تبیان، دستیار زندگی

صحبت از فرصت 28 روزه برای حفظ سرمایه های ذهنی کودکانی است که به کم کاری مادرزادی تیروئید مبتلا هستند. کم کاری مادرزادی تیروئید اختلالی با میزان بروز یک در هزار تولد زنده (بسیار بیشتر از بروز در سطح جهانی که معادل یک در سه تا چهار هزار تولد) است که هیچ علامتی در بدو تولد نداشته ولی به راحتی با گرفتن چند قطره خون از نوزاد در بدو تولد قابل پیشگیری است. مطالعات اولیه نشان می دهد که درمان زودرس (قبل از سه ماهگی) با مقادیر طبیعی ضریب هوشی در 85% نوزادان همراه بوده است در صورتی که بیش از 80% نوزادان مبتلا با درمان دیررس ضریب هوشی پایین تر از نرمال گزارش شده است. فقط یک سوم نوزادان مبتلا به کم کاری مادرزادی تیروئید به صورت بالینی در عرض 3 ماه اول زندگی تشخیص داده می شوند و بدین ترتیب در صورت عدم مراقبت صحیح و عدم غربالگری به موقع دچار عوارض مغزی و عقب ماندگی ذهنی شدید می گردند.
مطالعه توصیفی تحلیلی توسط مرکز بهداشت شماره 2 اصفهان به منظور ارزیابی عملکرد طرح غربالگری هیپو تیروئیدی نوزادی در پایان سال 86 انجام گردید. جمعیت مورد مطالعه کلیه نوزادان متولد شده در سال 86 بودند که در مراکز ملا هادی سبزواری و خانه اصفهان و مرکز 25 دستگرد تحت آزمایش غربالگری کم کاری تیروئید قرار گرفتند.
بررسی انجام شده نشان می دهد که از مجموع 14444 نوزاد متولد شده در طی سال 1386، 10095 نفر در مراکز مربوط به مرکز بهداشت اصفهان 2 غربالگری شده اند (69/7%). البته کل موارد غربالگری شده در اصفهان بیش از 90% متولدین می باشد. از این تعداد 4934 نفر دختر (48/87%) و 5161 نفر پسر (51/13%) بوده اند. از نظر زمان آزمایش 5464 نفر از نوزادان (54/12%) در طی روزهای 5-3 و 4378 نفر (43/36%) در طی روزهای 21-6 و 253 نفر (3/52%) بعد از روز 21 غربالگری شده اند. در بررسی نتیجه آزمایش در نوزادان، در 9754 نفر از نوزادان کمتر از 5 و در 271 نفر بین 5 تا 9/9 و در 53 نفر بین 10تا 19/9 و در 17 نفر از نوزادان بالای 20 گزارش شد. بر اساس طرح اجرائی نوزادانی که TSH آنها بالای 20 است بلافاصله تحت درمان قرار گرفته و نوزادانی که TSH بالای 5 دارند نیز تحت پیگیری تا مشخص شدن نتیجه نهایی و اطمینان از پایین بودن TSH در آزمایشات بعدی و در خطر نبودن نوزاد قرار می گیرند. و نکته قابل توجه و بسیار مهم در این زمینه پیشگیری از عقب ماندگی ذهنی در 17 نوزاد به طور قطعی و در 53 نوزاد در صورت بالا بودن آزمایش مجدد می باشد. با توجه به اهمیت نمونه گیری در روز 5-3 و نیز این مطلب که اولین صف برخورد با نوزادان، پرسنل مامائی و پرستاری می باشند که با نمونه گیری به موقع در نوزادانی که به دلایل مختلف در بیمارستان بستری شده و نیز آموزش صحیح به مادران جهت مراجعه به موقع به نزدیکترین مرکز جهت نمونه گیری در روز 5-3 می توانند گام بسیار مؤثری در این زمینه برداشته و از عقب ماندگی ذهنی تعداد قابل توجهی از نوزادان پیشگیری کنند.
منبع: نشریه پیام پزشک، شماره 46.