تبیان، دستیار زندگی

در اسلام از زیاده روی در همه امور نهی شده است ازجمله در زمینه عبادت که باعث شود افراد از پرداختن به کسب و کار و تامین مخارج زندگی خود عاجز شوند. یکی از اصحاب امام صادق که طبق معمول همیشه در محضر درس آن حضرت  شرکت می کرد و همیشه در مجالس دوستان حاضر می شد و با آنها رفت و رفت می کرد مدتی بود که دیده نمی شد یک  روز امام صادق (ع) از اصحاب خود سوال نمود:
-«راستی فلانی کجاست که مدتی است دیده نمی شود؟»
-«یاابن رسول الله اخیراُ خیلی تنگدست وفقیر شده است »
-«پس چه می کند؟»
-«هیچ درخانه نشته و یکسره به عبادت می پردازد »
-«پس زندگی اش ازکجا تأمین می شود؟»
-«یکی از دوستانش عهده دارمخارج زندگی او شده است »
-«به خداقسم این دوست به درجاتی از او عابدتراست »(واعظی نژاد،1382)

همانگونه که ازسخنان امام جعفرصادق استنباط می شود هدف ازکار و کسب تنهاکسب درآمد نیست و عبادت نیز به تنهائی مورد نکوهش قرارگرفته است . درمنابع اسلامی کسب وکار جهت رسیدن به قرب الهی است وکسانی که دارای کسب وکارهستند دارای درحات بالاتری هستند. و از طریق کسب وکار و رنج و مشقتی که در این راه متحمل می شوند به خدای خود نیز نزدیکتر می شوند.

علی ابن حمزه می گوید: حضرت اباالحسن را دیدم که در زمین خودکارمی کند و قدمهای مبارک غرق عرق شده است عرض کردم مردان کارکجایندکه شماشخصا زحمت می کشید درجواب فرمودند کسانیکه از من و پدرم بهتربودند کار می کردند. پرسیدم آنها کیستند؟ فرمود رسول خدا و امیرالمومنین و تمام پدرانم که بادست خود کار می کردند، کارکردن عمل انبیاء و مرسلین و مردان صالح خداست .(حدیث تربیت ،1361)

در اسلام به  بعضی از مشاغل توجه ویژه ای شده است  از آنجا که زندگی انسان بر کار های تولیدی واز جمله کشاورزی بنا شده است .در این زمینه حضرت علی (ع)در تفسیر آیه «هوانشاکم من الارض واستعمرکم فیها» می فرماید: « خداوندمردم را امر کرده است زمین را آباد کنند تا بدین وسیله خوراکشان را از غلات و حبوبات و میوه و سایر روئیدنیها  تأمین گردد و در آسایش زندگی کنند.(حدیث تربیت ،1361)

یکی دیگر از مشاغل مهمی که رسول اکرم به آن توجه خاصی داشت تجارت بود و در جوانی خود به آن پرداخت .علت اهمیت این شغل آن است که تاجران کالاهای مردم را برای فروش به جاهای دیگر وممالک دیگر می برند و مایحتاج مردم را نیز تأمین می کنند .پیامبر اسلام دراین زمینه می فرماید «همانا پاکیزه ترین شغل شغلی بازرگانانی است که چون سخن بگوینددروغ نگویند،هرگاه امانتی به آنهاسپرده شود درآن خیانت نکنند،هرگاه وعده دهند خلاف وعده عمل نکنند،وقتی چیزی می فروشند تعریف نکنند ،وقتی چیزی می خرند آن را نکوهش نکنند، هرگاه بدهکارند در پرداخت آن تعلل نورزند ، هرگاه طلبکارند برای وصول طلب خود فشار نیاورند..(ری شهری ،1384)
امام صادق مشاغل را به چهار دسته کلی تقسیم می کند و آنها را درجهت گزینش کارتوصیه می کند که این دسته بندی به شرح زیر است :
1-نظام ولایت وموالی (نظام کارمندی واداری )

2- تجارت در همه انواع آن

3- صنعت وفنون که شامل انواع گوناگون است

4-اجاره هها. امام (ع)در این زمینه می فرماید برخی از این مشاعل از جهاتی حلال  از جهاتی حرام است هرگاه این مشاغل باعث فریب و ضایع کردن حقوق دیگران یا ظلم به کسی باشد یا منبع فسادشود حرام است . (ری شهری ،1384)
برخی دیگر ازمشاغل توصیه شده دراسلام به این شرح است : نانوائی ،عطاری ،بقالی ،خیاطی ،چوپانی و...