تبیان، دستیار زندگی

هوش مصنوعی (artificial intelligence) را باید عرصهٔ پهناور تلاقی و ملاقات بسیاری از دانشها، علوم، و فنون قدیم و جدید دانست.

ریشه‌ها و ایده‌های اصلی آن را باید در فلسفه، زبان‌شناسی، ریاضیات، روان‌شناسی، نورولوژی، و فیزیولوژی نشان گرفت و شاخه‌ها، فروع، و كاربردهای گونه‌گونه و فراوان آن را در علوم رایانه، علوم مهندسی، علوم زیست‌شناسی و پزشكی، علوم ارتباطات و زمینه‌های بسیار دیگر.

هدف هوش مصنوعی بطور كلی ساخت ماشینی است كه بتواند «فكر» كند. اما برای دسته بندی و تعریف ماشینهای متفكر، می‌بایست به تعریف «هوش» پرداخت. همچنین به تعاریفی برای «آگاهی» و «درك» نیز نیازمندیم و در نهایت به معیاری برای سنجش هوش یك ماشین نیازمندیم.

با وجودی كه برآورده سازی نیازهای صنایع نظامی، مهم‌ترین عامل توسعه و رشد هوش مصنوعی بوده‌است، هم اكنون از فراورده‌های این شاخه از علوم در صنایع پزشكی، رباتیك، پیش بینی وضع هوا، نقشه‌برداری و شناسایی عوارض، تشخیص صدا، تشخیص گفتار و دست خط و بازی‌ها و نرم افزارهای رایانه‌ای استفاده می‌شود

مباحث هوش مصنوعی پیش از بوجود آمدن علوم الكترونیك، توسط فلاسفه و ریاضی دانانی نظیر بول (Boole) كه اقدام به ارائه قوانین و نظریه‌هایی در باب منطق نمودند، مطرح شده بود. در سال ۱۹۴۳، با اختراع رایانه‌های الكترونیكی، هوش مصنوعی، دانشمندان را به چالشی بزرگ فراخواند. بنظر می‌رسید، فناوری در نهایت قادر به شبیه سازی رفتارهای هوشمندانه خواهد بود.

با وجود مخالفت گروهی از متفكرین با هوش مصنوعی كه با دیده تردید به كارآمدی آن می‌نگریستند تنها پس از چهار دهه، شاهد تولد ماشینهای شطرنج باز و دیگر سامانه‌های هوشمند در صنایع گوناگون هستیم.
نام هوش مصنوعی در سال ۱۹۶۵ میلادی به عنوان یك دانش جدید ابداع گردید. البته فعالیت درزمینه این علم از سال ۱۹۶۰ میلادی شروع شده بود.(مرجع۱)

بیشتر كارهای پژوهشی اولیه در هوش مصنوعی بر روی انجام ماشینی بازی‌ها و نیز اثبات قضیه‌های ریاضی با كمك رایانه‌ها بود. در آغاز چنین به نظر می‌آمد كه رایانه‌ها قادر خواهند بود چنین اموری را تنها با بهره گرفتن از تعداد بسیار زیادی كشف و جستجو برای مسیرهای حل مسئله و سپس انتخاب بهترین آن‌ها به انجام رسانند.

هنوز تعریف دقیقی كه مورد قبول همهٔ دانشمندان این علم باشد برای هوش مصنوعی ارائه نشده‌است، و این امر، به هیچ وجه مایهٔ تعجّب نیست. چرا كه مقولهٔ مادر و اساسی‌تر از آن، یعنی خود هوش هم هنوز بطور همه‌جانبه و فراگیر تن به تعریف نداده‌است. در واقع، می‌توان نسل‌هایی از دانشمندان را سراغ گرفت كه تمام دوران زندگی خود را صرف مطالعه و تلاش در راه یافتن جوابی به این سؤال عمده نموده‌اند كه:

هوش چیست؟


اما اكثر تعریف‌هایی كه در این زمینه ارایه شده‌اند بر پایه یكی از ۴ باور زیر قرار می‌گیرند:

سیستم‌هایی كه به طور منطقی فكر می‌كنند

سیستم‌هایی كه به طور منطقی عمل می‌كنند

سیستم‌هایی كه مانند انسان فكر می‌كنند

سیستم‌هایی كه مانند انسان عمل می‌كنند(مرجع۱)

شاید بتوان هوش مصنوعی را این گونه توصیف كرد:«هوش مصنوعی عبارت است از مطالعه این كه چگونه كامپیوترها را می‌توان وادار به كارهایی كرد كه در حال حاضر انسان‌ها آنها رابهتر انجام می‌دهند»(مرجع۲)

فلسفۀ هوش مصنوعی

بطور كلی ماهیت وجودی هوش به مفهوم جمع آوری اطلاعات, استقرا و تحلیل تجربیات به منظور رسیدن به دانش و یا ارایه تصمیم میباشد . در واقع هوش به مفهوم به كارگیری تجربه به منظور حل مسایل دریافت شده تلقی میشود. هوش مصنویی علم و مهندسی ایجاد ماشینهایی با هوش با به كارگیری از كامپیوتر و الگوگیری از درك هوش انسانی و نهایتا دستیابی به مكانیزم هوش مصنوعی در سطح هوش انسانی میباشد.