تبیان، دستیار زندگی

 اذا قام القائم حكم بالعدل و ارتفع فى ایّامه الجور و امنت به السبل و اخرجت الارض بركاتها و ردّ كل حق الى اهله و لم یبق اهل دین حتّى یظهر الاسلام و یعترفوا بالایمان .(1)

ترجمه:

زمانى كه حضرت حجة(عج) ظهور كند به عدالت حكم مى كند و كسى نمى تواند به دیگرى جور و ستم روا دارد و راه ها به وسیله او امن مى گردد زمین بركاتش را براى استفاده مردم خارج مى كند و امور را به دست اهلش مى سپارد و هیچ دینى غیر از اسلام باقى نمى ماند و همه به اسلام گرایش پیدا مى كنند.

شرح:

حكومت عادلانه و رفع ظلم و جور: «اذا قام القائم حكم بالعدل و ارتفع فى ایّامه الجور» نقطه مقابل عدل، ظلم است نه جور، و قسط نقطه مقابل جور است. فرق بین عدل و قسط این است كه عدالت یعنى حقّ دیگرى گرفته نشود و قسط این است كه بین افراد تبعیض نشود، پس ظلم به نفع خویشتن گرفتن و جور حقّ كسى را به دیگرى دادن است. به عنوان مثال، یك وقت خانه زید را براى خودم مى گیرم، كه این ظلم است و یك وقت خانه او را مى گیرم و به دیگرى مى دهم كه این جور است. نقطه مقابل این است كه خانه زید را نمى گیرم براى خودم كه این عدل است و اگر به كسى هم ندهم این قسط است، پس قسط عدم تبعیض و عدل عدم ظلم است.
امنیت راه ها: «و امنت به السبل» راه ها به وسیله او امن مى شود.
شكوفایى طبیعت: «و اخرجت الارض بركاتها» زمین بركاتش را خارج مى كند چه بركات كشاورزى و چه معادن و چه نیروهاى دیگرى كه براى ما مخفى است.
زمانى كه حضرت حجة(عج) ظهور كند به عدالت حكم مى كند و كسى نمى تواند به دیگرى جور و ستم روا دارد و راه ها به وسیله او امن مى گردد زمین بركاتش را براى استفاده مردم خارج مى كند و امور را به دست اهلش مى سپارد و یچ دینى غیر از اسلام باقى نمى ماند و همه به اسلام گرایش پیدا مى كنند
سپردن امور به اهل خبره: «و رُدّ كلّ حقّ الى اهله» كارها را به اهلش مى سپارند به خلاف زمان ما كه بسیارى از كارها به دست نااهلان است چرا كه رابطه ها بر ضابطه ها مقدّم شده است.
حاكمیّت دین اسلام: «ولم یبق اهل دین حتّى یظهر الاسلام» هیچ دینى باقى نمى ماند و همه ادیان دین واحد مى شوند و آن همانا اسلام است.
گرایش قلبى به اسلام: «و یعترفوا بالایمان» كه دو معنى دارد ممكن است یا اشاره به این باشد كه همه تابع مكتب اهل بیت مى شوند و یا اشاره به این باشد كه علاوه بر این كه در ظاهر ایمان دارند در باطن هم مؤمن هستند.
فرق بین ایمان و اسلام در روایات آمده است، بعضى از روایات مى گویند اسلام آن چیزى است كه اگر شخص آن را اظهار بدارد جانش محفوظ و ذبیحه اش حلال است و ایمان آن چیزى است كه مایه نجات او در قیامت است. در بعضى از روایات داریم كه اسلام مانند مسجدالحرام و ایمان مانند كعبه است. احتمال دارد كه این عبارت اشاره به آیه اى باشد كه مى فرماید: قالت الاعراب آمنّا...(2)
رئوس كارهایى كه آن حضرت انجام مى دهد و از روایات استفاده مى شود در چهار محور خلاصه مى شود:
اصلاح عقائد: «ما على ظهر الارض بیت حجر و مدر الاّ ادخله الله كلمة الاسلام» (3) در تمام روى زمین خانه هاى سنگى براى ثروتمندان و خانه هاى گِلى فقرا و چادرها باقى نمى ماند جز این كه كلمه «لا اله الاّ الله» در آنها خواهد بود و شرك برچیده خواهد شد.
كسانى كه مى خواهند از اعوان آن حضرت باشند باید در این چهار محور كار كنند و كسى كه هیچ یك از این امور را ندارد و دعا كند كه از اعوان او باشد، این دعا دور از اجابت است
تكامل عقول: جهش علمى و عقلانى پیدا مى شود مرحوم علاّمه مجلسى چنین مى فرمایند:
اذا قام قائمنا وضع یده على رئوس العباد (شاید منظور ایشان این باشد كه مردم تحت تربیت او قرار مى گیرند) فجمع بها عقولهم و كملت بها احلامهم (اندیشه ها و خردهاى آنها كامل مى شود).(4)
عدل و داد: در روایات متعدّد آمده است كه یملأ الارض عدلا و قسطاً كما ملئت ظلماً و جوراً.(5)
اصلاح اخلاق: از بین بردن مفاسد اخلاقى و زنده كردن ارزش هاى اسلامى كه این را از روایات علائم آخرالزمان استفاده مى كنیم، روایاتى كه مى گوید قبل از قیام قائم انحرافات اخلاقى مثل زنا، سرقت، رشوه خوارى، كم فروشى، شراب خوارى، خون بى گناهان را ریختن زیاد مى شود و معنایش این است كه مهدى(عج) قیام مى كند تا اینها را از بین ببرد یعنى نظام ارزشى به طور كلّى مختل شده و حضرت مهدى(عج) نظام ارزشى را درست مى كند.
حضرت مهدى(عج) داراى لشكر و سپاه و اعوان و انصار است همچنان كه در ادعیه آمده است:
واجعلنى من شیعته و اتباعه و انصاره و یا در بعضى از روایات آمده است كه: والمجاهدین بین یدیه، كسانى كه مى خواهند از اعوان آن حضرت باشند باید در این چهار محور كار كنند و كسى كه هیچ یك از این امور را ندارد و دعا كند كه از اعوان او باشد، این دعا دور از اجابت است.
اللّهم اجعلنى من اعوانه و انصاره و اتباعه و شیعته و المجاهدین بین یدیه.

پی نوشتها:

1- بحارالانوار، ج 52، ص 338.
2- آیه 14، سوره حجرات.
3- تفسیر قرطبى، ج 12، ص 300.
4- بحارالانوار، ج 52، ص 328.
5- بحارالانوار، ج 14، ص 33.

منبع: سایت فرهنگی، اعتقادی امامیه
مهدی دقیقی

 امام خمینى قدس سره درباره ى عظمت مقام صاحب علیه السلام به شامل بودن مفهوم عدل در زمان ظهور اشاره کرده ومى فرماید: (قضیه ى غیبت حضرت صاحب، قضیه ى مهمى است که به ما مسائلى مى فهماند، منجمله اینکه براى یک همچو کار بزرگى که در تمام دنیا عدالت به معناى واقعى اجرا بشود، در تمام بشر نبوده کسى الا مهدى موعود علیه السلام که خداى تبارک وتعالى او را ذخیره کرده است براى بشر... آن کسى که به این معنا موفق خواهد شد وعدالت را در تمام دنیا اجرا خواهد کرد نه آن هم عدالتى که مردم عادى مى فهمند که فقط عدالت در زمین براى رفاه مردم باشد بلکه عدالت در تمام مراتب انسانیت... تمام نفوسى که هستند انحرافات در آنها هست حتى نفوس اشخاص کامل هم در آنها انحرافاتى هست ولو خودش نداند. در اخلاقها انحراف هست، در عقائد انحراف هست، در اعمال انحراف هست، ودر تمام کارهایى که بشر مى کند انحرافش معلوم است وایشان مأمورند براى اینکه تمام این کجى ها را مستقیم کنند وتمام این انحرافات را برگردانند به اعتدال که واقعا صدق بکند (یملأ الارض عدلا بعد ما ملئت جورا..)..(1)
این سخنان نشان مى دهد که امام زمان علیه السلام در برنامه ى کار خود از این نقطه ى زیربنایى ومهم که همان انسان سازى و جهاد اکبر براى همه مردم است، شروع مى کنند، زیرا تا انسانها ساخته نشوند جامعه بنیاد صحیح نخواهد یافت. ودر این زمینه، باتوجه به اینکه در حکومت جهانى امام زمان علیه السلام، نهادهاى اجتماعى فاسد وشیطانى نیز از بین رفته اند، بنابراین امکان تحقق این ایده آل که تمام مفاسد ریشه کن شود ودر صحنه ى اجتماع ظهور وبروز نداشته باشد، کاملا قابل تصور است. (در آیات قرآن مجید (نیز) آمده است که شیطان پس از رانده شدن از درگاه خدا از پیشگاه مقدس او تقاضا کرد که عمر جاویدان (تا پایان دنیا) براى اغواى بنى آدم پیدا کند. واین هم از شیطنت او بود که تقاضاى بازگشت وتوبه نکرد، بلکه تقاضاى ادامه گناه وفساد وویرانگرى نمود! عرض کرد: (رب فانظرنى الى یوم یبعثون) (پروردگارا! مرا تا روز قیامت مهلت ده). ولى در برابر این درخواست به او چنین خطاب شد: (انک من المنظرین الى یوم الوقت العلوم). (به تو مهلت داده مى شود، اما تا روز وقت معین)... از سوى دیگر در حالات امام مهدى علیه السلام چنین آمده است که (یوم الوقت المعلوم) زمان ظهور آن حضرت وبرقرارى حکومت عدل الهى او مى باشد. در حدیثى چنین مى خوانیم: در صحف ادریس پیامبر آمده است: (تو زمان معینى مهلت داده خواهى شد، تا زمانى که مقدر کرده ام زمین را از کفر وشرک ومعاصى پاک کنم، وبراى آن روز بندگانى انتخاب کرده ام که قلوبشان را براى ایمان آزموده ام، آنان را جانشینان در زمین قرار مى دهم، ودینشان را پا برجا مى کنم، تا مرا بپرستند وچیزى را شریک من قرار ندهند، من در آن روز تو (شیطان) وسواره وپیاده لشگرت را همگى نابود مى کنم).(2)
البته... چون ابزار کارش از دستش گرفته شده است گویى مرده است وقدرت بر اغواگرى ندارد. لشگر شیطان وابزار او، استکبار جهانى، حکومتهاى خودکامه، ثروتهاى نا مشروع، مراکز فساد، تبلیغات زهرآگین وگمراه کننده ومانند اینها است. ومى دانیم در آن حکومت حق وعدالت جایى براى این لشکریان وآن ابزار نخواهد بود.
البته هیچگاه آزادى اراده واختیار از انسانها گرفته نخواهد شد، وریشه ى شهوات نیز در وجود انسان باقى خواهد بود، اما عواملى که به آنها دامن بزند وجود نخواهد داشت، وبه عکس وسائل حاکمیت عقل وایمان، بر شهوات براى طالبان حق وسالکان راه خدا آماده است).(3)
بدین ترتیب انحرافات اخلاقى نیز برطرف شده وگناهان ومفاسد اجتماعى فردى زمینه ى ظهور را نخواهد یافت وناسازگاریهاى اجتماعى که ریشه در کینه توزى انسانها نسبت به یکدیگر دارد، تبدیل به صلح وصفا ومحبت وتعاون مى گردد، وامنیت پایدار اجتماعى که ناشى از متمدن بودن وموحد بودن واقعى انسانهاست، حاصل مى گردد:
امام على علیه السلام در این باره مى فرماید: (... وبنا یدفع الله الزمان الکلب... ولو قد قام قائمنا لذهب الشحناء من قلوب العباد، واصطلحت السباع والبهائم حتى تمشى المرأة بین العراق الى الشام... على رأسها زبیلها لا یهیجها سبع ولا تخافه).(4)
به دست ما (حکومت ما) روزگار سختیها وتشنه کامیها سپرى گردد... وچون قائم ما قیام کند کینه ها از دلها بیرون رود، حیوانات نیز با هم سازگارى کنند. درآن روزگار، زن با همه بارو بنه ى خویش، از عراق درآید وتا شام برود واز هیچ چیز نترسد...
امام صادق علیه السلام نیز درباره ى ویژگیهاى آن عصر طلایى مى فرماید: (... ویجتمع الله الکلمة، ویولف بین القلوب مختلفة، ولا یعصى الله - عز وجل - فى ارضه..).(5)
(در آن عصر طلایى) خداوند وحدت کلمه پدید مى آورد، وافکار وقلوب ناسازگار را سازگار مى کند وخداوند عز وجل در زمین معصیت نشود...

پی نوشتها :

1- صحیفه ى نور؛ جلد 12، ص 208-207.
2- بحار الانوار؛ ج 52، ص 384.
3- مأخذ 3؛ مکارم شیرازى؛ ص 19-17.
4- بحار الانوار؛ ج 52، ص 316.
5- کمال الدین؛ جلد 2، ص 646.

منبع: کتاب ویژگى هاى جامعه توسعه یافته اسلامى
نویسنده: ناصر جهانیان

 اتفاقاتى که در دوره ظهور امام مهدى(عج) مى‏افتد، بسیار است. با بهره مندى از روایات اهل بیت(ع) تنها به بیان چند رخداد مهم اشاره مى‏کنیم:

1- اعلان ظهور:

اولین حادثه‏اى که بعد از ظهور امام زمان(ع) شکل مى‏گیرد، اعلام ظهور امام زمان(ع) است. ظهور حضرت به وسیله منادى آسمانى اعلام مى‏گردد، آن گاه حضرت در حالى که به کعبه تکیه داده است، با دعوت به حق، ظهور خود را اعلام مى‏دارد.(1) دعوت حضرت هم به منظور اعلام ظهور حضرت است و هم به منظور فراخوان عمومى جهت پذیرش حکومت جهانى صورت مى‏گیرد. امام على(ع) فرمود: «هنگامى که منادى از آسمان ندا مى‏دهد: حق از آنِ آل محمد است و اگر طالب هدایت و سعادت هستید، به دامان آل محمد چنگ زنید، حضرت مهدى(عج) ظهور مى‏کند»(2) 

2- رجعت و بازگشت برخى از مؤمنان صالح و پیامبران الهى مانند حضرت عیسى(ع) که در رکاب حضرت مهدى(عج) خواهند بود و در قیام و مبارزه او با ستمگران شرکت دارند.

3- مبارزات امام زمان(عج):

یکى از حوادث مهم که بعد از ظهور امام زمان(ع) به وجود مى‏آید، مبارزه امام با دشمنان و مخالفان ظهور است. برخى از افراد و گروه‏ها حکومت عدالت گستر امام زمان(ع) را بر نمى‏تابند و با حضرت به جنگ مى‏پردازند. مخالفان امام را افراد و گروه‏هاى مختلف تشکیل مى‏دهند(3) و سیاست امام در برابر آن‏ها متفاوت است.
امام زمان(ع) نخست همگان را به دین و صلح فرا مى‏خواند و با مدارا با آن‏ها رفتار مى‏نماید.
امّا دشمنان دعوت امام را نادیده مى‏گیرند و به جنگ با امام مى‏پردازند. امام با بهره‏گیرى از همه قدرت و امکانات، با دشمنان برخورد مى‏کند، و جنگ سختى به وقوع مى‏پیوندد.(4) از جمله جنگ امام زمان(عج) با دجال(5) و سفیانى.(6)

4- پیروزى امام زمان(عج):

در این درگیرى‏ها سرانجام حضرت پیروز مى‏شود. در برخى روایات از پیروزى امام بر شرق و غرب،(7)، جنوب و قبله(8) گزارش شده است.
امام باقر(ع) فرمود: «حضرت قائم از ما است و فرمانروایى حضرت شرق و غرب را فرا مى‏گیرد».(9) از پیامبر اسلام(ص) گزارش شده است که حضرت مهدى(عج) لشکریانش را به سراسر زمین گسیل مى‏دارد.(10)

5- تشکیل حکومت جهانى و برچیده شدن مرزهاى جغرافیایى:

امام مهدى(عج) حکومت جهانى تشکیل مى‏دهد و مرزهاى جغرافیایى را بر مى‏چیند. این حکومت همان حکومت آرمانى موعود است که از آن در روایات گاهى به مدینه »فاضله« سخن گفته شده است.(11) گاهى به جامعه مطلوب و گاهى به «دولت کریمه» یاد شده است.
حکومت جهانى امام زمان(ع) از مؤلّفه‏ها و شاخصه هایى برخوردار است که تحقق هر کدام از آن‏ها مى‏تواند یکى از حوادث بعد از ظهور امام زمان(ع) محسوب شوند، از جمله:

أ) گسترش عدالت:

یکى از ویژگى‏هاى حکومت امام زمان(ع) عدالت است. عدالت عنصر گم شده‏اى است که همگان دنبال آن هستند. این گمشده در حکومت امام زمان تحقق پیدا مى‏کند.
پیامبر اسلام فرمود: «یملاء الأرض قسطاً و عدلاً بعد ما ملئتْ ظلماً و جوراً»؛(12) امام زمان(ع) حکومت را به گونه‏اى سازماندهى مى‏کند که دیگر واژه ستم از ذهن‏ها رخت بر مى‏بندد و کسى به دیگرى ظلم نمى‏کند؛

ب) گزینش کارگزاران شایسته:

طبیعى است که حکومت آرمانى امام زمان(ع) که رهبرى آن را امام مصلح و پارسا بر عهده دارد، کارگزاران آن نیز از صالحان و پارسایان خواهند بود، از این رو در روایات آمده است که دولت امام زمان(ع) را برخى از پیامبران و جانشینان آنان و صالحان و از اصحاب پیامبر اسلام(ص) تشکیل مى‏دهند. حضرت عیسى(ع) به امام زمان(ع) مى‏گوید: »من به عنوان وزیر فرستاده شده‏ام؛ نه امیر و فرمانروا.(13)

6- رشد آگاهى و دانش:

یکى از حوادث بسیار مهم رشد دانش و صنعت در عصر امام زمان(ع) است. دوره ظهور دوران گسترش علم و دانایى است و مدینه فاضله اسلامى «مدینة العلم» است. با آمدن آن منجى همان گونه که ظلم جاى خود را به عدل و داد مى‏دهد، دانایى و فرزانگى جایگزین جهل و نادانى مى‏شود و جهان از نور عقل و دانش آکنده مى‏گردد.(14)

7- رشد عقل و خرد ورزى:

در این دوره بشر به حاکمیت عقلانیت نایل مى‏گردد.
در روایات آمده است که در عصر ظهور حضرت مهدى(عج) برکات خداوندى به بشر ارزانى داشته و دست رحمت ایزدى بر عقل‏هاى مردم کشیده مى‏شود و مردم از نظر عقل و بصیرت در وضع بى مانندى قرار مى‏گیرند.(15)

8- رفاه اقتصادى و معیشتى:

به فرموده پیامبر اسلام(ص) در دوره حضور حضرت مهدى(عج) مردم به نعمت هایى نایل مى‏گردند که در هیچ زمانى سابقه ندارد. براى همگان برکات الهى از آسمان نازل مى‏شود و زمین چیزى از روییدنى‏هاى خود را پنهان نمى‏کند.(16)
سطح رفاه زندگى در این دوره به حدّى است که طبق روایات رسیده از امام صادق(ع) در این دوره فقیرى یافت نمى‏شود تا مردم زکات اموالشان را به او بدهند.(17)

9- برقرارى امنیت اجتماعى:

در این دوره امنیت اجتماعى به نحو کامل برقرار مى‏گردد. به گونه‏اى که اگر زنى به تنهایى بخواهد از عراق به شام مسافرت نماید، در مورد امنیتش هیچ ترس و دلهره‏اى ندارد.(18)

10- رشد تربیتى و شکوفایى فرهنگى و اخلاقى:

در این دوره افراد به رشد تربیتى و اخلاقى و جامعه به بالاترین درجه تعالى و شکوفایى نایل مى‏گردند. امام على(ع) فرمود: «چون قائم ما قیام کند، کینه‏ها از دل‏ها زدوده مى‏شود».(19) امام باقر(ع) فرمود: «هنگامى که قائم ما قیام کند، خداوند قواى فکرى مردم را تعالى مى‏بخشد و اخلاق آنان را به کمال مى‏رساند».(20)
در روایتى دیگر از آن حضرت نقل شده است که «در دوره ظهور، دوستى و یگانگى بین مؤمنان در نهایت خود قرار مى‏گیرد، به گونه‏اى که هر کس نیازمند باشد، بدون هیچ ممانعتى از جیب دیگرى پول بر مى‏دارد (و دیگرى هم از این کار راضى است».(21)
براى اطلاع بیشتر در این مورد به کتاب عصر زندگى و چگونگى آینده انسان و اسلام، پژوهشى در انقلاب جهانى حضرت مهدى(عج)، تألیف محمد حکیمى مراجعه نمایید.
در مورد بعد از ظهور حضرت مهدى(عج)؛ یعنى مدتى که حضرت مهدى (عج) حکومت مى‏کند، نیز بعد از آن دوره تا برپایى قیامت، نمى‏توان پاسخ قاطع و روشنى از روایات به دست آورد، چرا که در لابلاى روایات مدت حکومت حضرت مهدى(عج) نوزده سال و چند ماه،(22) هفتاد سال،(23) سیصد و نه سال،(24) آمده است.
در روایتى ذکر شده که بعد از حضرت مهدى(عج) فردى از اهل بیت سیصد و نه سال حکومت خواهد کرد.(25) و بعد قیامت برپا خواهد شد، یا یکایک امامان(ع) رجعت و حکومت مى‏کنند و سپس قیامت بر پا خواهد شد(26) و...
برخى از پژوهشگران اسلامى بیان داشته‏اند: در مورد مدت حکومت حضرت مهدى(عج) اگر چه برخى روایات حد معیّنى را بیان کرده‏اند و دوران حکومت حضرت را به هفت یا نه سال محدود نموده‏اند، لیکن این گونه روایات در منابع اهل سنّت ذکر شده، امّا عده‏اى بدون تحقیق این گونه روایات را در کتاب‏هاى شیعى وارد نموده‏اند. هیچ روایت صحیح السندى از امامان(ع) نرسیده است که دوران حکومت حضرت مهدى(عج) را محدود کرده باشد. این گونه روایات علاوه بر ضعف سند، با روح آیات و محتواى روایات متواترى (که وعده داده‏اند با ظهور و قیامت حضرت، زحمات انبیا به ثمر مى‏رسد: و جهان پر از عدل مى‏گردد) منافات دارد.(27)
مقام معظم رهبرى در این باره مى‏فرماید: «بعضى خیال مى‏کنند دوران ظهور حضرت بقیة اللَّه آخر دنیا است. من عرض مى‏کنم دوران ظهور بقیة اللَّه(ع) اوّل دنیا است. اوّل شروع حرکت انسان در صراط مستقیم است، با مانع کمتر یا بدون مانع، با سرعت بیشتر، با فراهم بودن همه امکانات براى این حرکت. اگر صراط مستقیم الهى را مثل یک جاده وسیع، مستقیم و هموارى فرض کنیم، همه انبیا در این چند هزار سال گذشته آمده‏اند تا بشر را از کوره راه‏ها به این جاده برسانند. وقتى به این جاده رسید، مسیر تندتر، عمومى‏تر، موفق‏تر، بى ضایعات یا کم ضایعات‏تر خواهد بود.
دوره ظهور، دوره‏اى است که بشریت مى‏تواند نفس راحتى بکشد. مى‏تواند راه خدا را طى کند. مى‏تواند از همه استعدادهاى موجود در عالم طبیعت و در وجود انسان به شکل بهینه استفاده کند».(28)
روایات تعیین کننده دوران حکومت امام زمان(ع) با دسته‏اى دیگر از روایات که با روح تعالیم قرآنى بیشتر توافق دارد، در تزاحم و تعارض است. مفضل بن عمر مى‏گوید: به امام صادق(ع) عرض کردم: مدت خلافت حضرت قائم(ع) چه مقدار است. حضرت در جوابم آیات 105 تا 108 سوره هود را تا «عطاء غیر مجذوذ» تلاوت فرمود، سپس در توضیح آیه فرمود: منظور از «عطاء غیر مجذوذ» این است که آن نعمت و عطا از ایشان بریده نمى‏شود بلکه نعمتى است دایمى و مُلْکى است که نهایت ندارد و حکمى است که منقطع نمى‏گردد و امرى است که باطل نمى‏شود، مگر به اراده و مشیّت حق تعالى و از آن اراده و مشیّت کسى جز ذات او، آگاه نیست.(29)
آیات مذکور بیانگر طولانى بودن نعمت‏هاى الهى براى اهل بهشت است. امام صادق(ع) با تلاوت آن و سپس تفسیر و تأویلش فرمود: »همان گونه که نعمت‏هاى الهى از اهل بهشت منقطع نمى‏گردد مگر به اراده خداوند، مدت خلافت حضرت قائم نیز بسیار طولانى است و از پایان آن کسى جز خداوند آگاهى ندارد».

پی نوشت ها:

1. نجم الدّین طبسى، چشم اندازى به حکومت مهدى، ص 64 - 65.
2. احقاق الحق، ج 13، ص 324.
3. نعمانى، کتاب الغیبه، ص 231؛ اثبات الهداة، ج 3، ص 539؛ بحارالانوار، ج 52، ص 353.
4. نجم الدین طبسى، همان، ص 138.
5. صافى گلپایگانى، منتخب الاثر، ص 60.
6. همان.
7. صافى، همان، ص 470 - 471.
8. نجم الدّین طبسى، همان، ص 119.
9. احقاق الحق، ج 13، ص 259؛ ینابیع المودّه، ص 487؛ بحارالانوار، ج 52، ص 378.
10. القول المختصر، ص 23، با اقتباس از: نجم الدین طبسى، همان، ص 121.
11. مجله حوزه، ویژه امام زمان، ص 134 به بعد.
12. کنز العمال، ج 14، ص 175.
13. ابن طاووس، ملاحم، ص 83.
14. لطف اللَّه صافى، منتخب الاثر، ص 607.
15. بحارالانوار، ج 75، ص 51.
16. همان، ج 51، ص 78.
17. همان، ج 52، ص 337.
18. منتخب الاثر، ص 474.
19. همان، ص 484.
20. بحارالأنوار، ج 52، ص 336.
21. مفید، اختصاص، ص 19.
22. محمد بن ابراهیم نعمانى، کتاب الغیبة، ص 331.
23. مهدى موعود، ص 767.
24. همان، ص 767.
25. نعمانى، همان، ص 332.
26. مهدى موعود، ص 851 به بعد.
27. گفتمان مهدویّت، ص 126.
28. سخنرانى مقام معظم رهبرى در مدرسه فیضیه (حضور ولایت).
29. حسن بن محمد ولى ارومیه‏اى، مهدى موعود، ج 2، ص 355 و 412.

نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه ها

در۲۶۵ آیه قرآن کریم
استاد مرکز تخصصی مهدویت گفت: در قرآن کریم، حدود ۲۶۵ آیه پیرامون امام مهدی(عج) و حکومت آن بزرگوار وجود دارد که به صورت اشاره و بیان ویژگی‌ها آمده است.
در ادامه سلسله مباحث «مهدویت و انتظار» گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام والمسلمین «محمد مهدی حائری‌پور» از استادان
مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم انجام داده‌ایم که متن آن تقدیم خوانندگان گرامی می‌شود.
* موضوع مهدویت ریشه در آیات قرآن دارد
حجت‌الاسلام حائری پور در ابتدای این گفت‌وگو درباره
اهمیت شخصیت و حکومت امام مهدی (عج) در قرآن بیان داشت: بررسی شخصیت و حکومت امام مهدی علیه‌السلام در قرآن از این لحاظ مهم است که وقتی یک موضوع دینی، ریشه در قرآن داشته باشد مورد قبول
همه مسلمانان - با هر مذهب و گرایشی که دارند - قرار خواهد گرفت.
وی گفت: لذا موضوع حضرت مهدی عجل الله فرجه نیز این‌گونه است یعنی موضوعی است که ریشه در آیات قرآن کریم دارد و آیات فراوانی داریم که در مورد آن حضرت تأویل و تفسیر شده است.
وی افزود: موضوعاتی که در قرآن کریم مطرح می‌شود دو گونه است؛ گاهی مطلبی به صراحت بیان می‌شود و گاهی نیز با ذکر
بعضی خصوصیات و ویژگی‌ها مطرح می‌شود. یعنی با اشاره مطرح می‌شود و لذا برخی از آیات قرآن کریم، اشاره به مباحث مهدویت و حکومت حضرت مهدی علیه‌السلام کرده‌اند.
استاد مرکز تخصصی مهدویت گفت: یعنی در قرآن کریم آیات فراوانی در حدود ۲۶۵ آیه پیرامون آن حضرت و حکومت آن بزرگوار وجود دارد که البته در هیچ آیه‌ای نامی از آن حضرت برده نشده و همه جا با اشاره، موضوع مهدویت مطرح شده و غالباً ویژگی‌های حکومت و اوصاف شخصیتی بیان شده است.