تبیان، دستیار زندگی

چرا دوستی های ناسالم را ادامه می دهیم؟
شما هم دوستی ناسالم دارید؟ مطمئن نیستید؟ دوستی می گفت بعد از گذراندن مدت زمانی با فرد مورد نظر، این سؤال را از خود بپرسید:« آیا احساسم بهتر از قبل است یا بدتر؟» من این تست دوستی را روزی که در مطب دندان پزشک منتظر بودم، در یک مجله کشف کردم. از آن روز هر وقت با کسی رو به رو می شوم، این سؤال را از خود می پرسم:« آیا احساسم بهتر از قبل است یا بدتر؟» نیاز به هیچ توضیح و تفسیری نیست، فقط بله یا نه. ممکن است از پاسخ تان تعجب کنید.
تا به حال چند مرتبه با کسی هم صحبت بوده اید که بعد از اتمام گفتگو احساس خستگی و بی حوصلگی شدید به شما دست داده است؟یا عضو یک سازمان هستید و شرکت در جلسات آن برای تان کسل کننده و وحشت آور است. سؤال اینجاست: علی رغم احساس بدی که پس از برقراری ارتباط با این افراد پیدا می کنیم، چرا باز به رابطه مان با آنها ادامه می دهیم، حتی وقتی می فهمیم که دوستی سالمی با آنها نداریم؟
این مسأله می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که سعی کرده ایم به نمونه هایی از آن در این مقاله اشاره کنم. وقتی فهمیدید چرا با وجودی که می دانید فلان دوستی، برای تان ناسالم است، باز به آن ادامه می دهید، شاید دست کشیدن از آن روابط برای شما ساده تر شود.

1 می خواهید کمک کنید:

این جزو طبیعت انسان هاست که می خواهند در صورت توان به همدیگر کمک کنند. اما بین کمک کردن و وابسته بودن به دیگران تفاوت وجود دارد. مثلاً اگر دوستی داشته باشید که با شما در مورد سختی زندگی اش صحبت می کند و هیچ وقت نمی خواهد بداند که زندگی شما چطور پیش می رود، این مطمئناً برای شما یک دوستی خسته کننده و ناسالم خواهد بود. با وجودی که می خواهید کمک کنید، واقعاً قادر به کمک نیستید چون تنها کاری که می کنید، توجه کردن به رفتارهای منفی آنهاست. اگر بتوانید راهنمایی هایی به آنها ارائه کنید و باعث شوید به حرف های تان گوش کنند و برای تغییر زندگی شان تلاش کنند، آن وقت است که می توانید بعد از گفتگو با آنها احساس بهتری پیدا کنید چون به آنها کمک کرده اید. اما اگر فقط بی فکرانه به حرف های یکنواخت آنها بارها و بارها گوش دهید، نه تنها به آنها کمک نمی کنید، بلکه قوای فکری خودتان را هم ضعیف می کنید.

2 احساس کنید که دیگران به شما نیاز دارند:

همه دوست دارند احساس کنند که برای دنیای اطراف شان ارزش دارند. اگر در دسترس دوستان مان باشیم و هر وقت به ما احتیاج داشتند در اختیارشان باشیم، این احساس را به ما می دهد که برای شان ارزشمندیم. از اینها گذشته، آنها به ما نیاز دارند، این طور نیست؟ اما همان طور که در مورد قبلی ذکر شد، خیلی به آنها فایده نمی رسانیم و اگر آن احساس نیازمند بودن دیگران به ما، قوای فکری مان را ضعیف کند، حتماً مشکل ایجاد خواهد شد. دوستی داشتم که در تهیه و تدارک ازدواجش بود. خیلی زود معلوم شد که این دوست فقط می خواست من کنارش باشم تا به او در کارهای مربوط به جشن کمک کنم، چون ساقدوش هایش نمی توانستند کمکش کنند. این تنها چیزی بود که او به آن توجه نشان می داد و نمی خواست کاری جز برنامه های عروسی انجام دهد و بعد از مراسم عروسی، من خیلی راحت کنار گذاشته شدم. خیلی سخت بود وقتی فهمیدم چطور کسی توانسته از من سوء استفاده کند که فکر می کردم دوستم است.
مرز بین کمک کردن و مورد سوء استفاده قرار گرفتن مثل مو باریک است. وقتی که بفهمید مورد سوء استفاده کسی قرار گرفته اید، برای اعتماد به نفس تان واقعاً ویرانگر است. به خاطر همین است که باید دور هر رابطه ای که فکر می کنید در آن فقط مورد سوء استفاده طرف تان قرار گرفته اید و ادامه آن هیچ سودی برای تان نخواهد داشت را خط قرمز بکشید. حال این سوء استفاده از هر نوعی که باشد، چه مسایل مادی، چه وقت تان یا حتی گوش های تان که حرف های طرف را بشنود. شما شایسته رابطه ای هستید که در آن هر دو طرف به یک اندازه بدهند و بگیرند. اگر غیر از این باشد بهتر است هرچه زودتر از آن رابطه خارج شوید.

3 ترس از این که دوست دیگری نداشته باشید و تنها بمانید:

بهتر است تنها بمانید تا با کسی دوستی کنید که برای عزت نفس تان مخرب است. دوستی های ناسالم می توانند صدمات و زیان های بسیار عظیمی بر اعتماد به نفس تان داشته باشند، بدون این که حتی خودتان بفهمید . اما نگران نباشید. وقتی دوست های منفی تان را کنار گذاشتید، خواهید دید که تغییرات بسیار مثبتی بر رفتارتان حادث می شود و مدت زمان زیادی تنها نخواهید ماند، چون به فردی موفق و شادمان تبدیل می شوید که هرکس را به طرف خود جذب می کند. به این طریق دوستانی پیدا خواهید کرد که فقط برای خودتان شما را بخواهند و برای شان ارزشمند باشید.

4 پشیمانی:

نگران این هستید که بعداً از کنار گذاشتن این رابطه پشیمان شوید. وقتی دوستی های ناسالم خود را دور بریزید، دیگر قادر به برگرداندن آنها نخواهید بود، درست است؟ اما اگر در آینده یک جا به آنها نیاز پیدا کردید چطور؟ شاید اوضاع تغییر کند و بعداً از این که آن دوست تان را کنار گذاشته اید، پشیمان شوید. تا به حال شده چنین احساسی پیدا کنید؟ اما یادتان باشد، حفاظت از سلامت فکری و حتی وقت تان چیزی نیست که بخواهید بعدها از آن پشیمان شوید. اگر در مورد آن فکر کنید، ممکن است از این پشیمان شوید که چرا زودتر از شر آن دوستی ناسالم خلاص نشده بودید.

5 میل به دوست داشته شدن:

می دانستید مکتب هایی که می خواهند طرفدارانی برای خود جلب کنند، روی این میل بشر کار می کنند؟ آنها می دانند این طبیعت انسان است که بخواهد دیگران دوستش داشته باشند. به خاطر همین هر کاری می کنند تا کسی به آنها علاقمند شود، حتی اگر به معنای قربانی کردن عزت نفس تان باشد. اما دوست داشته شدن از طرف کسی که ارزشی برای خود شما قایل نیست، هیچ ارزشی ندارد. مهمترین کس برای دوست داشتن شما باید خودتان باشید و اگر با کسانی رابطه دارید که خوب شما را نمی بینند، شما هم نخواهید توانست خودتان را دوست داشته باشید. دوستی های ناسالم به هیچ وجه باعث شادی و خرسندی شما- خصوصیتی که دیگران را به طرف شما جذب می کند- نمی شوند.

6 قطع رابطه با دوستان دشوار است:

قطع رابطه با دوستان، حتی اگر دوستی ناسالمی باشد، کار سختی است. آنها به شما زنگ می زنند، مجبور می شوید با آنها حرف بزنید، جایی دعوت تان می کنند، فکر می کنید بی ادبانه است دعوت شان را رد کنید و به همین ترتیب این رابطه همچنان ادامه پیدا می کند. شما می دانید که این دوستی ناسالمی برای تان است، اما فقط نمی دانید که چطور باید آن را تمام کنید. اولین نکته این است که قوی باشید و به خودتان اطمینان داشته باشید و بدانید که بهترین رابطه ها شایسته شماست. قدم بعدی این است که وقتی به شما زنگ می زنند، یاد بگیرید به آنها « نه» بگویید و خودتان هم به آنها زنگ نزنید. معمولاً هر رابطه ای، به خصوص اگر رابطه ای ناسالم باشد، با بی توجهی خیلی زود بر هم می خورد. اگر چند بار که زنگ زدند، شما سرد برخورد کنید و خودتان هم با آنها تماس نگیرید، آنها کنار می روند. اگر رابطه ای منفی باشد، حتی دیگر دلتنگ تان هم نخواهند شد. ناراحت کننده است اما حقیقت دارد. پس چرا وقتی آنها واقعاً توجهی به احساسات شما ندارند، نگران این هستید که احساسات شان را جریحه دار کنید؟

7 فکر می کنید از وفاداری به دور است:

از زمان دبیرستان با هم دوست بوده اید. چطور می توانید با کسی که این همه مدت دوست بوده اید، قطع رابطه کنید؟ یا ممکن است دوست برادرتان باشد و احساس تعهد کنید. مردم با گذشت زمان خیلی تغییر می کنند و به راه خودشان می روند. اگر تصمیم بگیرید که مثبت تر و با اعتماد به نفس تر شوید و دوستان تان هنوز همان افکار سابق را داشته باشند، خودتان را درگیر نوعی زندگی کرده اید که دیگر نمی خواهید . باید از خودتان بپرسید چرا باید دوستانی را نگه دارید که کمکی برای رسیدن به هدف تان نمی کنند؟ برای این که بخواهید بهترین باشید، باید بتوانید رابطه های ناسالم را کنار بگذارید.

چرا باید بدانید با چه کسی معاشرت می کنید؟

دوستان باید بتوانند از شما حمایت و پشتیبانی کنند و زندگی تان را پربارتر کنند. اگر می بینید دوستان تان شما را پایین تر می کشند، زمانش رسیده است که آنها را کنار بگذارید. افرادی که انتخاب می کنید تا دور و برتان باشند، باید این قدرت را داشته باشند که شما را تشویق کنند تا بهترین باشید. اگر دوستان ناسالمی در زندگی خود دارید، از خودتان علتش را سؤال کنید و هرچه زودتر آنها را کنار بزنید. عمر کوتاه هست. پس نباید وقت تان را با کسانی بگذرانید که نه تنها فایده ای برای تان ندارند، بلکه به شما آسیب می زنند.
راه حل این است که بدانید با چه کسانی معاشرت می کنید. اگر با افراد منفی رفت و آمد داشته باشید، خیلی زود طرز فکر خودتان هم مثل آنها خواهد شد. اگر با افراد سرزنده و مثبت ارتباط پیدا کنید، روی شما نیز تأثیر خواهد گذاشت. دوستان منفی و ناسالم انرژی زیادی از شما می گیرند و واقعاً ارزشش را ندارد.
دفعه بعد که فکر کردید درست نیست یک رابطه ناسالم را کنار بگذارید، این جمله زیبا را به یاد بیاورید:« دوست هدیه ای است که به خودتان می دهید!»( رابرت لوئیس استیونسون)
منبع: کوچه ما، شماره 10.

آداب رفاقت

بحث ما در باره رفاقت است. باید مواظب باشیم بچه های ما جوان های ما از دختر و پسر با چه افرادی رفت وآمد دارند و در ضمن باید توجه داشته باشیم که این مسأله برای خودمان هم هست و مواظب باشیم که با چه کسانی رفت و آمد داریم و بدانیم که رفیق فوق العاده در زندگی انسان موثر است. در سعادت و شقاوت بچه ها، جوان ها و در سعادت و شقاوت همه و همه تاثیر به سزایی دارد. انسان مدنی است، یعنی دوست یاب است. این که با کسی رفت و آمد کند برای انسان ضروری است. انسان به تنهایی نمی تواند زندگی کند و علاوه بر این هر زن و مردی مخصوصا جوان ها دوست دارند. که دوستی داشته باشند، آشنایی داشته باشند و با آن ها رفت و آمد نمایند و با آنها نشست و برخاست داشته باشند. این یک مسأله ضروری است.
از این که باید دوست داشته باشیم، رفیق داشته باشیم، رفت و آمد باید بکنیم، در این باره اشکالی نیست. اشکالی که هست در انتخاب است که اگر جوان شما رفیق نابابی را انتخاب کرد، این رفیق ناباب جوان شما را خراب می کند، او را گمراه می سازد. چنان چه بچه شما با یک دوست خوب و از خانواده ای خوب و متدین سرو کار و رفت و آمد داشته باشد، بچه شما رو به سعادت می رود.
اگر بچه شما علاقه به درس نداشته باشد، همان رفیق خوب او را درس خوان می کند و چنان چه بچه شما یک رفیق تنبل پیدا کرد، جوان شما یک رفیق تنبل انتخاب نمود، همان روز اول و دوم تنبلی این رفیق روی جوان و بچه اثر می گذارد و می بینید. مطالعه ای که می کرد دیگر انجام نمی دهد، درسی که می خواند دیگر نمی خواند. از این جهت در روایات اهل بیت راجع به انتخاب رفیق خیلی سفارش شده است. به اندازه ای سفارش شده است که رسول گرامی صلی الله علیه و آله می فرماید: «المرء علی دین خلیله». بحار ج74 ص 192 یعنی رفیق در دین انسان تاثیر به سزایی دارد. بعد هم می فرمود: ببین با که رفاقت میکنی. امام صادق علیه السلام می فرماید: رفیق خوب مثل این است که بادی بوزد به گلستانی، وقتی باد بوزد به گلستان می فرماید: آن باد بوی عطر از گلستان می گیرد، ولو این که آن باد خود عطر ندارد. اما همین مقدار که این باد آمد در گلستان، از گلستان عطر می گیرد. اگر رفیق خوب شد، نظیر همان بادی است که با عبور از گلستان معطر می شود. «مثل الجلیس الصالح مثل العطار،إن لم یعطک من عطره أصابک من ریحه».کنزالعمال، خبر 24676 رفیق خوب تو را معطر می کند به عکس ، امام صادق علیه السلام می فرماید: رفیق بد مثل آتش می ماند، همین طور که اگر شما با آتش تماس گرفتی شما را می سوزاند، رفیق بد اگر با او تماس گرفتی شما را می سوزاند. در یک روایت دیگری امام صادق علیه السلام می فرماید که رفیق بد یقین داشته باش تو را بد می کند. علی علیه السلام می فرماید: «و إیاک و مصاحبة الفساق فإن الشر بالشر ملحق*بپرهیز از رفاقت با نابکاران که بدی به بدی پیوند است». بحارج 74 ص 199 اگر آن شر باشد یک روز، دو روز طول نمی کشد تو هم شر خواهی شد.
در روایت دیگری آن حضرت می فرماید: «مجالسة الأشرار تورث سوء الظن بالأخیار». بحار ج 74 ص 191 یعنی مواظب باش با رفیق بد نشست و برخاست نکنی، برای این که اول بدی او این است که تو را بدبین به بزرگان می کند. اگر شما یک رفیقی داشته باشی که پشت سر بزرگان حرف بزند، ولو این که شما مرید آن بزرگان باشی، یک ماه طول نمی کشد که شما هم به او بدبین می شوی.