و به خصوص توییتر، نقش مهمی در شکل‌گیری و گسترش آن داشته‌اند جنبش اشغال وال استریت است. شروع این جنبش بازمی‌گردد به زمانی که مجله ضدمصرف‌گرایی Adbusters پیشنهاد خود را برای برپایی راهپیمایی در 17 سپتامبر در منهتن جنوبی به چاپ رسانید. و در پی این یادداشت، مخالفان از تلفن‌های همراه خود و سایت‌های اجتماعی مانند توییتر، فیس بوک و یوتیوب برای پخش این پیام در سرتاسر جهان استفاده کردند. و از آن پس، به کمک شبکه‌های اجتماعی، و به خصوص توییتر، تجمع‌های بعدی سازماندهی شدند.

خبررسانی در شرایط اضطراری

یکی دیگر از کاربردهای احتمالی توییتر خبررسانی در شرایط اضطراری است. البته توییتر به طور خاص برای این منظور طراحی نشده است، اما مبتکران آن که از این قابلیت توییر آگاهی داشتند از آن برای برقراری ارتباط هنگام وقوع زلزله استفاده کرده‌اند.