زخم های سرطانی و غیرسرطانی
قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم آفتاب، خشكی پوست و كاهش سطح ایمنی بدن، پیش زمینه های سه گانه سرطان پوست هستند.
معمولاً سه نوع زخم سرطانی در پوست دیده می شود. یكی از آنها ملانوماست كه خال های رنگی و زخمی هستند كه سرطانی شده اند و بدترین نوع سرطان های پوست هستند. دو زخم سرطانی دیگر پوست كه نسبتاً هم شایع هستند و بیشترین تعداد سرطان ها را در جهان تشكیل می دهند اما میزان كشندگی آنها پایین است، عبارتند از:
1- سرطان سلول های پوششی پوست
2- سرطان سلول های پایه پوست: این زخم ها بیشتر در نقاطی از بدن پیدا می شوند كه زیر تابش آفتاب قرار دارند. اشعه ماورای بنفش موجود در نور خورشید، عامل اصلی این بیماری زایی است.
زخم ها اندازه های مختلف داشته و از یك جوش كوچك تا چند سانتی متر مربع متفاوت هستند. سرطان سلول های پایه پوست خوش خیم تر از سرطان سلول های پوششی بوده و آسان تر به درمان جواب می دهند. هر زخمی كه در سر و صورت و گردن پیدا شده و مدتی از آن گذشته اما بهبودی نیافته است، باید تحت مراقبت جدی تشخیصی قرار گرفته و نوع آن مشخص شود.
سرطان های پوست روز به روز درحال افزایش هستند و طی 10 سال گذشته رقم آنها به بیش از 10 برابر رسیده كه این افزایش در زنان بسیار بیشتر و محسوس تر از مردان است.
پیش زمینه ها
معمولاً سه عامل پیش زمینه برای سرطان های پوست شناخته و معرفی می شوند:
1- قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم آفتاب: مهمترین عامل به وجود آورنده است و كشاورزان، كارگران و كسانی كه در آفتاب كار می كنند، باید با استفاده از كلاه های آفتابی از آن احتراز كنند. تغییر سبك زندگی به ویژه زنانی كه سطح بیشتری از بدن خود را در معرض آفتاب قرار می دهند، از دلایل مؤثر افزایش این بیماری است. خوشبختانه در كشور ما كه زنان از پوشش اسلامی برخوردار هستند، چنین افزایشی برای میزان سرطان پوست در خانم ها دیده نمی شود. كاهش ضخامت لایه اوزون و كاهش اثرات محافظتی آن در اشعه ماورای بنفش از دلایل مؤثر این عامل است.
2- خشكی پوست:خشك بودن پوست و پوسته ریزی آن نیز از پیش زمینه های سرطان به حساب می آید كه باید با مراقبت های مناسب درمان شود.
3- كاهش سطح ایمنی بدن: به هر دلیلی كه سطح ایمنی بدن پایین آید، مثلاً در كسانی كه پیوند عضو شده و دارو مصرف می كنند، احتمال پیدا شدن سرطان پوست افزایش می یابد. این زخم های سرطانی در كسانی كه پوست روشن دارند، بیشتر از تیره پوستان دیده می شود. محل های شایع زخم ها عبارت است از: گونه ها، پلك ها، بینی، گردن، پوست سر و هر جایی كه بیشتر در معرض تابش آفتاب قرار گیرد.
درمان
اگرچه درمان زخم های سرطانی پوست برحسب اندازه و محل قرارگرفتن آنها فرق می كند، اما بهترین روش درمانی هنوز هم جراحی است كه باید زخم به طور كامل با حاشیه های سالم برداشته شود. معمولاً این زخم ها نجیب هستند و به این درمان جواب داده و كاملاً خوب می شوند.
در مواردی كه زخم سرطان پوست عود می كند یا به دلیل محل قرار گرفتن زخم نمی توان با حاشیه كاملاً سالم آن را برداشت، از اشعه درمانی( رادیوتراپی) كمكی هم استفاده می شود. در زخم های كوچك تر كه بیمار تمایل به جراحی ندارد یا اصلاً نمی تواند كاندید خوبی برای عمل باشد، به طور اولیه از اشعه درمانی استفاده می شود كه تقریباً معادل جراحی، نتیجه خوب خواهد داشت.
منبع: نشریه كوچه ما، شماره 8.