در كتب آسمانی و ادیان الهی به دوران پایان زندگی انسان در این جهان آخرالزمان گفته می‌شود.
با توجه به تعبیر پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) كه فرمود: «انا و السّاعة كهاتین؛ من و قیامت همانند این دو هستیم. دو انگشت سبابه‌شان را هم نزدیك كردند.» (1) بعثت پیامبر سرآغاز آخرالزمان به شمار می‌آید. در بحارالانوار، در بیش از سی حدیث از پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) به عنوان پیامبر آخرالزمان تعبیر شده است. در سی و هفت حدیث از ظهور آقا بقیّـة الله(عج) در آخرالزمان گفت‌وگو شده است. در ده‌ها حدیث از رواج ستم در آخرالزمان، بازگشت حضرت عیسی در آخرالزمان، یاران حضرت مهدی(عج) در آخرالزمان، بانگ آسمانی، رجعت امامان و خروج دابـة الارض در آخر الزمان گفت‌وگو شده است. در شماری از احادیث عصر پیامبر، عصر امیرمۆمنان(علیه السلام) و عصر امام صادق(علیه السلام) نیز تعبیر آخرالزمان اطلاق شده است. در تعدادی از احادیث از تأسیس «زوراء» یعنی بغداد در آخرالزمان گفت‌وگو شده است. بنابراین واژه آخرالزمان واژه كشداری است و به دو معنی اطلاق می‌شود :
1. به معنی اعمّ و به اصالت، یعنی از بعثت پیامبر تا آغاز قیامت و 2. به معنی اخصّ، یعنی به عصر حضرت مهدی(عج) كه آن نیز به دو بخش متمایز، پیش از ظهور و بعد از ظهور تقسیم می‌شود.
برداشت مسلمانان عصر رسالت، نزدیك شدن رستاخیز و كوتاهی این مكتب است؛ ولی در منابع زرتشتی و مسیحی از سلطنت هزار ساله منجی سخن رفته، در تاریخ طبری مدت آخرالزمان هفت هزار سال تعیین شده ولی در آموزه‌های شیعی مدت حكومت حضرت مهدی(عج) سیصد و نه سال تعیین شده، ولی دوران رجعت بسیار طولانی است كه از فرمانروایی پنجاه هزار ساله امام حسین(علیه السلام) و چهل و چهار ساله امیرمۆمنان(علیه السلام) گفت وگو شده است.
با توجه به تعبیر پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) كه فرمود: «انا و السّاعة كهاتین؛ من و قیامت همانند این دو هستیم. دو انگشت سبابه‌شان را هم نزدیك كردند.»بعثت پیامبر سرآغاز آخرالزمان به شمار می‌آید. در بحارالانوار، در بیش از سی حدیث از پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) به عنوان پیامبر آخرالزمان تعبیر شده است
آخرالزمان چه نسبتی با دوران ظهور دارد؟
آخرالزمان به بخش پایانی جهان گفته می‌شود، هر چه به پایان جهان نزدیك‌تر بشویم انطباق این كلمه با آن مقطع زمانی قوی‌تر خواهد بود، دولت كریمه اهل بیت(علیهم السلام) آخرین دولت در جهان است و در بخش پایانی جهان یعنی در مقطع آخرالزمان ـ به معنی خاص ـ قرار دارد. تنها در بحارالانوار، سی و هفت حدیث از ظهور امام زمان(عج) در آخرالزمان، در شش حدیث از یاران خاصّ حضرت در آخرالزمان، در چهار حدیث از رجعت امامان(علیهم السلام) در آخرالزمان، در ده‌ها حدیث از حوادث آخرالزمان در آستانة ظهور و در ده‌ها حدیث از ترسیم سیمای جهان در عصر ظهور سخن رفته است. پس واژه آخرالزمان رابطة تنگاتنگی با دوران ظهور دارد.
در آموزه‌های اسلامی چه تصویری از آخرالزمان ارائه شده است؟
با توجه به تقسیم آخرالزمان به دو بخش متمایز: پیش از ظهور و بعد از ظهور، در آموزه‌های اسلامی نیز تصویری كاملاً متفاوت از آخرالزمان ارائه شده است:
1. قتل، غارت، جنگ، كشتار، سیل، زلزله، طوفان، بلاهای طبیعی، مرگ‌های ناگهانی، حكومت اشرار، خشكسالی، قحطی، بی‌عفتی، گستاخی جوانان، بی‌بركتی عمر، بی‌احترامی به پدر و مادر، بی‌اعتنایی به دانشوران، قصاوت دل‌ها، بی‌مروّتی، رواج دل فروشی، آوازه خوانی، رواج مترفین، شیوع رشوه و ربا، مدعیان دروغین، نفاق و دورویی و علنی شدن روابط نامشروع، شیوع روز افزون فساد در جامعه، در بخش نخستین و بدتر شدن روز به روز آن در آستانه ظهور؛
در منابع زرتشتی و مسیحی از سلطنت هزار سالة منجی سخن رفته، در تاریخ طبری مدت آخرالزمان هفت هزار سال تعیین شده ولی در آموزه‌های شیعی مدت حكومت حضرت مهدی(عج) سیصد و نه سال تعیین شده، ولی دوران رجعت بسیار طولانی است كه از فرمانروایی پنجاه هزار سالة امام حسین(علیه السلام) و چهل و چهار سالة امیرمۆمنان(علیه السلام) گفت وگو شده است
2. آبادانی جهان، عدل فراگیر، احیای ارزش‌های انسانی و اسلامی، برقراری مساوات، وفور نعمت، نزول بركات، پایان چالش‌ها، طلوع جامعه بشری، سازش انسان با طبیعت، دنیای ارتباطات، پیروزی حق بر باطل، وراثت صالحان، شكوفایی تكامل اجتماعی و طبیعی، دوران فنّاوری، استخلاف انسان، بی‌نیازی از انرژی خورشیدی، دانش برتر، حكومت واحد جهانی بر اساس عدالت و آزادی، پایان غم‌ها و سرآغاز شادی‌ها در دوران پس از ظهور.
چگونه می‌توان از فتنه‌های آخرالزمان نجات یافت؟
در آموزه‌های اسلامی راه‌های فراوانی برای محفوظ ماندن از فتنه‌های آخرالزمان ارائه شده كه از آن جمله است:
1. پایبندی به آموزه‌های دینی؛ 2. پارسایی و پرهیز از گناه؛ 3. كثرت دعا برای فرج؛ 4. شكیبایی و خویشتن داری؛ 5. حفظ زبان و رازداری؛ 6. گمنامی و فرار از اشتهار؛ 7. قطع رابطه با مترفین؛ 8. مجالست با علمای ربانی؛ 9. مداومت به توسل و دعا و دعاهای رسیده از معصومین برای عصر غیبت؛ 10. توجه دائم به حضرت بقیّـه الله(عج) و انتظار لحظه به لحظة فرج
در احادیث، علل فتنه‌ها بیان شده كه با ریشه‌یابی آنها و پرهیز از عوامل آنها، انسان می‌تواند خودش را در برابر این فتنه‌ها بیمه كند كه به شماری از آنها اشاره می‌كنیم.
1. زلزله و طوفان در اثر آوازه‌خوانی؛ 2. مرگ‌های ناگهانی در اثر شیوع بی‌بند و باری؛ 3. خشكسالی در اثر كم‌فروشی و ربا؛ 4. كاهش محصول در اثر منع زكات؛ 5. سیطره دشمن در اثر پیمان‌شكنی؛ 6. رانش زمین در اثر روابط نامشروں 7. مستجاب نشدن دعاها در اثر نفاق و دورویی؛ 8. ترس و وحشت در اثر رشوه؛ 9. تسلط اشرار در اثر ترك امر به معروف و نهی از منكر؛ 10. طوفان و گردباد در اثر منكرات؛ 11. از بین رفتن بركات در اثر فرار از علما؛ 12. گرفتاری همگانی در اثر دورویی و ریاكاری؛ 13. سیطره رهبران نكوهیده در اثر رواج تصوّف.
با ریشه‌یابی فتنه‌ها و پرهیز از عوامل آن، انسان را می‌توان در برابر فتنه‌ها بیمه كرد. ان‌شاءالله.
پی‌نوشت:
1. شیخ مفید، امالی، ص 212.
حجت‌الاسلام و المسلمین علی‌اكبر مهدی‌پور
منبع: ماهنامه موعود شماره 90
