تبیان، دستیار زندگی

اقای دکتر بفرمایید سنگ کیسه ی صفرا چگونه تشخیص داده می شود؟
بطور خلاصه شیوع سنگ صفراوی به سن، جنسیت، نژاد، چاقی، حاملگی و عوامل تغذیه یی و یک سری بیماری های زمینه یی دیگر بستگی دارد. امروزه پس از مراجعه به پزشک با روشی مانند سونگرافی سنگ کیسه ی صفرا تشخیص، داده می شود
برای این دسته از بیماران چه اقداماتی باید انجام داد؟
اول باید مطمئن بود که بیمار به چه دلیلی به پزشک مراجعه کرده است. باید مشخص شود که سنگ صفراوی این بیمار علامت دار است یا خیر؟ در برخی موارد بیمار هیچ گونه علایم و مشکل خاصی در رابطه با سنگ کیسه ی صفرا ندارد. مثلا خانمی برای بررسی کیست تخمدان با علایم زنانگی مراجعه کرده و در هنگام انجام سونوگرافی لگن و شکم، بطور اتفاقی سنگ صفراوی هم در داخل کیسه ی صفرا دیده شده است
باید اذعان داشت که بیمارانی با سنگ صفراوی بدون علامت یعنی بدون هیچ شکایتی نیاز به عمل جراحی ندارند، مگر در این موارد (یعنی بیمار با سنگ صفراوی بدون شکایت درد باید در مواردی که ذکر می شود جراحی شود):1- بیمار دیابت داشته باشد، بخصوص در سنین بالا چون خطر عفونت در دیابتیکرها بیشتر است.2-کسانی که مسافرت های طولانی به نقاطی از کشور یا سایر کشورها انجام دهند که در آنجا امکانات درمانی درستی وجود نداشته باشد . با توجه به بروز سالیانه ی سه درصدی علایم حاد در بیماران بدون علامت عمل جراحی توصیه می شود( این دسته از بیماران می بایست قبل از مسافرت جراحی کنند
3ـ بیمارانی که کیسه ی صفراوی با جدار چینی(Prozelan)دارند و مستعد ابتلا به سرطان کیسه ی صفرا هستند هم باید تحت عمل جراحی کیسه ی صفرا قرار گیرند و در نهایت تمام بیماران با سنگ صفراوی علامت دار باید جراحی شوند
ـ شایع ترین دلایل سنگ کیسه ی صفرا چیست؟
شایع ترین آنها گیر کردن سنگ در ناحیه گردن کیسه ی صفرا، تشکیل هیدروپس(بزرگ شدن وسیع کیسه ی صفرا) با احتمال عفونت کیسه ی صفرا و عوارض بعدی متعدد از جمله پاره شدن به داخل شکم است که عارضه ی خطرناکی است. عبور سنگ ریز از داخل کیسه ی صفرا به داخل مجرای رابط کبد به روده ی دوازده و ایجاد یرقان پیش رونده و عارضه های فراوان که بحث آنها به درازا می کشد هم از مهم ترین عوامل این عارضه هستند
ـ علایم سنگ کیسه ی صفراوی علامت دار چیست؟
حدود دو سوم سنگ های صفراوی با التهاب مزمن جدار کیسه ی صفرا(کوله سیستیت مزمن) با حملات درد همراه هستند. در این حالت درد ثابت است و در مدت نیم ساعت ابتدایی شدت آن افزایش می یابد. معمولا بین یک تا پنج ساعت طول می کشد. در قسمت فوقانی میانی بالای شکم یا در سمت ربع فوقانی راست شکم مستقر است و اغلب به پشت سمت راست فوقانی و پایین دو کتف انتشار می یابد. این درد شدید است و بطور ناگهانی معمولاً در طول شب یا پس از خوردن غذای چرب ظاهر می شود. این درد اغلب با تهوع وگاهی اوقات با استفراغ همراه است.. بعضی از بیماران شدت درد را کمتر گزارش کرده، ولی ارتباط آن را بعد از غذا اظهار داشته اند. درد معمولا پریودیک (حمله یی ) ایجاد می شود و پس از بین رفتن درد بیمار هیچ گونه شکایتی ندارد تا حمله ی بعدی درد. اگر چنانچه زمان درد طولانی شود و بیمار آرام نشود، احتمال عوارضی از جمله عفونت بیشتر می شود و بیمار باید بستری شود
ـ بهترین راه درمان و نجات بیمار از این بیماری چیست؟
بهترین راه درمان عمل جراحی است که خوشبختانه بالای نود درصد این بیماران را می توان از طریق لاپاراسکوپی (عمل بسته)درمان کرد. البته بعضی از همکاران هنوز هم عمل باز شکم را ترجیح می دهند
منبع: مجله 7روز زندگی (ش 99)