تبیان، دستیار زندگی

هپاتیت یك بیماری كبدی است كه موجب التهاب و صدمه، تورم و حساس شدن كبد می شود. نهایتاً این بیماری منجر به صدمه شدید به كبد می‌گردد. هپاتیت انواع مختلفی دارد كه بعضی از آن خفیف و قابل درمان اند. ولی برخی از انواع آن شدید و غیر قابل درمان است و گاهی ممكن است مشكلات زیادی را برای فرد ایجاد كند. این بیماری به وسیله ویروس هایی كه به كبد حمله می‌كنند بروز می‌كند.
این بیماری یك بیماری عفونی است كه امكان انتقال آن از شخصی به شخص دیگر وجود دارد. البته بیماری از طریق تماس با خون آلوده، تماس جنسی و یا خوردن غذاهای آلوده و یا نوشیدن اب آلوده انتقال می‌یابد.
برخی افراد به طور ناخواسته باعث انتقال بیماری می شوند؛ چه این ویروس می‌تواند به مدت چندین سال در بدن فرد مخفی بماند و علایمی ظاهری ایجاد نكند. اما رفته رفته موجب خرابی كبد می شود. این افراد ناقلین بدون علامت هپاتیت خوانده می شوند و می‌توانند بیماری را منتقل كنند.
همان طور كه گفته شد هپاتیت انواع مختلفی دارد كه در آن بین هپاتیت «ب» و «ث» شایع‌تر است. البته شدت وخامت آن‌ها متفاوت است. پزشكان اظهار می‌دارند ویروس هپاتیت «ث» بسیار سریع‌تر از نوع «ب» تكثیر یافته و تغییر می یابد و خطر بیشتری را به همراه دارد. هپاتیت «د»، «ای» و «جی» به میزان خیلی كمتری شایع می‌باشند.
هپاتیت «ب» و «ث» از طریق تماس با خون آلوده به بیماری، رابطه جنسی با فرد مبتلا، مادر مبتلا به هپاتیت به نوزاد و استفاده از سرنگ مشترك منتقل می شود.
نوع دیگر هپاتیت، هپایت «آ» نام دارد كه بصورت حاد بوده و قابل درمان است. در موارد نادری ممكن است این نوع بیماری خطرناك باشد.
این نوع هپاتیت از طریق خون منتقل نمی‌شود و از راه تماس دهانی با مدفوع و یا خوردن غذاها و نوشیدنی‌های آلوده انتقال می‌یابد.
گفتیم كه بیماری هپاتیت كبد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد؛ حتما می دانید كبد یكی از مهم‌ترین عضو بدن به شمار می رود؛ در قسمت راست قفسه سینه قرار دارد و از جمله اعضایی از بدن است كه می‌تواند خودش را التیام دهد. كبد با تولید صفرا موجب می شود غذاهای مصرفی به انرژی تبدیل گردند. هم چنین باعث ذخیره مواد مغذی شده و مواد شیمیایی حیاتی برای عملكرد طبیعی بدن را می سازد. به علاوه كبد موجب تصفیه خون و پاكسازی آن از مواد شیمیایی زاید می شود.
بیماری هپاتیت به كبد آسیب رسانده و منجر به بروز مشكلاتی در بدن می شود. هنگامی كه ویروس هپاتیت حمله می‌كند، سیستم ایمنی و دفاعی بدن برای مقابله با آن، گلبول‌های سفید خون را به سمت كبد می‌فرستد. در نتیجه ویروس از بین می رود و كبد خودش را ترمیم می‌كند.
در نوع شدید بیماری، سیستم ایمنی بدن قادر به از بین بردن ویروس نمی شود و حمله ویروس به كبد ادامه می یابد. نهایتاً تخریب كبد ایجاد می شود. سلول‌های تخریب شده به صورت توده هایی در كبد باقی می‌مانند و كبد نمی‌تواند خود را دوباره‌سازی كند. كبد سفت‌تر و بزرگتر می شود. در این شرایط خون نمی‌تواند به راحتی از كبد عبور كند و كبد كمتر قادر خواهد بود عملكرد طبیعی خود را انجام دهد. این افراد اصطلاحاً به سیروز دچار شده اند. در این شرایط خطر وقوع سرطان كبد افزایش می‌یابد.
تشخیص هپاتیت چندان آسان نیست. علایم آن نیز مختلف است. از جمله شایع ترین علایم بیماری می‌توان خستگی را نام برد. سایر علایم بیماری به علایم آنفلوآنزا شباهت دارد. گاهی نیز شبیه یك مسمومیت ساده غذایی است. به همین دلیل اكثر افراد مبتلا متوجه بیماری اصلی خود نمی شوند. به طور كلی هپاتیت با علایمی از جمله زردی، تهوع، درد شكم، خستگی، پر رنگ شدن ادرار و كم رنگ شدن مدفوع و بی اشتهایی همراه است.
اگرچه با انجام ازمایش خون می توان تا حدود زیادی به تشخیص بیماری پی برد ولی گاهی برای تشخیص نهایی نمونه برداری از كبد لازم است. بعد از تشخیص صحیح بیماری، پزشك با توجه به شدت آسیب به كبد، درمان را شروع می‌كند. هدف درمان، پیش‌گیری یا به تأخیر انداختن صدمه كبدی، حفظ عملكرد كبد و تسكین علایم بیماری است.
منبع:نشریه تغذیه و سلامتی شماره - 78