تبیان، دستیار زندگی

گفتاردرمانی یا آسیب‌شناسی گفتار و زبان رشته‌ای از علوم است که به بررسی ماهیت انواع اختلالات گفتار و زبان و نیز روشهای تشخیص و درمان این اختلالات می‌پردازد.

رشته‌ای از علوم توانبخشی است که به بررسی ماهیت انواع اختلالات گفتار و زبان و نیز روشهای تشخیص و درمان این اختلالات می‌پردازد. عده‌ای ارزیابی و تشخیص اختلال در بلع را نیز در حیطه تخصص متخصصان گفتار درمانی می‌دانند.

زبان از دو بخش درکی comprehensiv و بیانی expressive تشکیل شده و گفتار دارای چهار قسمت می‌باشد که عبارتند از: تولید articulation، روانی fluancy، صوت voic و تشدید resonance.

گفتار درمانگران به درمان کودکانی می‌پردازند که در فراگیری زبان مادری یا استفاده صحیح از گفتار دچار مشکل هستند و نیز بزرگسالانی که به دلیلی، توانایی گفتاری خود را از دست داده‌اند.

در ایران رشته تحصیلی گفتار درمانی از زیرگروه‌های رشته‌های علوم پزشکی محسوب می‌گردد و در دانشگاه‌های علوم پزشکی تدریس می‌شود. در حال حاضر پس از مقطع کارشناسی امکان ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری نیز به طور ناپیوسته وجود دارد.

همانطور که می دانید ارتباطات و توانایی برقراری ارتباط در دنیای امروز به قدری اهمیت دارد که شاید اگر تئوری معروف داروین را این گونه تغییر دهیم که در دنیای امروز افرادی که از نظر توانایی برقراری ارتباط قدرتمند ترند پایدار ترند سخنی به گزاف نگفته ایم هر روزه انسان ها در جنبشی خاموش نشدنی این نیاز سیری ناپذیر خود را در جنبه های مختلف اجتماعی ، هنری و حرفه ای به نمایش می گذارند بی آنکه لحظه ای بیندیشند که چه فرایند عظیمی در حال اتفاق است و تنها کسانی ارزش این موهبت را می دانند که مهر بر لب دارند. آری گفتار موهبتی است که قطع آن فرد را تبدیل به یک جزیره ی ناشناخته می کند ، ولی متاسفانه در جامعه ما ارزش گفتار و خدمات گفتار درمانگران هم با فراموش شدن ارزش ارتباط به فراموشی سپرده شده است تا جایی که حتی در هفته ی بهزیستی و توانبخشی هم نامی از این عضو اصلی تیم توانبخشی برده نمی شود. بارها شنیده ایم که مراقب گفتارت باش که رفتارت می شود ، مراقب رفتارت باش که عاداتت می شود و مراقب عادتت باش که شخصیت ات می شود و چقد رزیباست این جملات ساده که کلید تغییر رفتار در بسیاری از مراجعین به مراکز درمانی است ، افرادی که به دلیل بی اطلاعی از روند درمانی و یا نقش پررنگ آسیب شناسان گفتارو زبان اسیر برچسب های مختلف اختلالات رفتاری و روانی می شوند حال آنکه کافیست گاهی نقش یکدیگر را ببینیم و بشناسیم تا به بیراهه ها کشیده نشویم

محققان در تحقیقاتی که به تازگی انجام داده اند ، متوجه کاهش قابل ملاحظه ای در مهارت ها ی زبان کودکان سه ساله انگلستان شده اند . آنها معتقدند که بسیاری از کودکان وارد مهدکودک می شوند ، بدون اینکه از قبل در گفتگوهای دونفره شرکت کرده باشند ( کسی با آنها حرف بزند ) و این موضوع در تمام کشورها همه گیر شده است ، برای اینکه کودکان به جای صحبت کردن خودشان را با اسباب بازی ها و به خصوص کامپیوتر سرگرم می کنند .

کامپیوتر یک منبع کنترل کودک برای والدین محسوب می شود که کودک را از گریه کردن و نق زدن و درخواست ها ی مستمر دور نگه داشته و به صورت یک کودک ساکت و حرف گوش کن درآورده و او را در یک نقطه متمرکز می کند . البته این مشکل بیشتر در خانواده های تک فرزند و خانواده هایی وجود دارد که مادر کم حرف است . مادرانی که شاغل هستند و فرزندشان را مهد کودک نمی گذارند هم با این موضوع مواجه اند و توصیه می شود که  ساعاتی از روز را برای گفتگو با کودکتان اختصاص دهید . برای مثال برای کودک داستان تعریف کنید .

 کتاب داستان را به طور کامل برای کودک تعریف کنید و زمانی که عجله دارید ، صفحه ها را یکی درمیان نخوانید ، زیرا کودک می داند که داستان چطور پیش می رود . کتاب هایی که کودک فیلم یا کارتون مربوط به آن را دیده است متناسب تر هستند چون کودک علاقه بیشتری نشان می دهد و بهتر گوش می کند . می توانید صدایتان ضبط کنید و زمانی که سرکار هستید و یا در منزل نیستید نوار را برای کودک بگذارند .

تماشای بیش از حد کارتون باعث می شود که کودک در دنیای فیلم زندگی کند و از واقعیت دور شود . کودک پسری که با او کار می کردم به علت شاغل بودن مادر پیش مادربزرگش نگه داشته می شد و تمام مدت را جلوی کامپیوتر فیلم تماشا می کرد و حتی یک فیلم را چندین بار متوالی می دید به همین خاطر توجه و تمرکز پائینی داشت و هر سوال را باید چندین مرتبه می پرسیدم تا از دنیای کارتون خارج شده و محیط اطرافش شود . همچنین این کودکان از خلاقیت کمی برخوردار خواهند بود که این مورد خود جنبه های هوشی را تحت تاثیر قرار می دهد

7 روش برای کمک کردن به کودکی که لکنت می کند :


1. با کودک آرام و با مکث و عاری از هرگونه عجله صحبت نمائید . وقتی که کودک صحبتش تمام می شود چند ثانیه صبر کنید بعد شروع به صحبت کنید . صحبت های آرام و راحت شما تاثیر بیشتری خواهد داشت نسبت به این که سرزنش کنید و یا مواری مثل " آرام باش " و " سعی کن به آرامی صحبت کنی " را توصیه نمائید .

2. تعداد سوالاتی را که از کودک می پرسید کاهش دهید . وقتی که کودکان عقیده هایشان را بیان می کنند خیلی راحت تر و آزاد تر صحبت می کنند نسبت به زمانی که به سوال بزرگتر ها پاسخ می دهند . هنگامی که کودک راجب موضوعی صحبت می کند به جای سوال پرسیدن نسبت به آن نظر دهید و به او نشان دهید که به صحبت هایش گوش می دهید .

3. با حالات چهره و حرکات بدن به کودک نشان دهید که به محتوای صحبت او گوش می دهید نه به نحوه ی صحبت کردنش .

4. هر روز زمانی مشخص برای توجه به فرزندتان اختصاص دهید و در طول این زمان به او اجازه دهید تا کارهایی را که دوست دارد انجام دهد . او را در انجام فعالیت ها آزاد بگذارید و درمورد صحبت کردن و نکردن خودش تصمیم بگیرد . شما هم راحت و آسوده باشید و آرام و با مکث صحبت کنید . این سکوت و آرامش در کودکان اعتمادی سازنده ایجاد می کند .
کودکان باید بفهمند که والدین از حضور آنها لذت می برند و هرچه کودک بزرگتر می شود می تواند در زمان هایی که احساس راحتی می کند در باره ی احساسات و تحربیاتش با والدنش صحبت کند .

5. کمک کنید تا همه ی اعضای خانواده یاد بگیرند برای صحبت کردن نوبت بگیرند . کودکان لکنتی می دانند که صحبت کردن هنگامی که وقفه ها کمتر است راحت تر می باشد .

6. راه هایی را که بتوانید متقابلا بر کودک اثر نمائید را بیابید . سعی کنید تا انتقادها ، تکرار الگوهای گفتاری ، وقفه ها و سوالات را کاهش دهید . مداوم این پیام را به او القا کنید که صحبت هایش گوش می دهید .

7. از همه این موارد که بگذریم مهمترین نکته این است که به کودکتان بفهمانید که او را همان گونه که هست پذیرفته اید و حمایتش می کنید .

لکنت زبان در کودکان

آیا باید کودک مبتلا به لکنت را مثل سایر کودکان خود تربیت کنیم؟

تمام قوانین، مسئولیت ها، تشویق ها و محدودیت هایی را که در مورد سایر کودکان  به کار می برید، برای فرزند مبتلا نیز اجرا کنید. او باید خود را مانند بقیه همسن و سالان خود ببیند با این تفاوت که فقط گاهی لکنت پیدا می کند. البته در مواردی باید دقت بیشتری داشته باشید، گاهی انتظارات خارج از توان از وی داشتن، باعث افزایش فشار و تنش و در نتیجه تشدید لکنت او می شود. در کودکی که لکنت دارد، اختصاص دادن زمان کافی برای صحبت کردن وی احساس بهتری را در او ایجاد می کند و می تواند لکنت او را کاهش دهد.

برای کمک به کودک، ما به عنوان والدین چه کارهایی می توانیم انجام دهیم؟ 

 * با آرامش کامل به آنچه کودک می گوید گوش دهید نه به اینکه چگونه می گوید.

* بگذارید خودش حرفش را تمام کند، شما جمله او را کامل نکنید.

* هنگام صحبت کردن با او تماس چشمی داشته باشید.

* کودک زمانی که خودش آغاز به صحبت می کند، راحت تر از زمانی است که از او سوالی پرسیده می شود، پس برای اینکه خودبخود سر صحبت را باز کند، با او در مورد فعالیتهایی که به آن ها علاقه مند است صحبت کنید و در فواصل چند لحضه سکوت کنید و در فواصل چند لحظه سکوت کنید تا اگر مطلبی دارد بیان کند.

* برای پاسخ دادن به سوال به کودک فشار نیاورید.

* پس از اینکه صحبتش تمام شد، با آرامش و با به کار بردن تعدادی از لغات خودش به او پاسخ دهید.

* هرگز هنگام صحبت کوکدک از عباراتی چون زودباش، الان صحبت نکن کار دارم استفاده نکنید.

* هرگز به او نگوییدکه چه کار کند تا لکنت نداشته باشد. عباراتی نظیر یواش، آهسته، نفس عمیق بکش، آرام تر صحبت کن از این قبیلند.

* حداکثر روزی 15 دقیقه را به صحبت آرام با کودک اختصاص دهید. مثلا برای او کتاب بخوانید.

* کودک را در فعالیت هایی که به خوبی از عهده آن ها بر می آید شرکت دهید و توانایی های او را تشویق کنید.

* کودکانی که لکنت دارند، معمولا وقتی در گروه قرار می گیرند و همراه سایرین مطالبی را بیان می کنند یا شعر یا آوازی را از بر می خوانند، مشکلی ندارند، این موقعیت ها را برای کودک فراهم کنید.

* کودک را در بهترین شرایط بدنی نگه دارید، بیماری جسمی به احتمال زیاد باعث افزایش لکنت می شود.

کدامیک از مداخلات والدین می توانند باعث تشدید لکنت زبان گردند؟

• کامل کردن جملات کودک


• دستپاچه کردن و وادار کردن او به تکمیل جملاتش


• قطع کردن نابجای گفتار کودک


• انتقاد مکرر و اصلاح تلفظ صداها و کلمات کودک


• شتاب زدگی در زندگی روزمره


• درخواست اینکه در حضور دوستان، بستگان و یا همسایه ها چیزی را تعریف کند.

نقش والدین در درمان لكنت زبان كودك چیست و اطرافیان فرد مبتلا چه باید بكنند؟
٭ در برخورد با فردی كه دچار لكنت زبان است (كودك یا بزرگسال فرقی نمی كند) از بیان عباراتی مثل "سعی كن آهسته تر صحبت كنی" "نفس عمیق بكش" و "آرام باش" خودداری كنید در ضمن هرگز جمله فرد دچار لكنت را كامل نكنید. ارتباط چشمی طبیعی را با فرد دچار لكنت حفظ كنید ...

٭ سعی كنید خسته به نظر نرسید، فقط آرام و بطور طبیعی تحمل كنید تا جمله تمام شود. همواره با او ملایم صحبت كنید، ولی نه خیلی آرام كه غیر طبیعی به نظر برسد.

٭ همچنین با رفتار و بیان خود به او نشان دهید كه شما گوش می كنید كه چه می گوید نه چگونه می گوید. اگر با او تلفنی صحبت می كنید، به یاد داشته باشید كه او در صحبت كردن با تلفن مشكل دارد بنابراین تحمل كنید و اگر گوشی را برداشتید و صدایی نشنیدید قبل از قطع كردن مطمئن شوید كه در آن سوی تلفن فردی كه دچار لكنت است و سعی می كند صحبت را شروع كند نیست.

اختلالات تولیدی چیست ؟

اختلالات تولیدی شامل حذف ، تحریف یا جانشینی صداها در گفتار است . یک خطای جانشینی معمولی در مثال در کودکی که ممکن است r را به جای w به کاربرد و کلمه ی rabbit را wabbit بگوید یا s را به جای th به کار برد و به جای sun بگوید thun .

هر چند کودک ممکن است در یک جفت صدا تولید خوبی نداشته باشد ولی این در تمام کلمات و بافت هایی که شامل این صدا هستند تاثیر می گذارد . بنابراین گفتار کودک ممکن است غیرقابل فهم شود یا ممکن است مفهوم پذیری آن بستگی به فرکانس خطاهای تولیدی در صداها وقتی که کودک صحبت می کند داشته باشد تولید صدا های گفتاری به طور خلاصه با هماهنگی خیلی از ماهیچه ها شامل آنهایی که مربوط به تنفس ، تارهای صوتی ، زبان و نرم کام هستند انجام می شود . ساختار آن ها از قبیل اندازه و شکل دندان ها ، زبان ، سخت کام و نرم کام به همان اندازه مهم است . اگر هرکدام از این ها مشکل داشته باشد ممکن است باعث اختلال تولیدی شود

چه وقت کودک باید قادر باشد تا همه ی صدا های گفتاری را تولید کند ؟

کودکان تفاوت های شخصیتی زیادی را نشان می دهند و سنی که یک کودک به همه ی صداها تسلط می یابد ممکن است بین 3-2  سال متغیر باشد . بچه ها یک گروه معینی از صداها را زودتر از بقیه صداها یاد می گیرند .

شروع صداها با واکه هاست سپس همخوان ها پدیدار می شوند و صدای s و r ازجمله آخرین صداها هستند . 

 به عنوان یک قانون ، اگرچه تمام صداها به وسیله ی 75% از کودکان آمریکائی هنگامی که آنها چهارو نیم ساله بودند ، اتفاق افتادند

ختلالات تولید را چطور درمان کنیم ؟

درمان اختلالات تولیدی کاملا به فردی که مورد درمان بستگی دارد . myofunctional درمانی است که برای فشار زبان صورت می گیرد که یک روش تمرینی جدیدی از بلع را دربرمی گیرد . درمان Dyspraxia معمولا شامل تمریناتی بدون گفتار در زبان ، لب ها و کام .

 بعضی از درمان های اختلالات تولیدی ممکن است نیازمند افزودن مهارت های شنیداری باشد برای اینکه کودک را در یادگیری تمایز بین صداها کمک کنیم .

معمولا درمان پیشرفته ی اندام های تولیدی گفتار روی خطاهای صدایی ویژه متمرکز شده اند . درمان با یافتن راهی برای کمک به کودک درتولید صحیح صدا آغاز می شود . برای بچه های کوچک صداها ممکن است در حین بازی بیرون کشیده شوند . ابتدا کودک می تواند صدا را تولید کند و در سیلاب ها ، کلمات ، عبارات ، جملات و گفتگوها آنها را تمرین کند . بازی ها  و بازی کردن ، این فعالیت را لذت بخش تر می سازد .

هنگامی که یک فرآیند اختلال واجشناسی تشخیص داده می شود . درمان ، تمام گروه های صدایی دارای خطا را مورد هدف قرار می دهد . درهرحال ، اگرچه اختلال واجشناختی ممکن است باعث شود تا مفهوم پذیری گفتار کودک کمتر از اختلال تولیدی باشد اما درمان آن اغلب آسان تر و موثرتر از درمان اختلال تولیدی است .

چون وقتی کودک این فرایند ها را یادگرفت آن را برای تمام گروه های صدایی به کار خواهد برد .

برنامه درمانی

براساس نتایج ارزیابی ، جلسات شخصی درمان حداقل دوبار در هفته یا اغلب هر روز توصیه خواهند شد . بسته به سن اکثریت کودکان می توانند برای جلسات 45 دقیقه ای یا یک ساعته ویزیت شوند . در همان لحظه والدین باید برای کمک به کودک مشاوره و راهنمایی شوند  تا مهارت های گفتاری گفتاری جدید را به محیط خانه هم ببرند . اگر نیاز باشد ، درمان زبان ممکن است در همان زمان یا قبل از اینکه درمان اندام های گفتاری شروع شود ، بیان شود . درمان اندام های تولیدی گفتار ساده یا فرایند های واجشناسی عموما بیش از چهار تا شش هفته برای حصول نتیجه زمان نمی برند .

ترجمه از http://www.afccafet.com/articbro.htm

مطالب گزیده شده از  می باشدhttp://tavanbakhshi.blogfa.com