تبیان، دستیار زندگی

آموزش و پرورش به معنای عام، با جامعه پذیری مترادف است؛ یعنی فرآیندی که از راه آن، افراد به فراگیری نقش ها، قواعد، روابط و به طور کلی فرهنگ جامعه خود می پردازند.

مدرسه با آن که واسطه عمده انتقال دانش و مهارت فنی است، به اجتماعی کردن افراد و هم سازی آنان با اخلاق اجتماعی، از راه انتقال ارزش ها، هنجارها و نگرش های اجتماعی مطلوب و مناسب، توجه خاص دارد.

بر همین اساس، شهیدان رجایی و باهنر در دوران تصدی وزارت آموزش و پرورش، اقدام به تأسیس ستادهای امور تربیتی در مدارس کردند تا ضمن گسترش فرهنگ اسلامی، دانش آموزان را به احترام و عمل به ارزش های اسلامی ترغیب کرده، آن ها را به اخلاق پسندیده روحی و شخصیتی بیارایند.

اهداف و اصول حاکم بر ستادهای امور تربیتی 

ستادهای امور تربیتی، با هدف بیشتر آشنا کردن دانش آموزان با ارزش های اسلامی و ایجاد روحیه دین دوستی و تشویق و ترغیب دانش آموزان و دانشجویان به داشتن اخلاق اسلامی به وجود آمد.

پاسداری از ارزش ها و دستاوردهای انقلاب اسلامی،

برنامه ریزی و ایجاد هماهنگی بین عملکرد عوامل تربیتی،

توجه جدّی به اهمیت نقش معلمان در فعالیت های تربیتی،

برشمرد که در تمام مراحل، از آغازین روزهای شروع فعالیت ستادهای امور تربیتی تاکنون، همواره مورد توجه مسئولان بوده و می باشد و آنان همواره در تلاش اند تا به بهترین نحو به این اهداف و اصول دست یابند.

 وظایف ستادهای امور تربیتی 

استمرار و بقای هر جامعه، مستلزم انتقال مجموعه باورها، ارزش ها، رفتارها، گرایش ها، دانش ها و مهارت ها، از راه آموزش و پرورش به نسل های جدید است.

مهم ترین وظایف ستادهای امور تربیتی را می توان،

تلاش در راه گسترش فرهنگ اسلامی در بین دانش آموزان و

ترغیب آنان به احترام و عمل به ارزش های اسلامی و سعی در تخلّق به صفات پسندیده روحی و شخصیتی،

نظارت بر فعالیت های آموزشی و پرورشی و

استفاده از نیروی معلمان و کارکنان متعهد مدرسه به منظور تقویت بُعد «پرورش» در برنامه های درسی و تحقق گسترش فرهنگ اسلامی،

نظارت بر برنامه های انضباطی و اخلاقی مدرسه و هدایت و ارشاد دانش آموزان از راه تماس با هسته مشاور منطقه، و بالاخره،

برنامه ریزی به منظور استفاده بهینه از انجمن اولیا و مربیان، به منظور تقویت و توسعه فعالیت های پرورشی مدرسه برشمرد.

مربی تربیتی چه وظایفی را به عهده دارد:

    مربی تربیتی برای رسیدن به اهداف بلند و با ارزش خود وظایف زیر را به عهده دارد:

¤برنامه ریزی و اجرای مراسم در ایام الله و مناسبت ها، مثلاماه رمضان، دهه فجر، اوقات فراغت پایگاه های تابستانی و...

    ¤ برگزاری مسابقات فرهنگی و هنری برای رسیدن به اهداف تربیتی كه این مسابقات قریب به 40مسابقه می باشد.

برخی از این مسابقات عبارتند از: مسابقات قرآنی (حفظ، قرائت، مفاهیم) احكام، نهج البلاغه، اذان، تواشیح، انشای نماز) هنری شامل (خطاطی و نقاشی با گرایش های مختلف، تذهیب، كاریكاتور، مینیاتور، نمایش نامه، سرود و...) ادبی شامل (كتابخوانی، مطالعه تحقیق، داستان نویسی، شعر و...)

برگزاری اردو و بازدیدها

برگزاری مراسم آغازین

تدریس در كلاس های پرورشی

شركت در جلسات اداره و انجمن اولیاء و...

راه اندازی و نظارت بر كتابخانه، نوارخانه، تهیه سرود برای مناسبت ها و...

مدیریت تشكل های دانش آموزی (بسیج، انجمن اسلامی، شورای دانش آموزی، پیشتازان، فرزانگان، هیئت های مذهبی و...

چند پیشنهاد برای بهبود اوضاع امور تربیتی:

    ¤ انتخاب منابع مناسب برای ارتقای علمی مربیان با استفاده از نیازسنجی و نظرسنجی از خود مربیان برای كیفیت بخشی به برنامه های تربیتی.

    - طراحی برنامه های تربیتی برای نسل امروز و نسلی كه در آینده می خواهد زندگی كند.

    - استفاده از ذخیره های تربیتی (مربیان توانمندی كه سال ها در بخش تربیتی استخوان خرد كرده اند) با تشكیل گروه های تخصصی.

    - تدوین برنامه های كوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت برای رسیدن به اهداف تربیتی با استفاده از امكانات روز مثل فن آوری اطلاعات و...

    - تقویت بنیه مالی بخش امور تربیتی از طریق جذب درآمدهای مختلف

 ¤ بازسازی تشكیلات امور تربیتی و توسعه كمی و كیفی این بخش.

    - تغییر نگرش مسئولین مربوطه در تامین منابع مالی و انسانی با استفاده از برگزاری همایش ها و نشست های علمی.

    - اختصاص شبكه تربیتی در صدا و سیمای جمهوری اسلامی با استفاده از توانمندترین نیروهای هنری برای تحقق اهداف تربیتی در كشور و یا حداقل اختصاص برنامه هایی از تولیدات صدا و سیما برای این مجموعه.

    - به روز كردن اطلاعات مربیان و معاونان پرورشی و همسو نمودن دیگر نهادهای فرهنگی با امور تربیتی.

 در پایان امید است با تغییر نگرش ها نسبت به معاونت باارزش تربیتی در آموزش و پرورش تحولات چشمگیری كه در شان جمهوری اسلامی می باشد را در این وزارت خانه شاهد باشیم؛ در وزارت خانه ای كه عظیم ترین سرمایه یعنی سرمایه انسانی را داراست.

تاریخچه تشکیل امور تربیتی و ساختار تشکیلاتی آن

قبل از پیروزی انقلاب اسلامی دستگاه ها و جریان های گوناگونی برای تمشیت امور پرورشی دانش آموزان متناسب با اهداف نظام گذشته وجود داشت که از جمله می توان به سازمان پیشاهنگی تا کاخ جوانان اشاره کرد. پس از پیروزی انقلاب و دگرگونی های ناشی از آن برخی از این دستگاه ها منحل یا غیر فعال شد، امور تربیتی با سازمان و سیمای جدیدی از بطن انقلاب رویید و به دست معماران چیره دستی چون شهیدان رجایی و باهنر طراحی و به منصه ظهور رسیده  و به عنوان یک جریان انقلابی فعالیت های تربیتی، سیاسی، دینی و هنری گسترده ای را در مدارس پایه ریزی کرد.

در سال 67 که مجدداً سخن از تحول در تشکیلات آموزش و پرورش به میان آمد پس از 2 سال تشکیلات جدید ابلاغ شد و سیمای امور تربیتی نیز تغییر یافت که اهم این تغییرات عبارت بودند از:

1- ایجاد اداره کل تغذیه  و بهداشت

2- حذف اداره امور عمومی

3- تغییر نام مدیریت اردوها و اردو گاه ها به اداره کل اردو ها و اماکن عمومی

4- حذف آموزش و اضافه مشاوره

5- ارتقای دفاتر معاونت پرورش وزارت از مدیریت به اداره کل

علل اصلی تشكیل نهاد امور تربیتی:

1. انتقال ارزش های دینی و فرهنگی انقلاب اسلامی به مدارس  و دانش آموزان

2. تربیت و بازسازی دانش آموزان در فضایی انقلابی و اسلامی

3. زمینه سازی برای ورود نگرش های دینی و ارزش های انقلاب اسلامی به نظام آموزش و پرورش و حفظ مدارس از آفات فرهنگی و سیاسی.

4. شناخت و پرورش استعدادهای دانش آموزان در رشد دینی، عقلی، اجتماعی، عاطفی آنان و حفظ ارزشها.

 چرا كه انگیزه های انقلابی و اسلامی همراه با شعار "مربیان امور تربیتی سربازان انقلابند" موجب تأسیس این نهاد انقلابی شده است.

این مجموعه در طی سال های شكل گیری خود تلاش گسترده ای را درجهت رفع كاستی ها و پرورش مذهبی و انقلابی دانش آموزان به انجام رسانده است.

امور تربیتی تاكنون ثمرات بسیار ارزشمندی برای جامعه داشته است از جمله: هدایت و رهبری نسل جوان در دوران 8سال دفاع مقدس، فضاسازی فرهنگی برای دفاع از ارزش های انقلاب در مدارس، ترویج فرهنگ انسان سازی برای تصدی مدیریت های آینده كشور، تحكیم سازه های معنوی خانواده هایی كه در آینده دانش آموزان با آن روبرو هستند، مقابله با توطئه های فرهنگی استكبار و به طور خلاصه پرورش استعدادهای آینده سازان میهن اسلامی.

امور تربیتی و كاستی ها

با توجه به نقش و جایگاه مهم امور تربیتی هنوز شاهد این هستیم كه در بسیاری از مدارس به اهمیت كار مربیان تربیتی توجه نمی شود و گاها ساعت كلاس های پرورشی به كلاس های جبرانی دروسی چون فیزیك و عربی و ... اختصاص داده می شود.هم چنین امكانات و منابع مالی مناسب برای امور تربیتی در نظر گرفته نشده است و  به واقع در زمینه بودجه و امكانات وقعی به نهاد امور تربیتی نهاده نمی شود.نیز در بحث امور تربیتی با كمبود نیروهای متخصص در این زمینه روبه رو هستیم كه امیدواریم این مشكلات به زودی از سر راه تربیت فرزندان ما برداشته شود.