تبیان، دستیار زندگی

بیشتر افراد تصور می کنند که آپاندیسیت دیگران آن قدرها هم شایع نیست، برخی نیز تصور می کنند که آنتی بیوتیک ها می توانند آن را درمان کنند، اما در واقع آپاندیسیت هنوز هم مشکل شایعی است که تنها با جراحی درمان می شود و آنتی بیوتیک ها نیز در بهبودی فرد بیمار، پس از جراحی نقش دارند. در قسمت پایینی شکم و در سمت راست، یک عضو لوله یی شکل وتوخالی از روده ی بزرگ منشعب شده است. پیش تر تصور می کردند که این عضو در بدن هیچ کاری انجام نمی دهد. اما امروزه دانشمندان عملکردهایی را برای آن بیان می کنند. گرچه دانشمندان در مورد عملکرد آپاندیس مطمئن نیستند. اما به نظر می رسد نبود کامل آن نیز اختلال خاصی در سلامت بدن ایجاد نمی کند. از سلول های دیواره ی آپاندیس مایع مخاطی ترشح می شود که به روده ی بزرگ می ریزد و داخل این لوله ی توخالی را تمیز نگه می دارد. انسداد مجرای آپاندیس منجر به آپاندیسیت می شود، زیرا مانع مخاطی در درون مجرای آپاندیس محبوس می شود و باکتری های که به صورت طبیعی در آنجا زندگی می کنند به سرعت تکثیر می شوند؛ در نتیجه آپاندیس متورم شده و عفونی می شود. به نظر می رسد که آپاندیسیت خود به خود و بدون علت مساعد کننده ی خاصی رخ می دهد.

علت انسداد مجرای آپاندیس

*به وسیله ی مواد مدفوعی، انگل ها یا رشد بیش از حد سلول های دهانه ی آپاندیس.
*بزرگ شدن بافت لنفاوی دیواره ی آپاندیس در اثر عفونت در دستگاه گوارش یا در نقاط دیگر بدن.
*بیماری های التهابی روده مانند کرون و کولیت اولسرزو.
*وارد شدن آسیب و تروما به شکم.

علایم آپاندیسیت

جزییات درد شکمی در تشخیص آپاندیسیت بسیار کمک کننده است. درد ناگهانی شکم معمولاً اولین علامت بدن است. درد ممکن است در قسمت پایینی شکم در سمت راست باشد، اما ممکن است درد به صورت ناراحتی مبهمی در وسط شکم احساس شود و سپس به سمت راست و پایین منتقل شود. درد احتمالاً طوری است که فرد قبلاً تجربه ی چنین دردی را نداشته است، ظرف چند ساعت بدتر می شود و با راه رفتن، نفس کشیدن و سرفه یا عطسه بیشتر می شود. تب خفیف و تورم شکمی نیز ممکن است وجود داشته باشد. البته هر دردی در شکم نشانه ی آپاندیسیت نیست، اما شما باید هر درد شکمی را که ادامه پیدا می کند و مخصوصاً اگر همراه با از دست دادن اشتها، تهوع، استفراغ و تب باشد جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید. تا زمانی که پزشک شما مشکل شما را تشخیص نداده باید از هرگونه خود درمانی مانند مصرف مسهل ها یا انجام تنقیه اکیداً خودداری کنید. علایم آپاندیسیت متغیر و متفاوتند و می توانند علایم بیماری هایی مانند انسداد روده، بیماری های التهابی روده، بیماری التهابی لگن و سایر بیماری های زنان، یبوست و برخی بیماری های دیگر را تقلید کنند.

تشخیص آپاندیسیت

تشخیص آپاندیسیت بیشتر بالینی است و در صورتی که علایم واضح باشند ممکن است پزشک تصمیم به جراحی فوری بگیرد، زیرا در صورت تأخیر، خطر افزایش می یابد. در صورت نیاز پزشک برای تشخیص آزمایش، عکس رادیوگرافی، سونوگرافی و حتی لاپاراسکوپی پیشنهاد می شود. آزمایش ویژه یی برای تشخیص قطعی وجود ندارد، اما آزمایش خون و شمارش گلبول های سفید کمک کننده است. عکس رادیوگرافی شکم در تشخیص آپاندیسیت بیشتر برای رد سایر عوامل درد شکمی گرفته می شود.
سونوگرافی شکمی هم روش قابل استفاده یی در تشخیص آپاندیسیت است و سایر علل درد شکمی را نیز مشخص می کند.
لاپارسکوپی یک روش تشخیص درمانی است که در آن وسیله یی شبیه تلسکوپ از طریق یک برش کوچک در دیواره ی شکم وارد شکم می شود. این وسیله دارای دوربینی کوچک و مخصوص است و کمک می کند که پزشک بتواند مستقیماً اعضای درون شکم را ببیند و اگر علت درد شکم آپاندیسیت باشد، آپاندیس فوراً از بدن خارج می شود. اگر شواهدی از تشکیل آبسه باشد برای کاهش عفونت باید آنتی بیوتیک قبل از عمل جراحی استفاده شود.

درمان آپاندیسیت

اگر پزشک به آپاندیسیت شک کند ممکن است بدون انجام تست های دیگر، جراحی را توصیه کند. جراحی سریع، خطر پاره شدن آپاندیس را کاهش می دهد. به جراحی که برای درمان آپاندیسیت انجام می شود «آپاندکتومی» گفته می شود. این جراحی به دو روش لاپاراسکوپی و لاپاراتومی انجام می شود که روش اول جدیدتر است. خطر عمل جراحی که برای برداشتن آپاندیس انجام می شود نسبتاً کم است و بیمار کمتر از یک هفته در بیمارستان می ماند و می توان انتظار داشت که طی سه هفته به حالت قبلی و طبیعی برگردد. اگر جراحی با لاپاراسکوپی انجام شود و شرایط بیمار خوب باشد ممکن است بیمار بتواند 24 ساعت بعد از عمل به خانه برگردد. اما اگر آپاندیس پاره شده باشد بیمار باید مدت زمان زیادی را در بیمارستان بماند و البته خطر عوارض نیز زیاد خواهد بود. در مواردی ممکن است حال بیمار وخیم باشد و به مراقبت های ویژه یی نیاز داشته باشد. در این موارد برای بازگشت فرد به زندگی عادی خود ممکن است دو تا سه ماه زمان نیاز باشد. در برخی از موارد نیز جراح با آپاندیس سالم مواجه می شود. در این موارد نیز آپاندیس را بر می دارند تا احتمال رخ دادن آپاندیسیت وجود نداشته باشد. همچنین ممکن است جراح با علل دیگری برخورد کند و طی جراحی آنها را برطرف کند. با برداشته شدن آپاندیس خطر ایجاد مجدد آپاندیسیت وجود ندارد.
منبع:نشریه 7 روز زندگی، شماره 102.