امروزه تعداد زیادی فرآورده دارویی سرماخوردگی و ضدسرفه برای كودكان موجود است. هنگام سرماخوردگی اكثر والدین فقط می خواهند كه فرزندشان هر چه سریع تر بهتر شود و چه كسی آنها را سرزنش می كند؟
متاسفانه همه داروهای مورد استفاده سرماخوردگی آن اثری را كه ادعا می شود، ندارند. مطالعات بسیاری كه بر روی این داروها صورت گرفته مشخص كرده اند كه اثربخشی آنها مورد تردید است و با توجه به عوارض جانبی شدید حاصل از آنها، ارزش ریسك كردن ندارند. در ادامه به شرح مختصری درباره داروهای مورد مصرف برای كودكان می پردازیم:
1- داروهای ضد درد و كاهنده تب: شامل استامینوفن (Tylenol) و ایبوپروفن (Advil) می باشند. مصرف آسپرین یا فرآورده های دارویی كه شامل آسپرین یا دیگر سالیسیلات ها هستند، در كودكان و نوجوانان ممنوع است، به ویژه زمانی كه علائمی مانند بیماری های ویروسی شامل آبله مرغان، آنفلونزا و... در كودك مشاهده شود، زیرا آسپرین در این شرایط منجر به وقوع سندرم ری (Reye syndrome) می شود كه اگر چه این بیماری نادر است اما فوق العاده جدی است كه می تواند منجر به مرگ شود. در نتیجه برای كاهش تب در كودك خود از فرآورده های استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده نمایید.
مصرف استامینوفن در كودكان بالای 2 ماه ایمن می باشد اما مقدار مصرف باید توسط پزشك تعیین گردد، زیرا مسئولیت با آن خیلی راحت اتفاق می افتد كه اثرات زیان بخشی را به همراه دارد. ایبوپروفن برای كودكان بالای 6 ماه و به شرط تعیین مقدار مصرف توسط پزشك ایمن است. از آنجایی كه این دارو می تواند باعث ایجاد ناراحتی معده شود در صورتی كه كودك شما با این مشكل روبرو است، از مصرف آن خودداری شود.
2- آنتی هیستامین / ضداحتقان ها(دكونژستانت ها)/ داروهای ضد سرفه:
با توجه به هشدارهای اخیر سازمان اخیر سازمان غذا و دارو آمریكا (FDA)، مصرف آنتی هیستامین ها مانند دیفن هیدرامین، كلرفنیرامین، برم فنیرامین و سیپروهیتادین، و كونژستانت ها مانند سودوافدرین و فنیل افرین، ضدسرفه ها مانند دكسترومتورفان و خلط آورها مانند گایافزین در كودكان با سن كمتر از 2 سال توصیه نمی شود و در كودكان با سن كمتر از 6 سال باید با احتیاط كامل و رعایت موارد منع مصرف باشد.
• فرآورده های ذكر شده نباید به منظور كمك به خواب كودك و ایجاد حالت خواب آلودگی در وی مصرف شوند.
• فرآورده های مورد استفاده جهت رفع علایم سرماخوردگی و ضدسرفه فقط به بهبود علامتی بیماری كمك می نمایند. این فرآورده ها علت ایجاد بیماری را رفع می نمایند و در كوتاه نمودن دوره بیماری كودك نیز موثر می باشند.
• به والدین توصیه می شود كه جهت تنظیم مقدار تجویز شده فرآوده برای كودك، از پیمانه یا قاشق های مخصوص اندازه گیری دارو استفاده نمایند و از اندازه گیری مقدار مصرف توسط قاشق های خانگی، به دلیل استاندارد نبودن اندازه آنها خودداری نمایند.
• به والدین تاكید می شود كه فرآورده های مذكور را در محلی دور از دسترس كودكان نگهداری نمایند.
• والدین باید بدانند كه مصرف بیش از حد و استفاده نادرست از این داروها می تواند منجر به عوارض جدی و تهدید كننده حیات مانند افزایش ضربان قلب، گیجی، دپرسیون تنفسی و تشنج در كودك شود.
3- داروهای ضد اسهال و استفراغ: اسهال و استفراغ از علایمی هستند كه بیشتر از همه والدین را می ترسانند. بسیاری از والدین فقط به دنبال برطرف نمودن این علایم و بهتر شدن كودك خود هستند در حالی كه اسهال و استفراغ معمولا یك مكانیسم بدنی جهت حذف هر گونه میكروب از بدن می باشند و قطع آنها با دارو می تواند در بعضی مواقع شرایط را بدتر كند. در این موارد آنچه حایز اهمیت است حفظ تعادل آب و الكترولیت های بدن می باشد (با استفاده از محلول ORS) و حتما باید به پزشك مراجعه نمود.
4- آنتی بیوتیك ها: اكثر والدین تصور می كنند كه بیماری فرزندشان تنها بعد از مصرف یك دوره آنتی بیوتیك ها برطرف خواهد شد. در حالی كه همیشه اینگونه نیست. آنتی بیوتیك ها هیچ گونه اثری در درمان و كاهش طول مدت بیماری های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفلونزا نخواهند داشت. متاسفانه بسیاری از آنتی بیوتیك ها بی رویه مصرف می شوند زیرا والدین اصرار دارند كه با مصرف آنها فرزندشان بهبودی می یابد. این مصرف خودسرانه تنها منجر به ایجاد مقاومت دارویی برای باكتری ها می شود در حالی كه كوچك ترین كمكی به درمان بیماری ویروسی فرزند شما نمی كند.
منبع: ماهنامه آموزشی کودک شماره50
