• مشکی
  • سفید
  • سبز
  • آبی
  • قرمز
  • نارنجی
  • بنفش
  • طلایی
انجمن ها > انجمن ادبيـــات > صفحه اول بحث
لطفا در سایت شناسائی شوید!
ادبيـــات (بازدید: 417)
سه شنبه 17/5/1391 - 15:2 -0 تشکر 496194
شب قدر در شعر و ادبیات فارسی

شب قدر در شعر و ادبیات فارسی

شب قدر

در "ترجمان القرآن جرجانی" شب قدر، شب اندازه کردن کارها ذکر شده است. صاحب " کشاف اصطلاحات الفنون" گوید: شب قدر، شبی است با عزت و شرف که هر که در آن طاعت کند عزیز و مشرف گردد.

در "التفهیم بیرونی" آمده است:

و اندر ماه رمضان لیلة القدر است، آنک جلالت او را به دهه پسین جویند و نیز گفتند به طاق‌های این دهه.

لیلة القدر شبی مهم و سرنوشت ساز است. شب نزول رحمت و برکات الهی و تعیین سرنوشت ابدی انسان‌هاست. در خصوص اهمیت این شب گفتنی است که از صدر اسلام و از عهد رسول اکرم حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله رسم بر آن بوده است که شب‌های قدر را "احیا" بگیرند و تا سپیده‌دم به آداب مخصوص آن از جمله دعا و نماز و استغفار بپردازند. در فضیلت شب قدر آمده است شبی بهتر از هزار ماه است: "لیلة القدر خیر من الف شهر."

و به احتمال قوی این شب ارجمند یکی از شب‌های نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم ماه مبارک رمضان می‌باشد.

در آیه نخست سوره مبارکه "قدر" نیز تصریح شده است به آن که قرآن کریم در شب قدر نازل شده است: " انا انزلناه فی لیلة القدر. "                                                                       

 

سه شنبه 17/5/1391 - 15:3 - 0 تشکر 496195

در "تفسیر ابوالفتح رازی" پیرامون شب قدر آمده است:


شب تقدیر است و فصل احکام و تقدیر قضایا آنچه خواهد بودن در سال از آجال و ارزاق و اقسام همه در این شب کنند و گفتند قوله "فی لیلة مبارکه " هم این شب است.


شب قدر هم مانند بسیاری از مضامین والای دینی از منظر نظر شاعران ما دور نمانده است. شبی که در ادبیات ما از روشن‌ترین پنجره‌های معنویت و عرفان به آن نظر شده است. همیشه نگاه به شب قدر، نگاه به شبی بوده است که انسان در وسعت بی کرانه‌اش می‌تواند به شنایی جانانه بپردازد و از هر چه سیاهی و تباهی است به درآید و برای سال آتی و سال‌های آینده ره‌توشه‌هایی مبارک و الهی برگیرد. به راستی در ساحت هیچ ادبیاتی چون ادبیات فاخر این سرزمین نمی‌توان این همه نازک خیالی‌های جانانه و وجدانگیز را از مفاهیم دینی سراغ گرفت. شاعران و ادیبان ما آنگاه که با همه وجود اشراقی خود به فهم قدر توفیق می‌یافتند و از خدای قدر برای برون شدن از وهم و حضور در فهم قدر و مراتب آن توفیق طلب می‌کردند به تبیین ذوقی این مفهوم والای دینی می‌پرداختند.


شب قدر

سه شنبه 17/5/1391 - 15:4 - 0 تشکر 496196

منوچهری دامغانی:


با رنگ و نگار جنت العدنی                        با نور و ضیاء لیلة القدری



شیخ اجل سعدی شیرازی:


تو را قدر اگر کس نداند چه غم                  شب قدر را می‌ندانند هم



خواجه حافظ شیرازی:


شب قدر است و طی شد نامه هجر               سلام فیه حتی مطلع الفجر



دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند                      واندر آن ظلمت شب، آب حیاتم دادند


چه مبارك سحری بود و چه فرخنده شبی             آن شب قدر كه این تازه براتم دادند



عارفان درباره شب قدر گفته‌اند که این شب، شبی است که سالکان را به تجلی خانه خاص مشرف می‌گرداند تا بدان تجلی قدر و مرتبه خود را نسبت با محبوب بشناسند و آن وقت، ابتدای وصول سالک باشد؛ یعنی جمع و مقام اهل کمال در معرفت:


در شب قدر، قدر خود را دان             روز در معرفت سخن میران

سه شنبه 17/5/1391 - 15:5 - 0 تشکر 496197

آن شب قدری که گویند اهل خلوت امشب است


شب قدر



آن شب قدری که گویند اهل خلوت امشب است


یا رب این تاثیر دولت در کدامین کوکب است


تا به گیسوی تو دست ناسزایان کم رسد


هر دلی از حلقهای در ذکر یا رب یا رب است


کشته چاه زنخدان توام کز هر طرف


صد هزارش گردن جان زیر طوق غبغب است


شهسوار من که مه آیینه‌دار روی اوست


تاج خورشید بلندش خاک نعل مرکب است


عکس خوی بر عارضش بین کآفتاب گرم رو


در هوای آن عرق تا هست هر روزش تب است


من نخواهم کرد ترک لعل یار و جام می


زاهدان معذور داریدم که اینم مذهب است


اندر آن ساعت که بر پشت صبا بندند زین


با سلیمان چون برانم من که مورم مرکب است


آن که ناوک بر دل من زیر چشمی میزند


قوت جان حافظش در خنده زیر لب است


آب حیوانش ز منقار بلاغت میچکد


زاغ کلک من به نام ایزد چه عالی مشرب است



"حنیف مزروعی"

سه شنبه 17/5/1391 - 15:5 - 0 تشکر 496198

شب قدر است امشب


شب قدر



شب قدر است امشب مست مستم‌ ای خدا با تو


شدم تا مست دانستم كه هستم ای خدا با تو


در این خلوت تو من یا من تو، انصاف از تو می‌خواهم


تو با من مست یا من مست هستم ای خدا با تو


مخواه از من كه هرگز راه عقل و عافیت پویم


كه من دیوانه از روز الستم ای خدا با تو


دویدم سال‌‌ها اما به دور افتادم از كویت


چو افتادم ز پا در خود نشستم ای خدا با تو


سر از خاك زمین تا برگرفتم عشق ورزیدم


ولی آزاد از هر بند و بستم ای خدا با تو


تو هر جا جلوه كردی من تو را دیدم پرستیدم


به هر صورت جمالی می‌پرستم ای خدا با تو



محمد خلیل مذنب (جمالی)

سه شنبه 17/5/1391 - 15:6 - 0 تشکر 496199

خانه دل ز گناهان بتکانیم کمی




شب قدر است بیا قدر بدانیم کمی                                                    

                     خانه دل ز گناهان بتکانیم کمی


شعله افتاده به ملک دلم از فرط گناه                                                

                              دوست را از دل این شعله بخوانیم کمی


روح را صیقل آیینه دهیم از دل و جان                                                 

                     آه را تا ملکوتش برسانیم کمی


عهد بستیم و شکستیم بسی کاش! که ما                                        

                    بر سر عهد وفادار بمانیم کمی


پوشه از بار گناهان شده پر حجم بیا                                                   

                             رمضان است به آتش بکشانیم کمی


نگذاریم زبانه بکشد دوزخمان                                                          

                             بنشینیم و به اشکش بنشانیم کمی


بنشانیم نهالی به امید ثمری                                                     

                             چشمه از چشم به پایش بدوانیم کمی


و ارادت بنماییم و بگوییم " الغوث "                                                    

                        ناله را تا به فلک باز رسانیم کمی



"امیر علی مصدق "

سه شنبه 17/5/1391 - 15:8 - 0 تشکر 496200







 بگذار تا بمیرم در این شب الهی


ورنه دوباره آرم رو روی روسیاهی


 چون رو كنم به توبه، سازم نوا و ندبه


چندان كه باز گردم گیرم ره تباهی


 چون رو كنم به احیاء، دل زنده گردم اما


دل مرده می‏شوم باز با غمزه گناهی


 گرچه به ماه غفران بسته است دست شیطان


بدتر بود ز ابلیس این نفس گاه گاهی


 ای كاش تا توانم بر عهد خود بمانم


شرمنده‏ام ز مهدی وز درگهت الهی


 تا در كفت اسیرم قرآن به سر بگیرم


چون بگذرم ز قرآن اُفتم به كوره راهی


 من بندگی نكردم با خویش خدعه كردم


ترسم كه عاقبت هم اُفتم به قعر چاهی


 با اینكه بد سرشتم با توست سرنوشتم


دانم كه در به رویم وا می‏كنی به آهی


 ای نازنین نگارا تغییر ده قضا را


گر تو نمی‏پسندی تقدیر كن نگاهی


 دل را تو می‏كشانی بر عرش می‏كشانی


بال ملك كنی پهن از مهر روسیاهی


 دل را بخر چنان حُر تا آیم از میان بُر


بی عجب و بی تكبّر از راه خیمه گاهی


 امشب به عشق حیدر ما را ببخش یكسر


جان حسین و زینب بر ما بده پناهی


 آخر به بیت زینب بیمار دارم امشب


از ما مگیر او را جان حسن الهی


 در این شب جدایی در كوی آشنایی


هستم چنان گدایی در كوی پادشاهی






سه شنبه 17/5/1391 - 15:9 - 0 تشکر 496201

ای یگانه مولایم



 ای خدا ملاقاتت نور دیده می‏خواهد


نیمه شب مناجاتت دل بریده می‏خواهد


 ای صفای نجوایم وی یگانه مولایم


التجای كوی تو اشك دیده می‏خواهد


 دانه دانه اشكم بین شبنم سرشكم بین


این دل سیه، وصلت در سپیده می‏خواهد


 ای بهار فرجامم منكه خارم و خامم


گلشن بهارت را گل رسیده می‏خواهد


 شیعه با مناجاتش منتهای حاجاتش


آبیاری سرخ یاس چیده می‏خواهد


 روح زندگی زهراست جاودانگی زهراست


این دلم دو عالم را زین عقیده می‏خواهد


 راز دل نیاز عشق خواندن نماز عشق


حالتی مشابه با آن شهیده می‏خواهد


 هر غم و بلایش را می‏خرم به جان اما


درك روضه‏هایش را غم كشیده می‏خواهد


 ای خدا قبولم كن شیعه بتولم كن


امتحان عشقت را برگزیده می‏خواهد


 با ابوتراب امشب می‏كنم نوا یارب


عبد خسته زینب سر بریده می‏خواهد


 ای امید افطارم وی نوید اسحارم


طلعت رشیدت را دل ندیده می‏خواهد

سه شنبه 17/5/1391 - 15:9 - 0 تشکر 496202

ای خدا طالب كلام توأم



 ای خدا طالب كلام توأم           تشنه‏ام تشنه سلام توأم


 تو همه حاجت و جواب منی         بر طرف ساز هر حجاب منی


 تو سزاوار سجده عشقی          تو حواله كننده رزقی


 چاره ساز قلوب پُر آهی            راه ساز هر آنچه گمراهی


 تو كرامت كننده فضلی                در فضیلت دو دست پر بذلی


 تو كریمی تو ناصری تو حلیم            تو حكیمی تو قادری تو علیم


 تو عزیزی تو مؤمنی تو مجید                 تو ودودی تو مبدعی تو معید


 تو حبیبی تو خالقی تو مجیب              تو حسیبی تو رازقی تو رقیب


 تو جلیلی تو بارئی تو جمیل              تو وكیلی تو صاحبی تو كفیل


 تو مفتح تو مقتدر تو كبیر               تو مفرّج تو منتقم تو مجیر


 تو گشاینده گره‏هایی              تو زداینده غم مایی


 تو به ما لطف هل اتی كردی               ختم پیغمبران عطا كردی


 پدری داده‏ای چنان مولا                مادری داده‏ای چنان زهرا


 تویی آن منعم و تویی ذوالمن               تو به ما داده‏ای حسین و حسن


 تو به ما داده‏ای همه حاجات                 بانویی همچو عمّه سادات


 ای تو داده به شیعه شیون و شین               كاشف الكرب داده‏ای به حسین


 دل ما را تو كرده‏ای عاشق                  آفریدی تو شیعه صادق


 تو دل نرم داده‏ای به رضا               خواهری شبه زینب كبری


 تو به ما داده‏ای ولایت را              نعمت پاك مرجعیت را


 شكر هر نعمتی تو را باید                  پس چرا مهدی‏ ات نمی‏آید


 قدرت شكر كوه نعمت نیست                     علت طول عصر غیبت چیست؟


 گر گناهان ماست سدّ ظهور                  ظلمت ما ببر به آیه نور

سه شنبه 17/5/1391 - 15:10 - 0 تشکر 496203

ای خدا ای فاتح هر مشكلم

                                        وی همه آرامش جان و دلم


 بشنو از دل راز یك بی آبرو

                                     ده مجال گفتگویم، گفتگو


 در شب احیا به تو رو كرده‏ام

                                             خویش را با توبه همسو كرده‏ام


 گرچه عمری با گنه بنشسته‏ام

                                            گرچه قلب صاحبم بشكسته‏ام


 صبر كن، از كیفر من بر حذر


        تا كنم در خویش تجدید نظر


 بهر تو خود را مهیا می‏كنم

                                     توبه را در خویش احیا می‏كنم


 هر كه باید رفت چون فرزند نوح

                                   توبه باید، توبه از نوع نصوح


 چونكه امشب بامنیبین زیستم                      

                                    راضی از عمر گذشته نیستم


 بر تو عمری بدگمانی داشتم                         


بهر شیطان آشنائی داشتم

سه شنبه 17/5/1391 - 15:11 - 0 تشکر 496204

چون بگیرم آینه در دست خویش

                                فاش بینم، فاش، روی پست خویش


 گرچه دل بد كرده تكفیرش مكن      


                                بنده‏ات برگشته تحقیرش مكن


 هركه بر حال خراب خود رسید        


                                     پیش از مردن حساب خود رسید


 هر كه گیرد آینه در پیش رو            


                                       كرده‏های خویش بیند مو به مو


 خویش را بیند كه خود با خود چه كرد


                                   تا بداند سخت باید توبه كرد


 باید از بگذشته‏ها عبرت گرفت


                                     دست را بر زانوی همت گرفت


 حال باید وادی تحلیف رفت             


                                          یا علی گفت و سوی تكلیف رفت


 سخت باید نفس را بشكست و ماند


                                              عهد و پیمان با شهیدان بست و ماند


 همچنان بار شهیدان مبین               


                                   مانده انبان یتیمان بر زمین


 راه ما راه شهیدان خداست                 


                                            كیست پرسد ای خدا مهدی كجاست


 گرچه دل شرمنده است از روی تو


                                     ای خدا با مهدی آمد سوی تو


 نیستم اینك از الطافت خدا


                                      سینه‏ای دارم شبستان خدا


 یا حلیم امشب كه من سرگشته‏ام


                 یا علی گویان سویت بر گشته‏ام

برو به انجمن
انجمن فعال در هفته گذشته
مدیر فعال در هفته گذشته
آخرین مطالب
  • آلبوم تصاویر بازدید از کلیسای جلفای...
    آلبوم تصاویر بازدید اعضای انجمن نصف جهان از کلیسای جلفای اصفهان.
  • بازدید از زیباترین کلیسای جلفای اصفهان
    جمعی از کاربران انجمن نصف جهان، در روز 27 مردادماه با همکاری دفتر تبیان اصفهان، بازدیدی را از کلیسای وانک، به عمل آورده‌اند. این کلیسا، یکی از کلیساهای تاریخی اصفهان به شمار می‌رود.
  • اعضای انجمن در خانه شهید بهشتی
    خانه پدری آیت الله دکتر بهشتی در اصفهان، امروزه به نام موزه و خانه فرهنگ شهید نام‌گذاری شده است. اعضای انجمن نصف جهان، در بازدید دیگر خود، قدم به خانه شهید بهشتی گذاشته‌اند.
  • اطلاعیه برندگان جشنواره انجمن‌ها
    پس از دو ماه رقابت فشرده بین کاربران فعال انجمن‌ها، جشنواره تابستان 92 با برگزاری 5 مسابقه متنوع در تاریخ 15 مهرماه به پایان رسید و هم‌اینک، زمان اعلام برندگان نهایی این مسابقات فرارسیده است.
  • نصف جهانی‌ها در مقبره علامه مجلسی
    اعضای انجمن نصف جهان، در یك گردهمایی دیگر، از آرامگاه علامه مجلسی و میدان احیا شده‌ی امام علی (ع) اصفهان، بازدیدی را به عمل آوردند.