تبیان، دستیار زندگی

دو روانشناس به نام های تراویس برادبری و جین گریوز ، در کتاب خود به تفسیر این موضوع پرداخته اند که چگونه می توان بهره هوش عاطفی ( EQ ) انسان ها را با بهره گیری از آزمایش ها و تست های ویژه اندازه گیری کرد و همچنین آن را با انجام تمرین های خاص بالا برد.

این دو پژوهشگر در پی موفقیت کتاب پرفروش دانیل گولمن (1997) با عنوان هوش عاطفی ،آزمایشی را طراحی کردند که با استفاده از آن می توان چهار اساس بنیان اصلی EQ شامل خودآگاهی ،خود مدیریت ، آگاهی اجتماعی و نیز مدیریت ارتباط را مورد سنجش و ارزیابی دقیق قرار داد.
کتاب پیشین آنها با عنوان ارزیابی هوش عاطفی در سال 2003 منتشر شد و همچنان که نویسندگان آن می گویند ، افزون بر 500 هزار نفر تاکنون از این شیوه ارزیابی بهره مند شده اند و از آن برای بررسی وضعیت ذهنی و روانی خود بهره گرفته اند.
همچنین برادبری و گریوز از این دستورالعمل ابداعی خویش برای آموزش 500 نفر از مدیران شرکت ها ،مدیران دولتی و حتی خانواده های سلطنتی استفاده کرده اند تا به آنها بیاموزند که چگونه سوء مدیریت خود را اصلاح کنند و توانمندی خویش را بهبود بخشند.

این دو روانشناس در کتاب دیگری با عنوان راهنمای سریع هوش عاطفی : هر آنچه شما نیاز دارید برای به کار انداختن EQ خود بدانید دارند ، در این کتاب ، یافته ها ، تجربیات و آزمایش های ابداعی خود را در اختیار همگان قرار می دهند.
این کتاب همانطور که نویسندگان آن تصریح کرده اند، راهنمایی بسیار سریع است و شما می توانید فقط در مدت هفت دقیقه EQ خویش را مورد آزمایش و ارزیابی قرار دهید و سپس از تمرینات پیشنهادی آن برای بهبود و ارتقای وضعیت ذهنی و روانی خود استفاده کنید. آنچه در ادامه می آید، بخش های برگزیده ای از یک گفت و گوی مفصل و مشروح است که مارتا برنت ،خبرنگار نیوزویک با برادبری ، یکی از روانشناسان نویسنده این کتاب انجام داده است.

براستی انسان ها تا چه اندازه می توانند EQ خود را تغییر دهند؟
خب ، مطالعه جالبی در این زمینه در دانشگاه وسترن ریزرو انجام شده است .پژوهشگران این دانشگاه برنامه ویژه ای برای تمرین و پرورش EQ شماری از دانشجویان ترتیب دادند و سپس این دانشجویان را سالیان مدیدی زیر نظر گرفتند.نتایج نشان داد حتی سالها پس از برگزاری این برنامه ویژه ،بهره EQ برخی از آنان تا 40 درصد بیش از سطح اولیه باقی مانده است .آنها مغز خود را تمرین و پرورش داده بودند.
چه میزان از EQ یک فرد بر پایه ویژگی های زیست شناختی وی تعیین می شود؟
هر چیزی که با روانشناسی سروکار دارد ، از دو جزء یا جنبه زیست شناختی و زیست محیطی برخورداراست . برای مثال بیماری در خودماندگی که از جمله بیماری های مورد توجه روانشناسان است ، از همین قاعده پیروی می کند، به طوری که وجو د سلول های عصبی کوچک و توسعه نیافته در سیستم لیمبیک مغز این بیماران ، آنها را از برقراری ارتباط طبیعی با محیط اطراف باز می دارد.
بنابراین آیا علم زیست شناسی می تواند توضیح دهد که چرا بطور کلی بهره هوشی زنان در آزمایش های EQ بالاتر از مردان است ؟

محیط و عوامل محیطی در میان نقش بسیار زیادی دارند .زنان در این تست ها ، به طور کلی 12 امتیاز بیش از مردان در بخش مدیریت ارتباط کسب می کنند .البته ممکن است مردان نیز توانایی مشابهی داشته باشند، اما در این مورد از آن به اندازه زنان استفاده نکنند و به همین علت نیز مردان و زنان ، هر دو در بخش خودآگاهی امتیاز مشابهی به دست می آورند .از این رو با وجود تمام سخنانی که از سوی برخی محققان درباره ناتوانی مردان و درک احساسات بیان شده است ، آنان احساس ها را درک می کنند ، اما نباید انتظار داشت که همان واکنش زنان را در این زمینه از خود نشان دهند.
بر خلاف بهره هوشی یا IQ که یک عدد ثابت دارد، بهره هوش عاطفی یا EQ تغییر پذیر است .بنابراین به چه دلیل از یک عدد برای ارزیابی آن استفاده می کنند؟
مردم آن را می خواهند و این تنها راهی است که می توان با استفاده از آن ، به مردم نشان داد که در کجای این طیف قرار دادند و وضعیتشان چگونه است . بویژه زمانی که آنها تحت تمرین برای بالا بردن EQ خود قرار می گیرند ،ارائه اعداد و مقایسه آنها ضروری می نماید.

نکته بسیارجالبی در کتاب شما وجود دارد مبنی بر آنکه مدیران عامل در گروهی جای می گیرند که از بهره EQ پایینی برخوردارند.بنابراین ، آیا مردم موفق تر نخواهند بود اگر به خوبی با دیگران رفتار کنند؟
نخستین باری که اطلاعات به دست آمده از ازریابی ها را روی یک نمودار مشاهده کردم ، متوجه شدم و از آن پس ، راجع به این ویژگی در میان گروه مدیران زیاد فکر کردم .در میان هر پیشه و حرفه ای ، آنان که بهتر بازی می کنند و بازیگران قابل تری هستند ، EQ بالاتری نیز دارند و حتی در میان گروه مدیران ، از بالاترین EQ برخوردارند .با وجود این مدیران عامل شرکت ها و سازمان ها اغلب به سبب آ نکه مدیران مالی خوبی هستند ، ترفیع گرفته اند و نه به سبب آنکه مدیران مردمی خوبی بوده اند.
آیا تصور می کنید که این وضعیت تغییری خواهد کرد؟
هم اکنون ، تقاضا برای هوش عاطفی در تجارت و بازرگانی بسیار زیاد است و به این ترتیب در آینده ، آنها به مدیران بهتری با EQ بالاتر از میزان طبیعی تبدیل خواهند شد.
این تغییر همان چیزی نیست که شما با انتشار این کتاب در پی دستیابی به آن هستید؟
هنگامی که موضوع EQ برای نخستین بار در محافل عمومی مطرح شد امیدواربودیم که توجه به این موضوع ، یک مد یا هوس زودگذر نباشد.ما بر این باوریم که توجه به این موضوع در شیوه تفکر انسان ها بسیار مهم و اثرگذار است و امیدواریم این کتاب بتواند به مردم کمک کند تا به چیزهایی بیندیشند و درباره چیزهایی اندیشه کنند که به طور معمول و در حالت طبیعی از آنها غافل هستند.

خودآگاهی مهمترین مهارت و توانایی برای بهبود و ارتقای EQ شما است. چیزهایی در زندگی همه ما وجود دارند که به یک علت مشخص به آنها توجهی نداریم و این علت در واقع آن است که این قبیل چیزها ما را ناراحت و ناخوشایند می سازند.از این رو ، در حالت طبیعی تمایلی بریا تغییر کردن وتوجه به این قبیل موارد ناخوشایند نداریم. به این منظور باید خود را آماده کنید.
شما همچنین در کتاب خود در این زمینه نوشته اید که چگونه EQ می تواند به بیماران و ناخوشان کمک کند تا وضعیت اولیه خود را باز یابند .درباره این روش توضیح دهید؟
این EQ نیست که سرطان را (برای مثال) شفا می دهد و علاج می کند ، بلکه استرس هایی که بر سلامتی شما بسیار موثر هستند را تا اندازه ای کاهش می دهد .این عمل نیز بر پایه یک علت زیست شنا ختی ساده صورت می گیرد، به طوری که با وارد آمدن استرس و فشار شدید بر شما ، سیستم ایمنی بدنتان خاموش می شود.کسانی که درباره احساساتشان تحت فشار و استرس قرار می گیرند ، احساس بدی خواهند داشت ، اما انسان هایی که بر احساسات خود سلطه دارند ، زمانی که اتفاق بسیار غیرمنتظره ای در زندگی آنها رخ می دهد، با احساسات خویش کنار می آیند و می گویند