تبیان، دستیار زندگی

شهرستان‌ آران و بیدگل را دروازه کویر مرکزی ایران می گویند. آران و بیدگل یکی از مناطق کویری استان اصفهان است که زیبایی گل های گلستان های قمصر را بر روی نقش قالی های خود دارد. این صنعت زیبا در آران نه تنها جنبه هنری دارد که از لحاظ اقتصادی نیز دارای اهمیت فوق العاده ای است. بیش تر اهالی این شهرستان به كار قالی بافی یا یكی از رشته های مربوط به آن مانند رنگ رزی، تهیه نقشه، پرداخت و یا تجارت قالی مشغول هستند. طرح قالی های آران موسوم به طرح كاشان است. قالی آران از نظر كمی و كیفی نقش اقتصادی زیادی را در منطقه ایفا می كند. شهرستان آران و بید گل، دارای مکان های دیدنی ارزشمندی است. تپه‌های ماسه‌ای در کنار طبیعت بکر و ناشناخته کویر مرکزی ایران، دریاچه شگفت انگیز وسفید پوش نمک، مساجد تاریخی با معماری خاص خود، بقعه امام زاده ها و قبور بزرگان، آب انبارها و کاروان سراهای قدیمی دست به دست یك دیگر داده و یك منطقه‌ی ارزشمند گردشگری را به وجود آورده است. 
مکان های دیدنی و تاریخی
شهرستان آران و بید گل، دارای مکان های دیدنی با ارزشی است. وجود آثارطبیعی از جمله تپه های ماسه ای در کنار طبیعت بکر و ناشناخته کویر مرکزی ایران، دریاچه شگفت انگیز وسفید پوش نمک، مساجد تاریخی با معماری خاص خود، بقعه امام زاده ها و قبور بزرگان، آب انبارها و کاروان سراهای قدیمی به خوبی اسباب بازدیدگردشگران داخلی و خارجی را فراهم آورده است. 
صنایع و معادن
صنایع دستی مهم ترین صنعت این منطقه را تشكیل می دهند كه قالی بافی با طرح های كاشانی نیز اصلی ترین صنایع دستی این منطقه به شمار می آیند. 
کشاورزی و دام داری 
کشاورزی آران و بیدگل با وجود شرایط نامناسب خاک و کمبودآب، اما با سخت کوشی مردمان این دیار، وشعیت قابل قبولی دارد. امروزه این شهرستان با دارا بودن 1000 هکتار کشت پسته و 2200 هکتار کشت گندم و 1200 هکتار کشت پنبه و 120 هکتار کشت دانه های روغنی جایگاه قابل توجهی در کشاورزی دارد 
مشخصات جغرافیایی
شهرستان آران و بیدگل با مساحت 3/6051 کیلومترمربع با جمعیتی بیش از 89 هزار نفر با دو بخش مرکزی و کویرات، سه شهر آران و بیدگل، نوش آباد و ابوزید آبادو سه دهستان و 12 روستا در شمالی ترین نقطه اصفهان واقع شده است. این شهرستان ازشمال به دریاچه نمک و استان های سمنان و قم، از غرب به شهرستان کاشان، ازجنوب به نطنزو از شرق به اردستان محدود و از طریق دو جاده اصلی به کاشان و شبکه راه های اصلی کشور مرتبط می شود. 
وجه تسمیه و پیشینه تاریخی
اصل واژه «آران»از«آرین» نام دیگر قوم آریا به معنای جایگاه مقدس ، مکان گرمسیر و بیدگل تغییر یافته بی بی گل، ویگل و بی گل است. شهرستان‌ آران و بیدگل را دروازه کویر مرکزی ایران می گویند. این منطقه از دیرباز از مناطق آباد بوده است كه سابقه ای كهن دارد. آن چه که درباره‌ی پیشینه آران و بیدگل می توان گفت این است که پس از ویرانی شهر باستانی سیلک – که تمدن 7 هزار ساله دارد – در اثر حوادث و تحولات گوناگون آبادی های کوچک و بزرگی به صورت قلعه و حصار پدید آمد و منطقه وسیعی به نام چهل حصاران شهرت یافت.

مساجد و مدارس مذهبی درشهرستان آران بیدگل

مسجد میدان آران و بیدگل
مسجد میدان در بیدگل واقع شده و بنای اولیه آن از آثار دوره صفویه است. در اثر تعمیرات و بازسازی ‌های مكرر، آثار قدیمی این مسجد از بین رفته و تنها یک لوح سنگی که تاریخ 1030 هـ . ق را نشان می دهد بر روی دیوار مسجد باقی مانده است.
مسجد جامع قاضی آران و بیدگل
بنای مسجد قاضی که در آران و در 10 كیلومتری شمال كاشان واقع شده است مجموعه ‌ای از ابنیه و ساختمان ‌های قرون مختلف اسلامی می باشد. بنای مسجد در دو طبقه تحتانی و فوقانی ساخته شده است. طبقه تحتانی آن، هم كف با زمین كوچه بوده و از یک شبستان وسیع و كم نور كه نزدیک هشتاد پایه و ستون‌های خشتی ضخیم دارد، تشکیل شده است. طبقه فوقانی، چند پله از سطح كوچه بالاتر بوده و دارای صحن چهار ایوانی قدیم و شبستان ‌های زمستانی و بناهای سرپوشیده بهاری و مهتابی و تابستانی است. ساختمان این شبستان‌ ها از دوره مغول به بعد و بر اساس اصول و طرح های منظم هندسی با ستون ‌های موزون و ظریف و با سقف‌ های رومی و آجری یكی پس از دیگری ساخته یا مرمت اساسی شده‌ اند. شبستان بزرگ و عالی آن، در قسمت جنوب صحن واقع شده و دارای كتیبه قرآنی برجسته ‌ای است كه با خط ثلث گچبری شده است. در جنب آن، چهل ستون دیگری ساخته شده كه دارای محراب مقرنس گچكاری است و در طرفین آن ترنج‌های نقاشی شده است. در طرف باختری مسجد، بقعه امام زادگان قرار دارد. بر دیوار كوچه و مقابل در ورودی مسجد، سنگ نبشته‌ ای مشتمل بر مقرراتی راجع به قپانداری آران با تاریخ 1124 هجری قرار دارد.
مسجد جامع نوش آباد آران و بیدگل
مسجد جامع نوش آباد که یکی از قدیمی ترین آثار تاریخی منطقه است، در آبادی نوش آباد و در 8 كیلومتری شمال باختری كاشان واقع شده است. بنای این مسجد شامل یک صحن وسیع با دو صفه (ایوان) مرتفع شمالی و جنوبی، دو رواق خاوری و باختری و یک شبستان ستوندار است كه در دوره اخیر تغییراتی در آن داده شده است. روی جدار ایوان جنوبی، كتیبه ‌ای به خط ثلث مشتمل بر آیات قرآن گچبری شده است. مناره آجری مسجد، از نوع مناره ‌های آجرچینی عهد سلجوقی و فاقد كتیبه تاریخی است. روی یكی از سه جفت درهای كنده ‌كاری شده مسجد كه جدیدتر از دو جفت دیگر است، تاریخ 1133 هـ . ق كنده شده است.
مسجد علی نوش آباد آران و بیدگل
بنای مسجد علی در مجاورت مسجد جامع نوش آباد و در 10 كیلومتری شمال باختری كاشان واقع شده است. این مسجد از آثار دوره سلجوقی بوده و در دوره‌ های بعدی متحمل تغییرات وسیعی شده است. بنای كنونی مسجد در دو طبقه مشتمل بر شبستان، ایوان، رواق، محراب و ماذنه می باشد. شبستان مسجد، چند پله از كوچه پایین ‌تر بوده و بخشی از ضلع جنوبی آن که سقف كوتاه و پایه ‌های حجیم مربع شکل دارد در دوره قاجاریه (در سال 1302 هـ . ق) به آن الحاق شده است. در نمای داخلی درگاه این شبستان، بقایای گچبری محراب را با تغییراتی - که در اثر تعمیرات و بازسازی صورت گرفته است - نصب كرده‌ اند. بر حاشیه محراب به خط ثلث، آیاتی از سوره هود و بر روی هلالی طاقنما، حدیث عشره مبشره به خط كوفی نوشته شده كه قسمتی از آن باقی مانده است. بر حاشیه طاقنمای وسط محراب نیز قسمتی از سوره آل عمران به خط ثلث نوشته شده است. این محراب كتیبه تاریخی ندارد، اما با مقایسه آن با دیگر محراب‌ های قرن ششم هجری می توان گفت كه از ساخته ‌های همان قرن است. طبقه دوم بنا که مشتمل بر یک ایوان و 3 دهلیز در دو طرف آن است، در و پنجره ای نداشته و مستقیما بر روی شبستان زیرین قرار گرفته و به نظر می ‌رسد كه به عنوان شبستان تابستانی استفاده می شده است. در قسمت شمال خاوری این طبقه، راه پله ‌ای قرار دارد كه به پشت بام و ماذنه مسجد راه پیدا می ‌كند. ماذنه مذكور 5/5 متر ارتفاع و 6/1 متر قطر دارد و به صورت یک شش ضلعی با پوشش گنبدی دوپوش ساخته شده است. پوشش داخلی ماذنه مدور و پوشش خارجی آن، مخروطی می باشد. سه ضلع از شش ضلع بدنه منار، باز بوده و به صورت بادگیر به نظر می ‌رسد. در قسمت بالا و پوشش منار، قطعات آجر لعابدار فیروزه‌ ای رنگ به اشكال مربع و مستطیل به همراه آجر و به شکل زیبایی به كار برده شده است. ماذنه مزبور با ساختمان زیرین خود متناسب بوده و از نظر شیوه و طرح تقریبا منحصر به فرد است.
مسجد جامع نقشینه آران و بیدگل
مسجد جامع نقشینه که در ناحیه بیدگل قرار دارد در دو طبقه تحتانی و فوقانی ساخته شده است. بنای طبقه تحتانی این مسجد كه چند پله پایین تر از سطح كوچه قرار دارد، بسیار قدیمی بوده و دارای پایه‌ های خشتی ضخیمی است. طبقه فوقانی مسجد نیز حدود دو متر از كف كوچه بلندتر بوده و در ابتدای آن یک ایوان مسقف و وسیع مشرف به كوچه ساخته شده و بر سه طرف آن، كتیبه كاشی قرآنی به خط ثلث سفید بر زمینه لاجوردی قرار دارد. چند كاشی از این كتیبه افتاده است که احتمال می رود تاریخ بنا هم بر روی یكی از آن ها ذكر شده باشد. در جنب ایوان، شبستان بزرگ مسجد واقع شده كه دارای محرابی با مقرنس گچكاری است و میان نقش و نگار دو طرف آن، عبارات «عجلوا بالصلواة قبل الفوت»، «یا كافی المهمات» و سال 1215 كه تاریخ تعمیر مسجد بوده نقش شده است. از آثار و قراین مشهور و منقول چنین برمی ‌آید كه پیش از این تمام دیوارها و ستون ‌های این مسجد منقش بوده و به همین جهت به مسجد نقشینه یا نقش مشهور شده است، اما در تعمیراتی كه به عمل آورده ‌اند، روی نقاشی‌ ها را گچ مالی و سفید كرده ‌اند. در چوبی و قدیمی این مسجد منبت ‌كاری شده و متعلق به قرن 6 هـ . ق بوده است.

آرامگاهها،امامزاده ها و زیارتگاها درشهرستان آران بیدگل

امام زاده شاهزاده محمد آران و بیدگل
این آرامگاه در نوش آباد بیدگل كاشان واقع شده و بنای آن شامل صحن، ایوان، رواق و بقعه ای با گنبد كاشی فیروزه ‌ای و مخروطی شكل است. ساختمان این امام زاده دارای تزییناتی از قبیل نقاشی و گچبری می باشد که این تزیینات نمای زیبایی به این بنا داده اند. روی دماغه در بزرگ ورودی بقعه نام سازنده و تاریخ 1270 هـ . ق نقر شده است.
امام زاده شاهزاده هادی آران و بیدگل
این آرامگاه که بین آران و بیدگل واقع شده متعلق به شاهزاده‌ هادی از اولاد امام زین العابدین(ع) است. بنای این امام زاده شامل یک گنبد مرتفع با دو گلدسته كاشی كاری شده، صحن، سرا و یک رواق جالب توجه و زیبا می باشد. بنای اولیه این امام زاده متعلق به دوره صفویه بوده و هنگام تعمیرات و مرمت در ادوار مختلف تغییراتی یافته ‌است. 
امام زاده هلال بن علی آران و بیدگل
امام زاده هلال بن علی بین راه آران و بیدگل و در 12 كیلومتری كاشان واقع شده است. این بقعه دارای یک گنبد با دو گلدسته مزین به كاشی های الوان زیبا، صحن‌های شمالی و جنوبی وسیع، ایوان های مرتفع، صفه، غرفه ‌های متعدد، حوضخانه، سرداب و بادگیرهای قدیمی است. اصل بنای كنونی از دوره صفوی بر جای مانده كه بعدها چندین بار تجدید بنا و مرمت شده و با نقاشی های آب رنگ زینت یافته است. در ایوان صحن شمالی و بالای در ورودی حرم امام زاده یک سنگ نبشته مرمری با 11 بیت وجود دارد که تاریخ 953 هـ . ق بر آن حک شده است. داخل حرم و ایوان و صحن‌های این امام زاده، گروهی از علما و بزرگان روستای آران مدفون شده ‌اند كه روی قبر هر یک از آن ها سنگ قبری تاریخی قرار دارد. گفته می شود كه محمد هلال، همان محمد اوسط است كه در كتب تاریخی از او به نام محمد ماهروی یاد شده است، اما شیخ مفید در بین اولاد علی(ع) از فرزندی به نام محمد هلال نام نبرده است.
امام زاده شاه زاده عبدالله و شاه زاده اسماعیل آران و بیدگل
امام زاده شاه زاده عبدالله و شاه زاده اسماعیل دو بنا دارند که این بناها در كوی مختص آباد بیدگل و به فاصله تقریبی چهل متر از یكدیگر قرار دارند. این امام زاده ‌ها كه فرزندان حمزه بن زین العابدین(ع) هستند هر یک بقعه و بارگاه مخصوص دارند. بنای آن‌ ها از نظر ساخت و تزیین بسیار جالب توجه بوده و زیارتگاه مردم هستند.