حضرت علی(ع) می فرماید: «روز فتح مکه با پیامبر(ص) به کنار کعبه آمدیم. پیامبر(ص) به من فرمود: بنشین. نشستم. آنگاه حضرت روی شانه هایم رفت و من بر پای ایستادم. آن حضرت شروع به سخن نمود و از جمله فرمود: من لم یستشف بالقرآن فلا شفاه الله؛ هرکس به وسیله قرآن شفا نجوید و نخواهد، خدا او را شفا نخواهد داد.»[2]
انسان همواره با دو گونه بیماری مواجه است: یکی بیماری جسمی و دیگری بیماری روحی و اخلاقی. در این میان خطر بیماری های روحی و اخلاقی بیش از جسمی است؛ چرا که:
1. بیماری های روحی دائمی است؛ بیماری دست و پا یا چشم و گوش معمولاً پس از گذشت مدتی بهبود می یابد ولی مرض حسادت، بخل، لجبازی، عقده و کینه دیگران در دل داشتن، یک عمر همراه آدمی است.
2. این گونه بیماری ها مخفی اند؛ از این رو شناخت و تشخیص آن به مراتب بسی سخت تر از بیماری جسمی است؛ چرا که امراض جسمی با انجام معاینه، آزمایش و بروز درد و علائم دیگر در جسم، قابل تشخیص است.
3. اینها خود بیماری های مادر و سرچشمه آلودگی های دیگرند؛ مثلاً کسی که کینه ای است همین کینه خود یک مرض است و این کینه او را وامی دارد تا دست به انواع خلاف بزند؛ چون کینه کسی را دارد به او فحش می دهد، غیبت او را می کند، آبرویش را می ریزد، رسوایش می کند، علیه او توطئه می کند، مالش را می دزدد و ... .
4. این گونه بیماران انگیزه ای برای درمان خود ندارند اما همین افراد وقتی به مرض جسمی مبتلا می شوند به سرعت خود را به پزشک می رسانند. بر این اساس است که روزانه میلیون ها نفر در این کرة خاکی برای درمان بیماری خود به پزشک مراجعه می کنند اما در این میان تعداد انگشت شماری را می توان یافت که برای درمان کینه یا بخل خود به طبیب مراجعه کرده باشند!
5. درمانش سخت است؛ سردرد را می توان با یک قرص و آمپول تسکین داد اما حسادت را نمی توان به راحتی درمان نمود.
6. دارویش نایاب است.
7. طبیبش فقط اولیاء الله اند و با گذراندن دوره و گرفتن مدرک، کسی به این مقام دست نمی یابد.[3]
با این وجود این دو بیماری شباهت بسیاری نسبت به یکدیگر دارند: هر دو کشنده اند، هر دو نیازمند طبیب، درمان و پرهیزند و هر دو گاهی سبب سرایت به دیگران می شود. بخل، جهل، کبر و غرور، حسد، نفاق، ترس، عشق به دنیا، وابستگی به مادیات و فرو رفتن در شهوات، از جمله بیماری های روحی و اخلاقی اند.
امیرمؤمنان(ع) دربارة شفابخشی قرآن می فرماید: «از قرآن برای بیماری های خودشفا طلبید و به آن برای حل مشکلات خویش استعانت جویید؛ چه اینکه در قرآن شفای بزرگترین دردهاست که آن درد کفر، نفاق، گمراهی و ضلالت است.»[4]
