تبیان، دستیار زندگی

بر گرفته از http://hawzah.net/fa/magart.  پدید آورنده حمید انصاری

چندی است که زمزمه ضرورت تجدید نظر در رفتارها، مواضع و عملکردهای جناحها و احزاب سیاسی فعال در ایران شتاب بیشتری گرفته است. و این خود نقطه امیدواری و نشانة بلوغ سیاسی و گذر موفق از دوران التهابات سیاسی و اجتماعی طبیعی پس از انقلابها و نشانة تثبیت نظام جمهوری اسلامی است. از سوی دیگر پدیدار شدن فرهنگ نقد و بازنگری و پاسخگویی در عرصه فعالیتهای سیاسی احزاب و جریانات مؤثر، محصول رویکرد اصلاح طلبانة دولت و فضای سیاسی پس از اتفاق دوم خرداد است. خوشبختانه و به تدریج فرافکنی مسئولیت شکستهای انتخاباتی و ناکامیهای سیاسی و منتسب نمودن تمامی دلایل و عوامل به جناح رقیب جای خود را به نقد از درون و بررسی نقاط ضعف و قوّت و پی گیری علل ناکامیها در مجموعه تعاملات درون جناحی و حزبی می دهد. خودمحوری و بزرگ بینی و مطلق انگاری، آفت کامیابیهای غیرمترقبه و پیروزیهای شتابان است. متأسفانه بعد از انتخابات دوم خرداد 76 برخی از گروهها و جریانات سیاسی که تجربه و ظرفیت کافی برای هضم این رویداد مهم را نیاندوخته بودند به ورطه افراط و غرور افتادند چنانچه برخی از جریانات نیز که سنخیتی با هدفهای آقای خاتمی و نقشی در پیروزی ایشان نداشتند به مصادره شرایط بعدی پرداخته و با ادعای اصلاح طلبی به بازگویی مکنونات و شعارهایی پرداختند که البته هیچ نسبتی با آرمانهای امام و انقلاب و آنچه که خاتمی در پی آن بود، نداشت. برخی راه افراط را بدانجا رساندند که در نشریات خویش با خرسندی از «پایان کار انقلاب» و سرآمدن دوران آرمانگرایی و گذشت عصر امام خمینی، گفتند و نوشتند و با چهره پردازیهای ژورنالیستی از شخصیتهای مطلوب خویش کوشیدند تا ذهن جوانان و نسل سوم انقلاب را به این نام و نشانها معطوف نمایند و در این مسیر انواع تحلیلها و گزارشها و خاطره گوییهای خلاف واقع را برای بازگویی وارونة تاریخ نهضت امام و انقلاب اسلامی ارائه کردند. مدت زمانی کوتاه این موج به اصطلاح بازنگری و عدول از ارزشها و آرمانهای انقلاب و تحریف واقعیتهای تاریخ انقلاب و جنگ تحمیلی آنچنان پراکنده می شد که عده ای خام اندیش و حتی دشمنان آگاه انقلاب و ایران در خارج از مرزها نیز باور کرده بودند که کار انقلاب و پیروی از آرمانهای بلند امام خمینی به سر آمده است و مردم ایران در حمایت از اصالت آنچه که در عین ناباوری جهانیان در بهمن 57 آفریده اند دچار تردید شده اند! هیاهو آنچنان بالا گرفته بود که مانع از شنیدن صدای خاتمی و همراهان واقعی ایشان در تبیین ماهیت واقعی اصلاحات شده بود.

سبک انگاری و کوته بینی در درک واقعیتهای جامعه ایران و ناتوانی در فهم عمق کارکرد اندیشه و راه امام و انقلاب، نزد این جمعیت بدان پایه رسید که علناً از «تغییر قانون اساسی»، «حذف اصول بنیادین قانون اساسی»، «تغییر نظام سیاسی جمهوری اسلامی»، «عبور از خاتمی و اصلاحات»، «تشکیل جبهه جمهوریخواهان!!» سخن گفتند و برای شرایط بعدی نیز مانیفست!! نوشتند و حتی در این اواخر زمزمه کثیف دریوزگی در پیشگاه امریکا برای به اصطلاح نجات ایران! نیز در برخی محافل و نشریات زمزمه می شد. جالب اینکه هیأت حاکمه امریکا نیز با همه ادعاها و ابزاری که در اختیار دارند فریب همین فضاسازیهای کاذب را خوردند تا جایی که رئیس جمهور امریکا به خیال اینکه ملت ایران آماده اند تا بر روی خون شهیدانشان فرش قرمز برای چکمه پوشان و مستشاران امریکایی پهن کنند به جوانان و زنان و دانشجویان و ملت ایران پیام حمایت! فرستاد و در مجلسین این کشور نیز رسماً برای سرنگونی نظام دینی و مردمی ایران بودجه تصویب کرد.

در آن سوی این امواج کاذب و فریبنده، امّا آنچه واقعیتها را بی هیاهو رقم می زند هویت واقعی ملت ایران است که با تجربه ای بس گرانبها و تاریخی از فراز و فرودهای تاریخ گذشتة خویش راه برگزیدة خود را می پیماید. این ملت عمق پیام توحیدی دین خود را نه امروز که قرنهاست دریافته و همواره از آبشخور مکتب وحی و اندیشه و سیرة نبوی و علوی و حسینی سیراب گردیده و پیش از این بارها در مصاف با خلفای جور و امپراطوریهای بزرگ شرقی و غربی و در کوران هجمه های مغولها و چنگیزها با بهره گرفتن از همین هویت دینی و تاریخی خویش به بازسازی و بقا و بالندگی حیات خویش ادامه داده است و در آخرین تجربه موفق و شگفت خویش نیز برخلاف میل و تلاش همه جانبه شرق و غرب بساط سلسله ستمگری شاهنشاهی را در نوردیده و دل به انوار فرهنگ عاشورا و اسلام ناب که در کلام و سیرة امام خمینی به درستی تفسیر و متناسب با نیازهای روز بازخوانی شده است، سپرد.

استقبال ملت ایران از شعارها و اهداف اصلاح طلبانة آقای خاتمی نیز بر خلاف تصوّر و تفسیر غربیها دقیقاً در راستای درک صحیح شرایط جامعه ایران و به منظور سرعت بخشیدن به تحقق آرمانهای امام و انقلاب خصوصاً در عرصه هایی که به دلیل شرایط سالهای اول انقلاب و دوران جنگ تحمیلی فرصت پرداختن بدانها فراهم نیامده بود صورت پذیرفت. وقوع انقلاب اسلامی در ایران خود بارزترین جلوة خواستهای اصلاح طلبانة ملت برای احقاق حق خویش و جامه عمل پوشاندن به آرمانهایی است که در اصول قانون اساسی به روشنی بیان شده اند و امام خمینی در رأس هرم راهبری جریان اصلاح طلبی اصیل قرار دارد و ضرورت اصلاحات مستمر در مسیر بالندگی انقلاب و نظام امری است که همواره مورد تأیید و تأکید رهبری انقلاب و دیگر یاران و پیروان حضرت امام بوده و خواهد بود. انتخابات دوم خرداد از دیدگاه ملت ایران کوششی موفق برای تصحیح برخی رفتارها و روشهای ناصواب و تعمیق هدفها و آرمانهای امام و انقلاب بود و دستاوردهای بزرگ این رویکرد نیز غیرقابل انکار است. و دقیقاً همین منظر و تفسیر ملت از اصلاحات واقعی بود که به تدریج و پس از فروکش کردن التهابات و هیاهوهای اولیه انتخابات فاصله واقعی بین خواستهای ملت و تمایلات جریانات افراطی و مدعیان دروغین و خزیده در جرگة اصلاحات را موجب گردید. رهبری انقلاب و خاتمی اما با سخنرانیها و اتخاذ مواضع شفاف بیشترین نقش را در تبیین ماهیت اصلاحات و انطباق آن با هدفهای انقلاب اسلامی ایفا کردند. مواضع خاتمی هر چند که خوشایند افراطیون و نگاه آنسوی مرزنشینان و دولتهای غربی که به همین هیاهوهای افراطی امید بسته بودند نبود امّا موجبات مرزبندی روشن و خروج افراط گریان از جریان اصیل اصلاح طلب را فراهم ساخت.

اکنون و پس از شگفتی که در عرصة انتخابات شوراهای شهر و هفتمین دورةمجلس شورای اسلامی با نقش آفرینی مردم رقم خورد ـ و البته حاوی پیامها و اتفاقات و مسائل ناگفته تلخ و شیرین فراوانی است که تحلیـل آنرا به مقالتـی دیگر موکول می کنم ـ بار دیگر جناح موسوم به گروههای خط امام به تکاپوی بازسازی خویش و نقش آفرینی مجدد در فرایند حضور و مشارکتهای آینده ملت ایران در عرصه های انتخابات برخاسته است. مهمترین موضوعی که در رأس رویکرد جدید این جناح در اظهارات چهر ه های اصیل و با سوابق انقلابی روشن در مصادر گروههای شناخته شدة این جناح اخیراً مکرر مطرح شده است ضرورت تشکیل جبهه خط امام و ائتلاف حول محور آرمانهای امام می باشد. آنچه که ملت ایران در 25 سال پس از پیروزی و سالهای سخت دوران مبارزه از خود بروز داده است به روشنی گواهی می دهد که این رویکرد مبارک اگر به درستی هدایت شود و هدفهای بلند انقلاب اسلامی و خط و راه امام در شعار و عمل مبنای ائتلاف و فعالیت این جناح و هر جناح دیگری قرار گیرد پیشاپیش موفقیت آن و جلب حمایت گستردة مردم در انتخابات را تضمین کرده است. مردم ایران صداقت، اصالت و درستی راه امام را در عمل و با تمام هستی خویش تجربه کرده اند. اکنون مهمترین گام در تشکیل جبهة نیرومند خط امام بازشناسی ارکان و اجزاء و دقایق و ظرایف خط امام است. صداقت در پایبندی به تمامیت خط امام پیش شرط اولیه برای جلب اعتماد مردم است. راه امام راهی است مستقیم، منسجم و به هم پیوسته که التقاط و اعوجاج در اندیشه و عمل را بر نمی تابد. راه امام راه اخلاص در نیت، تعقل و درایت، عرفان و تقوا و صداقت در عمل است. راه امام راه اقتدارگرایی و آمریت نیست، راه نفوذ در قلبها و همراهی با مردم است. راه امام راه احساس مسئولیت در پیشگاه خداوند و پاسخگویی واقعی به مردم است. خط امام خط دل بستن مطلق به هدایت و حمایت غیبی قدرت لایزال الهی و دل کندن از قدرتهای کاذب است. راه امام راه خودسازی و تهذیب نفس و پایبندی در عقیده و عمل به اصالت وحی و کفایت هدایت الهی و دین در راهبری کلی بشر و جامعه انسانی به سوی سعادت ابدی است. راه امام راه تعقل در دین، اجتهاد پویا و مستمر و اصالت نقش زمان و مکان در استخراج احکام الهی متناسب با هر زمانه و راه پذیرش حاکمیت خدا و احکام نورانی اسلام در سرزمین وجود آدمی و جوامع انسانی است.

خط امام از اساس با اندیشه استعماری و ضدقرآنی تفکیک دین از سیاست بیگانه است. در اندیشه امام که البته بیان امروزین اندیشه اسلام ناب و آموزه های قرآن و سیرة پیشوایان معصوم است، عدالت و عدالتخواهی اصل اساسی و فلسفه تشکیل حکومت دینی و امامت و ولایت است. در اندیشة امام، مشروعیت حکومیت دینی و مشروعیت اِعمال ولایت در عصر غیبت بر دو رکن بی بدیل استوار است:

1ـ عدالت حاکم (با توجه به عمق و گسترة مفهوم عدالت در فقه)

2ـ بیعت و نظر موافق و انتخاب مردم

در اندیشة امام، مردم صاحب حق و تکلیفند. اولین حق و تکلیف مردم در عرصه سیاست و اجتماع، حق دخالت در تعیین سرنوشت خویش و تکلیف ادای این حق است. حریّت، آزادگی و آزادی خواهی از بنیانهای فلسفی و عرفانی و اندیشه سیاسی امام خمینی است. در اندیشه سیاسی امام، دولت رئیس و قیم ملت نیست بلکه خدمتگزار و کارگزار مردم است و فرهنگ و روابط و نظام حقوقی ملت و دولت می بایست با این تفسیر رقم بخورد. و دقیقاً به همین دلیل است که تقویت نظام اسلامی و دولت اسلامی که محصول رأی و انتخاب مردم و مسئول فراهمنمودن امکان نیل جامعه به هدفهای متعالی آن و خدمتگزار ملت است در زمرة مهمترین واجبات الهی قرار داشته و حفظ مصلحت نظام و جامعه از اعظم مصالح و تکالیف، شناخته شده است. دولت و نظام سیاسی، حافظ منافع مردم و مجری عدالت و استیفاکنندة حقوق ملت و نگهبان آزادیهای مشروع مردم است. در اندیشة اخلاقی امام خمینی، تهذیب نفوس، اساس و ریشة سعادت فرد و جامعه است و زهد واقعی و ساده زیستی و پرهیز از دنیاگرایی رمز عبور موفق بشر در گذر از حجابهای تو در تو و زندان طبیعت و تاریخ و جامعه، و راه نیل به کمال است. منطق امام خمینی «اشداء علی الکفار و رحماء بینهم» است نه بر عکس!. عرفان امام خمینی، زهدفروشی و گوشه نشینی و عزلت از جامعه نیست بلکه عارف سالک، سفر عرفانی خویش را از رهگذر همراهی و همصدایی خلق خدا در جریان هجرت شورانگیز مردمان آغاز کرده و به انجام می رساند.

خوشبختانه آثار و تألیفات و خاطرات و سیرة امام خمینی به سهولت در دسترس می باشد و بازشناسی خط و راه امام مؤنه چندانی نمی طلبد فقط کافی است در تشکیل جبهة خط امام و پیمودن این راه، صادق و استوار باشیم. بازگشت به خط و راه امام که خط و راه برگزیدة ملت ایران و نتیجة قرنها تجربه پر فراز و نشیب این ملت بزرگ است تنها راه جلب رأی و نظر مردم در انتخابات و دیگر عرصه هاست و گام زدن صادقانه در این راه، حمایت پرشکوه مردم را به همراه خواهد داشت. این گوی و این میدان.