بیش فعالی چیست؟
ـ بیش فعالی یا « A.D.H.D» به حالتی گفته می شود که در آن کودک بیش از اندازه فعال و پر جنب و جوش است و نقص در تمرکز با اختلال بیش فعالی شرایطی را برای کودک ایجاد می کند که او نتواند آرام و بدون حرکت بنشیند، رفتارش را کنترل کرده و توجه خود را به یک موضوع خاص معطوف کند .
انواع بیش فعالی به چه شکل است؟
ـ اکثر کودکان دچار « A.D.H.D» در دقت و توجه کردن به مسایل مختلف دچار مشکل هستند . این دسته از افراد غالباً توجه زیادی به جزئیات ندارند ، نمی توانند بر بازی ها و کارهای مدرسه تمرکز داشته باشند . کارهای مدرسه و فعالیت های روزانه ی خود را تا آخر دنبال نمی کنند و اسباب بازی ها و وسایل خود را گم می کنند . نوع دیگری نیز به نام تکانشی ـ بیش فعالی وجود دارد که در این اختلال فرد بسیار فعال است و بدون فکر اقدام به فعالیت و انجام کار می کند . بی قراری و ناآرامی ، دویدن مداوم از سویی به سوی دیگر ، یا بالا رفتن از چیزی ، عدم توانایی در بی سر و صدا بازی کردن ، بیش از حد صحبت کردن ، عدم توانایی در صبر کردن برای نوبت خود ، بدون اجازه وسط بازی دیگران پریدن ، وسط صحبت دیگران پریدن و پاسخ دادن ناگهانی و بدون فکر به پرسشی که هنوز تمام نشده است از مشخصه ی کودکانی است که این نوع اختلال را با هم دارند .
در نوع ترکیبی نیز فرد بسیار فعال است و بدون فکر اقدام به فعالیت و انجام کار می کند . کودکان با این نوع اختلال نشانه هایی از هر دو نوع قبل را دارا هستند .
درمان کودکان بیش فعال چگونه است؟
ـ درمان سریع برای « A.D.H.D» وجود ندارد، اما علایم آن قابل کنترل هستند . والدین و آموزگاران باید به نکات زیر توجه داشته باشند :
ـ در مورد این اختلال اطلاعات بیشتری کسب کنند .
ـ برنامه تعلیم و تربیتی خاصی را متناسب با نیازهای کودک ایجاد و طرح ریزی کنند .
ـ ایجاد طرح دارو درمانی ، در صورتی که والدین و پزشک احساس کنند که کودک به دارو درمانی نیاز دارد .
والدین کودکان بیش فعال برای رفع مشکل فرزندشان چه کاری باید انجام دهند ؟
ـ در فرزند خود توانایی ایجاد کنند . یعنی با او در مورد استعدادهایش صحبت و او را در به کارگیری توانایی هایش تشویق کنند .
ـ با فرزند خود کاملا واضح و روشن صحبت کنند و به او بگویند چه کارهایی را باید انجام دهد و فقط آن چه را که نباید انجام دهد به او گوشزد نکنند .
ـ شیوه هایی برای کنترل رفتار فرزند خود یاد بگیرند . این برنامه ها عبارتند از : ایجاد جدول برای فعالیت های کودک بیش فعال ، داشتن برنامه برای پاداش ، نادیده گرفتن رفتارهای نامطلوب و پیامدهای منطقی برای رفتار کودک .
ـ باید با مدرسه ی فرزندشان تماس داشته باشند و برنامه ی تعلیم و تربیت خاص نیازهای فرزند خود را با آن جا تنظیم کنند .
ـ با معلم کودک در تماس باشند و در مورد عملکرد کودک در خانه و مدرسه تبادل اطلاعات کنند .
آیا آموزگاران مدرسه نیز می توانند در این زمینه نقش موثری داشته باشند ؟
بله . آنها می توانند به کودک نشان دهند چگونه از کتاب ، تکلیف و برنامه های روزانه ی خود استفاده کنند . هم چنین مهارت ها و روش های یادگیری را به آنها آموزش دهند و آنها را به طور منظم تشویق کنند .
ـ به دانش آموز در فعالیت های بدنی اش کمک کند . مثلا به او اجازه دهند تا کاری را ایستاده پای تخته سیاه انجام دهد و البته در بین برنامه ها به او استراحت دهند .
ـ برای اجرای یک برنامه ی تعلیم و تربیتی متناسب با نیازهای کودک با والدین و دانش آموز به همکاری بپردازند .
ـ انتظارات بالا از دانش آموز داشته باشند، اما سعی کنند راه های جدیدی را برای انجام کارها امتحان کنند ، صبور باشند و شانس دانش آموز را برای کسب موفقیت بالا ببرند .
غذاهای مناسب برای کودکان بیش فعال چیست؟
استفاده از اسیدهای چرب ضروری مانند ماهی ها، ویتامین B کمپلکس شامل حبوبات ، نان ، برنج ، شیر ، تخم مرغ ، گوشت ، ماهی، میوه و سویا ، پروتئین ها مثل پنیر ، تخم مرغ ، ماست کم چرب ، کره و آهن و کلسیم و منیزیم شامل شیر و سبزی می تواند در کاهش و کنترل این اختلال موثر باشد .
درمان اختلال بیش فعالی چگونه انجام می گیرد ؟
کار درمانی در درمان « A.D.H.D» از طریق کاهش بیش فعالی در کودکان ، با استفاده از تحریکات وستیبولار ، افزایش کنترل وضعیتی و تعادل ، افزایش هماهنگی دو طرفه ی بدنی ، تقویت برنامه ریزی حرکتی توسط خود کودک ، افزایش ثبات و پایداری در عضلات و مفاصل ، بالا بردن و یکپارچه کردن حواس کودکان به خصوص حواس بینایی و شنوایی ، افزایش قدرت تمایز بین تحریکات مختلف محیطی و توجه به محرکات ضروری ، تسهیل خود تنظیمی در رفتارها Self-control و تقویت سازماندهی بر رفتارها و برنامه های زندگی انجام می گیرد .
منبع: نشریه 7 روز زندگی شماره 111 