بر گرفته از  http://zendegiirani.persianblog.ir/post/2109/

بدزبانی کودک در یک موقعیت خاص، می تواند انگشت اتهام را به سمت پدر ومادری سوق دهد که در تربیت کودک نقش اول و مبرهنی دارند.

متاسفانه گاهی اوقات برخی از والدین آموزش لحظه به لحظه ای و اصل همانند سازی در تربیت را  فراموش می کنند و گمان می برند که رفتار آنها در این وقت مقتضی بهنجار است و  کودک آنها نیز به این نکته اشراف دارد و آن را درک می کند. فراموش کاری و تبعیت ازاین اندیشه ی ناموجه و غلط ، باعث می شود که کودک نه تنها متوجه اشتباه بودن این  رفتار نشود بلکه ناسزا گویی را نیز بیاموزد...

 بدزبانی کودک در یک موقعیت خاص، می تواند انگشت اتهام را به سمت پدر ومادری سوق دهد که در تربیت کودک نقش اول و مبرهنی دارند. روان شناسان کودک معتقدند که بدزبانی، پرخاش، فحش دادن، تمسخر و... محصول  آموزش و تقلید کودک  است، مواجهه کودک با  جملات و کلمات نامناسب باعث می شود، وی ضمن شنیدن آن عبارات، آنان را در ذهن خود ضبط و ثبت نماید و در زمان مقتضی به تقلید از آموخته های خود از آنان بهره گیرد. متخصصان تربیتی اذعان دارند که رفتار تقلیدی کودک، قدرت شگفت آوری دارد و این خود ما هستیم که تعیین می کنیم فرزندمان چه چیزی را بشنود، ببیند،بفهمد و بالاخره این که  انجام دهد؛ لذا بدین ترتیب می توان اظهار نمود که  نظارت و کنترل والدین در اولویت اول چرخه غربالگری اعمال و رفتار مطلوب و نامطلوب هر  والدی است و خزانه ی رفتاری و گفتاری هر کودکی را شکل می دهد.

بسیاری از والدین جوان، به دلیل استفاده کودکشان از کلمات نامطلوب و گاه ناسزا و دشنام، احساس خجالت و شرمندگی می کنند، به این گروه از والدین پیشنهاد می کنیم که   استیصال و درماندگی را کنار بگذارید و وارد صحنه عمل شوید،  شما باید دست به کار شوید تا خزانه ی لغات فرزندتان را اصلاح نموده و آن را دوباره بازسازی کنید.

برای موفقیت و پیشبرد هدفتان، می توانید از تدابیر ذیل استفاده نمائید:

ارزیابی کنید:در نخستین گام، لازم است که شما بدانید آیا کودک بد زبانی می کند یا فقط شیوه بیانش این گونه است ؟ تمایز این دو، بسیار مهم است. سرپیچی گستاخانه، رفتارهای مقابله ای افراطی همراه با طعنه و کنایه زدن، استفاده از الفاظ رکیک و زننده، پاسخگویی همراه با داد وفریاد و مواردی از این دست را  می توان بدزبانی تلقی نمود ولی حالات امتناع ساده مانند "دوست ندارم، نمی خواهم،..."، غرغر کردن و بیان  پرسش هایی چون" چرا، چگونه، آیا و..." هرگز بدزبانی محسوب نمی شوند بلکه اظهار عقیده و کنجکاوی کودکانه ای بیش نیستند.

با کودک خود گفتگو کنید:در فضایی کاملا دوستانه و کودکانه با کودک بد زبان خود صحبت کنید. به او توضیح دهید که بدزبانی یعنی چه؟ و از اثرات منفی بدزبانی به او اطلاعات دهید. استفاده از داستان ها و اشعار کودکانه برای این کار بسیار مفید است، حتی می توانید از ترفند نقش بازی استفاده کنید بدین صورت که با شرکت در بازی های کودک، به طور غیر مستقیم بدزبانی و خوش زبانی را برای او توضیح دهید، تفاوت آنها رابیان کنید و راجع به آن سوال کنید و او را به تفکر وا دارید.

الگوی مناسبی برای او باشید:پدرعصبانی را در نظربگیرید که  به دلیل یک مسئله مهم  کاری، با  همکارش مشاجره ی تلفنی دارد، او بی توجه به کودکان اطرافش، چشمانش را می بندد و هر آنچه ناگفتنی است را به زبان می آورد و پس از کلی بد و بیراه گفتن تلفن را قطع می کند، جالب توجه تر آن است که ناسزا گویی ها افراطی این پدر  تا لحظاتی پس از اتمام تماس نیز، همچنان ادامه می یابد و نثار آن همکار می شود.

متاسفانه گاهی اوقات برخی از والدین آموزش لحظه به لحظه ای و اصل همانند سازی در تربیت را  فراموش می کنند و گمان می برند که رفتار آنها در این وقت مقتضی بهنجار است و  کودک آنها نیز به این نکته اشراف دارد و آن را درک می کند. فراموش کاری و تبعیت ازاین اندیشه ی ناموجه و غلط ، باعث می شود که کودک نه تنها متوجه اشتباه بودن این  رفتار نشود بلکه ناسزا گویی را نیز بیاموزد و از همه مهمتر این که یاد می گیرد آن را در خزانه ی رفتاری و گفتاری خود ثبت نموده و در شرایطی بسان آن موقعیت آموزشی، عمل نماید. 

بر گفتار خود ،اطرافیان و منابع تاثیر گذاری چون رسانه ها  نظارت و کنترل داشته باشید:برچگونگی صحبت و گفتار خود و اطرافیانتان توجه کنید، تا بدان جایی که امکان دارد از بیان جملات و کلمات نیش دار، دوپهلو و ناخوشایند بپرهیزید. از رفت و آمد او با دوستان بدزبان جلوگیری کنید و از همه مهمتر ان که، بسیار مواظب  تاثیر نامملوس اما مبرهن برنامه های تلویزیونی  بر فرزندتان باشید، کودکان ما از این  غایب همیشه حاضر بیش از آنچه در تصورمان بگنجد، درس می گیرند و آموزش می بینند. کنترل و نظارت بر شنیده ها و دیده های کودک، می تواند نقش بسزایی در حذف  کلمات ناخوشایند از مجموعه لغاتی که کودک به کار می گیرد، داشته باشد.

او را با واژه ها و اسامی خوب و بد آشنا سازید:مرز مجاز و غیر مجاز استفاده از کلمات و عبارات را برای کودکتان مشخص کنید و به او توضیح دهید که از چه عبارات و الفاظی نباید استفاده کند.

بدزبانی کودک را نادیده بگیرید:اگر کودک تان سهوا واژه ناشایستی را به کار برد، عکس العملی خنثی داشته باشید؛ در چنین مواقعی بهترین و کارسازترین رفتار، بی توجهی به کودک است بدین صورت که به بد زبانی او، توجهی نشان ندهید و به گونه ای وانمود کنید که هرگز آن را نشنیده اید.

توجه برگردانی کنید:اگر بی توجهی شما موثر واقع نشد و کودک مجددا رفتار خود را پیش گرفت، مستاصل نشوید.  برای جلوگیری از تکرار و مدامت بیان او در ان لحظه می توانید از تکنیک توجه برگردانی استفاده کنید. به محض بیان دشنام ،با حفظ حالت عدم التفات خود به آن عبارت، توجه او را به چیزی دیگری معطوف کنید مثلا، از کودک بخواهید که کارتون دلخواهش را نگاه کند و یا راجع به آن سوال کنید.

خوش زبانی او را تائید و تحسین کنید:اجازه دهید کودک وجه تمایز خوش زبانی و بد زبانی را بشناسد؛ لذا، بهتر است  گفتار مورد پسند خود را در عمل به او نشان دهید و هر بار که وی بدزبانی نمی کند به این امر اشاره کنید. مثلا، هر گاه او بسیار مودبانه تقاضای خواسته ای می کند و یا از پذیرش درخواستی امتناع می کند، به او بگوئید: " بسیار خوشحالم که این گونه رفتار می کنی".

با کودک بد زبان دهن به دهن نشوید:گاهی کودک برای جلب توجه، اعمال کنترل و  تسلط بیشتر و یا عصبانیت شما، به بدزبانی متوسل می شود. هوشیار باشید و در چرخه ی معیوب دور باطل این بازی کودکانه وارد نشوید چرا که ممکن است عنان صبرتان بگسلد و شما نیز بد زبانی کنید که در آن صورت باید بگوئیم که ره رفته را باز گشته اید. 

لقب دادن را به او آموزش ندهید :بسیار مشاهده می شود که برخی از والدین بی اطلاع، از فرط خشم، با بیان القابی نه چندان خوشایند چون کودن، نادان، احمق، نفهم، بی تربیت و...سعی در متنبه کردن فرزندشان دارند، و یا همان القاب تمسخر آمیز مورد استفاده  کودک را به زبان می آورد و به سرش فریاد می کشند،  مثل، "نادان، نمی دانی که نباید به کسی لقب بد بدهی!"

این والدین، غافل از آنند که با دست خود مجوز استفاده از این گونه عبارات را برای فرزندانشان امضاء می کنند. لذا، به جای این رفتار، سعی کنید خشم خود را کنترل نمائید و به او توضیح دهید که چه طور و چرا این قدر عصبانی شده اید!

از سوی دیگر، هرگز به کسی اجازه ندهید که کودک تان را با القاب ناپسند و یا خاصی صدا بزنند،بهتر است راه های مطلوبی را نیز برای مواجه و واکنش با این افراد به کودک یاد دهید، مثلا، به او بگوئید: "اگر کسی، شما را با اسم بدی صدا زد، جواب او را نده"

احترام و خوش زبانی را به کودک آموزش دهید:گرچه بسیار سخت است اما  سعی کنید با کودک بدزبان عصبانی خود، مودبانه و در نهایت احترام برخورد کنید. زمانی که او از فرط عصبانیت سر شما فریاد می کشد و مطالبه خواسته هایش را دارد، بر خودتان مسلط باشید و همچون او رفتار نکنید. پاسخ متقابل شما در حالت عصبانیت، نه تنها  بسان مهر تائیدی است بر آن رفتار غلط ، بلکه به او می آموزد که چگونه می تواند بدزبانی کند.

بیان مورد پسند خود را به کودک آموزش دهید:بهترین الگوی آموزشی کودک خود شمائید، با او همان گونه صحبت کنید که متمایلید او با شما و دیگران صحبت کند. با استفاده صحیح کلمات در گفتگوهای خود، می توانید طرز استفاده از بیان مورد علاقه تان را به او  بیاموزید. استفاده از کلماتی چون « ممنونم، لطفاً، متأسفم و ... » را هرگز فراموش نکنید. مثلا، می توانید رد پاسخ خود به درخواستی را این گونه بیان کنید:" متاسفم، من نمی توانم این کار را انجام دهم چون...".

همچنین، از صدا کردن کودک با القابی طنز آمیز و خودمانی چون؛ وروجک، شیطون بلا، دردونه و...  به دلیل صمیمیت و محبت بسیار به شدت اجتناب کنید، چرا که کودک ممکن است به تقلید از شما، از آن کلمات در سایر محاورات خود استفاده نماید که  چندان هم خوشایند و رضایت بخش شما نیست.