قاعده
زبان زرگری در حقیقت یک زبان نیست. بلکه اعمال کدگذاری روی آواهای واژگان است. با این تفسیر بسیاری زبانها را میتوان بصورت زرگری بیان کرد اگرچه این قاعده تاکنون تنها روی زبان فارسی انجام شدهاست. برای بیان یک واژه در زبان زرگری واژه به سیلابهای تشکلیل دهنده آن تقسیم میشود. هر سیلاب زبان فارسی شامل با یک صامت (حرف بی صدا) و یک مصوت (حرف صدادار) شروع میشود. در زبان زرگری هر سیلاب دوبار ادا میشود با این تفاوت که در سیلاب دوم حرف ز جایگزین صامت اول میشود و بقیه سیلاب به به همان صورت تلفظ میشود.
به مثالهای زیر توجه کنید:
پل = پ + ُ + ل = صامت + مصوت + صامت = پُزُل pozol
بابا = با + با = بازا + بازا = بازابازا baazaabaazaa
تو = توزو! tozo
من = مزن mazan (در این مثال حرف ” ن ” جزء سیلاب اول است و “ز” نمیگیرد. همونطور تلفظ میشود)
او = اوزو oozoo
دب (مثل دب اکبر) = دزب dozob
خر = خزر khazar
شما = ش + ما = شز مازا shozo mazaa
چرا = چٍ + را = چز رازا chezeraazaa
تنی = ت + نی = تز نیزی taza nizi
کیو (به معنی ”چه کسی را”) = کی + یو = کیزی یوزو kizi yozo
بیا = بی + یا = بیزی یازا bizi yaza
چطوری = چ + طو + ر ی = چزطوزو ریزی cheze tozo rizi
مثال = م + ثال = مزثازال meze saazaal
میتونی = می+ تو + نی = میزی توزو نیزی mizi toozoo nizi
کتاب = ک + تاب = کزتازاب keze taazaab (در این مثال حرف ” ب ” جزء سیلاب دوم است و “ز” نمیگیرد. همونطور تلفظ میشود)
ویکیپدیا = وی + کی + پ + دی + یا = ویزی کیزی پیزی دیزی یازا wizi kizi pizi dizi yaazaa
موبایل = مو + بایل = موزو بازایل mozobaazaail
مبل = موزبل mozobl
بازار = با + زار = بازا زازار baazaa zaazaar
اصول کلی ساخت سیلاب دوم به شکل زیر است. حرف Z نشان دهنده همخوان ز است.