تبیان، دستیار زندگی

نوشته مایکل روبین کارشناس سیاسی August 2nd, 2012CNN
مترجم : دکتر سیدعلی حسنی

 مایکل روبین یکی از اعضاء  هیات علمی موسسه اقتصاد آمریکایی (American Enterprise Institute) و استاد عالی رتبه مرکز تحصیلات تکمیلی نیروی دریایی آمریکا می باشد. وی در حال حاضر مشغول تدریس تاریخ افعانستان در واحدهای ارتش امریکاست. به عقیده وی با گذشت بیش از یک دهه از مناقشه افغانستان، جنگ در این کشور به خوبی به پیش نمی رود. به لحاظ سیاسی نیز این کشور آشفته می باشد. در حالی که برخی تحلیل گران معتقد به موثر بودن راهبردهای آمریکا علیه شورشیان می باشند ولی خود افغان ها نظرشان چیز دیگری است. از منظر آن ها، کشورشان ده سال پیش امن تر از امروز بود. واقعیت آن است که مساله فقط تهاجم نیروهای نظامی نبوده بلکه پیامدهای بعدی بسیار مهم تر می باشد. ماموریت باقی نگذاشتن فضا برای تروریست ها و بازگذاشتن دست آن ها برای ابتکار عمل اگرچه ضروری به نظر می رسد ولی سئوال این است که کجای کار آمریکا می لنگد؟ ذیلا به هفت اشتباه آمریکا و متحدانش اشاره می شود.

شتاب انقلاب و تغییرات

ناظران بدبین بر این عقیده اند که افغانستان هیچ وقت تغییر نخواهد کرد ولی این مطلب مهمل و بی منطق به نظر می رسد. افغانستان امروز نه تنها نسبت به یک قرن پیش، بلکه نسبت به سی سال پیش بسیار تغییر نموده است. واقعیت این است که افغانستان تغییر می کند ولی با روندی بسیار آهسته. تجربه امان الله خان در دهه اول قرن بیستم عیسوی و انقلاب 7 ثور سال 1978 بیان گر رابطه بین سرعت انقلاب و واکنش شدید درقالب شورش می باشد. با این حال ظاهرشاه (پادشاه افغانستان از 1933-1973) با سرعت آهسته تری حرکت نمود و بر برخی انقلاب ها ( و شورش های) موفق در افغاستان فائق آمد. بنابراین می توان گفت که امکان برسرکار آوردن یک حکومت خوب و به نمایندگی از مردم در این کشور وجود دارد. حتی می توان به تفوق دموکراسی در این کشور امیدوار بود گرچه این امر با جدول زمانی و سیاست های آمریکا مطابقت کامل نداشته باشد.

استقرار در مرکز

برای بازسازی افغاستان، سیاستمداران سیستم و نظام ریاستی را به سیستم پارلمانی ترجیح دادند. از نظر آن ها یک رییس جمهور قوی می تواند فرماندهان مجاهدین و جنگ سالاران را از طریق ارائه پیشنهاد موقعیت های مطلوب و دلچسب و نه فقط به حیث وزیر بلکه به عنوان والی و یا گماشته های دولتی در مناطق مختلف، جذب حکومت نماید. علی رغم این ، اغلب افغان ها اهمیت چندانی به (حکومت مرکزی) کابل نداده و حتی به افرادی که از طرف حکومت مرکزی منصوب می شوند برای تصدی مناصب منطقه خود اطمینان کمتری دارند. آن ها مشتاق مسئولینی هستند که شبیه خودشان باشند مثل خودشان تکلم نمایند و مورد شناختشان باشند. فقدان هماهنگی بین حکومت از بالا به پایین و دموکراسی از پایین به بالا فقط به عدم کارآمدی سیستم منجر می شود.

کرزی

پس از آن که طالبان یکی از شخصیت های مجاهدین به نام عبدالحق را در اکتبر 2001 دستگیر نموده و اعدام نمودند؛ سازمان جاسوسی آمریکا سیا، حامد کرزی را در کابل به عنوان عامل و فرد مورد نظر خود در آغوش کشید.  بنابراسناد وزارت خارجه آمریکا، حامد کرزی به عنوان نماینده معرفی شده از سوی طالبان در سازمان ملل فعالیت نموده  و دارای روابط نزدیکی با ایران و پاکستان می باشد. وی دارای روابط عمومی قوی می باشد. با این حال حرکت در جهت تامین منافع تمام مردم نامعقول است و همه چیز بودن برای همه مردم کافی نیست. این که دولت کرزی آلوده به فساد شده و خود وی نیز ناکارآمد است و ظاهرا راست سیرتی ندارد مثالی است برای عدم موثر بودن سیاست های آمریکا در افغانستان و لزوم تجدید نظر در آن ها و تغییر مسئولین آمریکایی دخیل در امور افغاستان

تعیین جدول زمانی

مساله حمله و فتح عراق فقط یک راهبرد نظامی نداشت بلکه مستلزم نگاه روانشناسانه نیز بود. وقتی جورج دبلیو بوش اهداف خود را برای پیروزی در عراق اعلام نمود و منابعی را برای رسیدن به تخصیص داد ساکنین عراق برای بقای خود تصمیم گرفتند که که از معامله با اسب قوی (صدام) دست بکشند اوباما تاکتیک معکوسی را اتخاذ نمود. وی به افغان ها اعلام نمود که ماموریت امریکا در افغانستان زمان انقضایی دارد. بلافاصله هم پیمانان امریکا در ناتو جدول زمانی خروج خاص خود را ترسیم نمودند. هر مسئول افغان نیز که نگران جان خود بود این مساله را درک نموده و به فکر سکونت در پاکستان، ایران و یا پیوستن به طالبان افتاده است.

مذاکره با طالبان

اگرجدول زمانی میخی بر تابوت ماموریت آمریکا در افغانستان بود، نشستن با طالبان پای میز مذاکره میخ دوم محسوب می شود. افغانها هرگز در جنگ شکست نخورده­اند فقط ممکن است در تشخیص طرف برنده اشتباه نمایند و به برنده پشت نمایند. درصورت ارائه پیشنهاد صندلی در میزمذاکره ، اوباما نخواهد توانست مردم عادی افغستان را متقاعد کند که طالبان در لبه پیروزی کامل قرار داشته اند. فتح هرات در سال 1995 و کابل در سال 1996 به دست طالبان در نهایت منجر به آتش بس و گفتگوهای صلح شد و جای یادآوری نیست که حملات 11 سپتامبر پنج سال پس از زمامداری کلینتون و همراهی دولت وی با این گروه رخ داد.

وفور کمک ها

بر اساس گزارش روزنامه Christian Science Monitor چاپ آمریکا، در حال حاضر 90 درصد بودجه دولت افغانستان وابسته به کمک ها و منابع مالی خارجی و بین المللی است و هزینه های امور نظامی و اردوی ملی حدود 97 درصد تولید ناخالص ملی این کشور را به خود اختصاص می دهد. به نظر می رسد آژانس های کمک ها و اعتبارات برای اثبات ارزش ها و تقویت ارتباطات خود در افغانستان به وجود آمده و زاده شده اند تا کمک به مردم افغانستان. افغانستان با این که نمی تواند کمک های زیادی جذب نماید ولی هرچه را جذب نموده سبب تشدید فساد مالی شده است. تروریسم ممکن است بتواند بر حدود چندصد نفر از مردم موثر باشد ولی میلیون ها نفر از مردم از عواقب فساد در رنج و محنت قرار قرار می گیرند و متضرر می شوند. در صورتیکه جامعه کشورهای کمک کننده فقط یک دهم کمک هایی را که ما ارسال نمودیم، به افغانستان و مردم این کشور اهداء می نمودند وضعیت خزانه داری نه تنها افغانستان بلکه آمریکا نیز به مراتب بهتر از اوضاع امروز می بود.

اعتماد به پاکستان

گر چه ممکن است رهبران پاکستان در بیان حقایق صادق باشند ولی هیچ وقت سوار به کشتی حرکت کننده در راستای اهداف آمریکا نبوده اند. از منظر آنها افغانستان قدرتمند، مستقل و آزادی طلب ملی گرا مورد نفرت و لعن پاکستانی هاست که به هویت خود اعتماد به نفس اندکی دارند. اعتماد و اطمینان به ژنرال های پاکستانی درست به اندازه سپردن  امنیت داخلی آمریکا  به دست پیونگ یانگ یا تهران خطرناک و نامعقول است. حتی قبل از مرگ بن لادن این امر واضح و مبرهن بود. این که بسیاری از دیپلماتها و در واقع ژنرال های (آمریکایی) در افغانستان مسیر مورد فریب قرار گرفتن خود را هموار نموده اند باید به بازنشستگی آن ها منجر شود نه ارتقاء آنها.