تبیان، دستیار زندگی

آیا تا به حال فكر كرده‌اید كه اگر یك جسم خارجی در راه تنفسی كودك یا شیرخوار شما گیر كند و منجر به مسدود شدن راه‌ هوایی شود، برای خارج كردن آن چه باید كرد؟ متاسفانه در این مواقع بسیاری از افراد تصور می‌كنند بهترین اقدام برای خروج جسم، وارد كردن انگشتان دست به داخل دهان مصدوم است، حال آن كه وارد كردن انگشتان دست به داخل دهان مصدوم می‌تواند منجر به تحریك و اسپاسم عضلات حلق، زخم و خونریزی مجاری، آسیب به تارهای صوتی و از همه بدتر هدایت و نفوذ بیشتر جسم به قسمت‌های داخلی‌تر شود.

چه باید كرد؟
انسداد راه‌ هوایی در افراد هوشیار اغلب هنگام خوردن رخ می‌‌دهد. كودكان و شیرخواران ممكن است با همه جور شیئی دچار خفگی شوند. خوراكی‌هایی چون پسته،‌ بادام، فندق، حبه انگور، آب نبات و... اغلب به علت شكل خاص خود باعث مشكل می‌شوند. البته غیر از غذا، چیزهای غیرخوراكی دیگری چون مهره،‌ تیله‌، سكه،‌ قطعات اسباب‌بازی و... نیز می‌‌توانند باعث خفگی شوند. هنگامی كه راه هوایی كاملا بسته شده باشد، مصدوم قادر به صحبت كردن، نفس كشیدن و سرفه كردن نیست و به طور غریزی تقلا می‌كند، گردنش را می‌گیرد، هراسان و نگران است و رنگ صورتش كبود می‌شود كه به آن «زجر تنفسی» می‌گویند. در این هنگام بهترین اقدام برای خارج كردن جسم خارجی انجام فوری مراحل زیر است.
ـ مصدوم را از نظر پاسخ‌دهی بررسی كنید: فردی كه نتواند حرف بزند یا سرفه كند و گردنش را با دستانش سفت بگیرد، راه تنفسی او كاملا مسدود شده است.
ـ تشویق به سرفه كردن: سرفه كردن با افزایش فشار داخل قفسه سینه می‌تواند منجر به خروج جسم خارجی شود، اگر این روش جواب نداد به مرحله بعد بروید.
ـ ضربه به پشت: پشت مصدوم بایستید و فرد را تا جایی كه امكان دارد به سمت پایین خم كنید و با كف دست بین دو كتف او تا 6 بار ضربه بزنید. ضربه باید رانشی و به حد كافی محكم باشد تا بتواند جسم خارجی را به بیرون پرتاب كند. در این حال دهان مصدوم را بررسی كنید و از خروج جسم خارجی مطمئن شوید. اگر جسم خارجی بیرون نیامده باید از مانور وارد آوردن فشار به شكم استفاده كنید. به این مانور «هایم لیش» گویند.

مانور هایم لیخ
پشت مصدوم بایستید. دست مشت شده خود را روی شكم (بین ناف و استخوان جناغ سینه)‌ او قرار دهید، دست دیگرتان را روی دست مشت شده قرار دهید و با یك فشار سریع دست‌تان را به سمت داخل و بالا وارد كنید. این عمل را 6 تا 8 بار تكرار كنید. به خاطر داشته باشید دست خود را در محل صحیح قرار دهید تا احتمال آسیب به اعضای داخلی شكم یا افزایش احتمال استفراغ در اثر فشار معده كاهش یابد.

این مانور برای كودكان زیر یك سال، زنان باردار و افراد چاق ممنوعیت دارد. برای این افراد به جای ضربه به شكم، با احتیاط به قفسه سینه‌شان ضربه و فشار ناگهانی وارد كنید.
پس از انجام مانور، دوباره دهان مصدوم را بررسی كنید. اگر جسم خارجی نمایان بود آن را با انگشت محكم بگیرید و بیرون بكشید. اگر مصدوم بیهوش و جسم خارج نشد، بلافاصله با 115 تماس بگیرید.

خفگی در شیرخواران
اگر نوزاد یا شیر‌خوار كوچكی را دیدید كه می‌خواهد گریه كند ولی نمی‌تواند و رنگ صورتش كبود شده است، به بسته بودن راه تنفسی او مشكوك شوید. شیرخوار را روی بازو یا ران ‌پای خود به صورت خوابانده و روی شكم به گونه‌ای كه سر او كاملا به طرف پایین باشد، قرار دهید. با كف دست به آرامی 5 بار بین دو كتف او ضربه بزنید.

اگر حالت خفگی برطرف نشد، نوزاد را به پشت روی پای خود بخوابانید و در حالی كه سر او به طرف پایین باشد دو انگشت خود را درست در زیر خط فرضی كه نوك سینه‌‌ها را به هم وصل می‌كند، قرار دهید. این ناحیه را 5 بار فشار دهید و سپس داخل دهان را نگاه كنید. اگر خفگی برطرف نشد فورا نوزاد یا شیرخوار را به بیمارستان برسانید.