تبیان، دستیار زندگی

كمتر كسی است كه او را نشناسد یا از كارهایشذ خاطر های نداشته باشد. او به اندازه تمام روزهای زندگ یاش برایمان خاطره به جا گذاشته است و از نسل هنرمندانی است كه هنر را به معنای واقعی به دیگران شناساند هاند. محمدعلی كشاورز هنرمند پیشكسوتی است كه تا به حال كارهای زیاد و متفاوتی از او دید هایم؛ از بازی خاطر هانگیزش در فیلم مادر (علی حاتمی) گرفته تا سریال هزاردستان و نق شدشوار شعبان بی مخ. اما وضعیت جسمانی استاد كشاورز این روزها چندان خوب نیست و دیگر رمقی برای گفتن دیالوگ یا بازی مقابل دوربین ندارد و خست هتر از آن است كه بخواهد بار دیگر نقشی را ایفا كند، هر چند كه هنوز به معنای واقعی عاشق كارش است و هنر را یك حرفه مقدس می داند.

حدود یک سال است که کشاورز به دلیل شکستگی پا در خانه اش بستری است و کمتر می تواند از خانه اش بیرون برود. برای همین «سعید» پرستاری استاد را به عهده گرفته است و از آنجایی که ماندن در خانه برای کشاورز دشوار است، دوستانش سعی می کنند به دیدارش بروند و از خاطرات گذشته شان با یکدیگر سخن بگویند. سعید می گوید: «حضور دوستان استاد مانند جمشید مشایخی، اسماعیل شنگله و علی نصیریان باعث می شود که ایشان کمتر خسته شوند و بتوانند ماندن در خانه را راحت تر تحمل کنند.» در خانه کشاورز تابلوی طبیعت بی جان بزرگی روی دیوار است که کار تنها دخترش نلی است که سال هاست در خارج از ایران زندگی می کند و پدر تنها در تهران. البته خانه او پر از خاطرات قدیمی است. این را می توان از عکس هایی که دیوار خانه را پر کرده اند متوجه شد؛ از عکس پدر و مادر محمدعلی کشاورز گرفته تا عکس های برادرزاده ها و دیگر افراد فامیل. کشاورز می گوید: «من با این عکس ها زندگی می کنم و هر روز به یاد کسانی هستم که از دستشان داده ام یا از من دور هستند.»

● پدرم انسان نواندیشی بود

محمدعلی کشاورز با اینکه به سختی سخن می گوید با این حال از حرفه و دنیای هنر با اشتیاق خاصی سخن می گوید. این را به راحتی می توان از نگاهش خواند. وقتی از استاد درباره اینکه برای ورود به این حرفه مشوق خاصی هم داشته است یا نه می پرسم، می گوید: «مشوق خاصی نداشتم اما هم پدرم و هم مادرم در خانه درباره همه چیز با من بحث و گفت وگو و تا آنجایی که می توانستند من را راهنمایی می کردند. پدرم مرد باسوادی بود و شاهنامه فردوسی را خوب می شناخت و حافظ و سعدی را و به مولانا ارادت خاصی داشت و در کل انسان نواندیشی بود. البته خیلی ها هم با من مخالفت می کردند و می گفتند فلانی می خواهد مطرب شود با این حال من کار خودم را کردم و وارد عرصه هنر و تئاتر شدم.»

استاد کشاورز از پدر و مادر خود با حس عجیبی یاد می کند و حتی به این نکته اشاره می کند که: «شاید باورتان نشود اما من هنوز طعم غذاهایی را که مادرم می پخت را به یاد دارم. او زن مهربان و با جسارتی بود و هنرهای زیادی هم داشت.» وقتی از استاد پرسیدم آن زمان برای رفع بیمار ی هایشان چه کارهایی انجام می دادند، می گوید: «آن زمان مثل امروز داروهای شیمیایی زیاد نبود و مردم بیشتر خود را با طب سنتی درمان می کردند مثل داروهای گیاهی و جوشانده های مختلف. البته درست است که در قدیم بیماری های مختلفی به دلیل فقر بهداشتی وجود داشت اما بیماری ها مثل امروز گسترده و عذاب آور نبودند.

شما ببینید با اینکه تا این حد علم پزشکی رشد کرده اما هنوز که هنوز است، مردم از بیماری هایی مانند سرطان، سکته قلبی و حتی افسردگی رنج می برند. آن زمان حداقل بیماری های روحی به این شکل وجود نداشت، و مردم آسایش روحی روانی زیادی داشتند اما متاسفانه امروزه حتی جوانان ما دچار افسردگی های شدید شده اند که این موضوع اتفاق ناخوشایندی است و باید راه حلی پیدا کنیم تا بتوانیم نسل های آینده را از این خطر نجات دهیم.» کشاورز معتقد است جامعه ای که جوانان آن نتوانند بیندیشند و شاد باشند، جامعه موفقی نخواهد بود بنابراین باید بتوانیم دامنه افسردگی و بیماری های روحی را مهار کنیم.

● باید با مردم با صداقت رفتار کرد

محمدعلی کشاورز از معدود هنرمندانی است که توانسته نقش های بسیاری را بازی کند که هر کدام هم زیبایی خاص خود را داشته اند، اما او معتقد است هنوز نقش دلخواهش را بازی نکرده است و خود را یک هنرمند ماندگار نمی داند. شاید باورتان نشود، اما مهم ترین دغدغه محمدعلی کشاورز این است که مردم از او به نیکی یاد کنند و از کارهایش راضی باشند. او می گوید: «ما بهترین مردم دنیا را داریم و همین طور بالاترین فرهنگ و باید با این مردم با صداقت رفتار کنیم. چون آنها همه چیز را به خوبی درک می کنند.» وقتی از بازیگر نقش محمدابراهیم در فیلم مادر می خواهم که از دوران کودکی اش برایم بگوید این طور توضیح می دهد که من در محله سیچون اصفهان به دنیا آمده ام و در مدرسه شاه عباس درس خوانده ام که یک مدرسه بزرگ و خاص بود.

یادم است برای اولین بار صحنه تئاتر را از آنجا شناخته ام، چون در این مدرسه تئاترهای زیادی توسط دانش آموزان اجرا می شد. کشاورز در ادامه می گوید: «در سال ۱۳۳۲ بعد از کودتای ۲۸ مرداد ما از اصفهان به تهران کوچ کردیم. آن زمان من حدود ۲۳ سالم بود.» کشاورز درباره محله قدیمی اش می گوید: «بارها به اصفهان و کوچه ای که در آن به دنیا آمدم سر زدم. اما هر بار بیشتر متاثر می شدم چون اصفهان دیگر آن اصفهان سابق نیست به خصوص رودخانه زاینده رود که یا آب ندارد یا کم آب است. حیف است که بخواهیم راحت از این شاهکارهای تاریخی ایران زمین بگذریم. ما باید حافظ این میراث باشیم چون اینها نسل به نسل به ما رسیده است و ما هم باید آنها را به جوانان نسل های بعدی بدهیم.»

● قدر هنرمندان را بیشتر بدانیم

حالا استاد خسته تر از آن است که بتوانم سوال های بیشتری از او بپرسم هر چند قطعا هنوز ناگفته های بسیاری باقی مانده است. به هر حال افرادی مانند محمدعلی کشاورز گنجینه ای از خاطرات را با خود همراه دارند که حیف است از این خاطرات به سادگی عبور کنیم و چه خوب است قبل از اینکه هنرمندانی مانند او در بستر بیماری بیفتند سری به آنها بزنیم و یادی از آنها کنیم. هنرمندان پیشکسوت به گردن همه ما حق دارند که از این جهت باید قدردان آنها باشیم. هوا حسابی گرم شده و استاد به خواب عمیقی رفته است. چهره اش تکیده و موهایش سفید شده اند. اصلا نمی شود باور کرد که او همان پدرسالار مقتدری است که روزی تمام اهالی خانه از او حساب می بردند. حالا و در این روزهای سخت بیماری، جای خیلی ها در خانه کشاورز خالی است. از وجود نازنین پدر و مادر گرفته تا دوستان قدیمی ای چون علی حاتمی، حسین کسبیان، جلال مقدم، اسماعیل داورفر و...

سلام...خدا انشالله شفاشون بده
خیلی مرد شریفی هستن
از بهترین های هنر ایرانن

به نام خدا

انشاء الله خداوند همه بیماران رو شفا بدند ..