تبیان، دستیار زندگی

به کوشش خودم( این مقاله کپی پیست نیست).


معماری خارق العاده ی مصربه خاطر وجود هرم هایی است که در جهت خاصی با ترکیب مشخصی و هنرنمایی شگفت انگیز ساخته شدند. چنین هرم هایی با وجود امکانات اندک در کمال تقارن و زیبایی سر برافراشتند ویکی از شگفت اورترین عجایب دنیا به حساب می ایند.

رنسانس در ایتالیا شروع شد و در سال 1400 و 1500 در سرتاسر اروپا توسعه پیدا کرد. و تولد دوباره ای از یادگیری با خود  آورد.

یکی از ویژگیهای برجسته رنسانس تاکید دوباره جدیدی بر فردیت داشت برای اولین بار از عصر کلاسیک هنرمندان و معماران در کارشان شهرت فردی بدست آوردند. اگر زمانی را برای پدید آمدن معماری رومانسک در نظر بگیریم باید به یک دوره دویست ساله اشاره کنیم یعنی سده های یازده و دوازده میلادی. در معماری رمانسک نکته قابل توجه و تامل احترام و جایگاه ویژه معنوی و مذهبی کلیساها است و همچنین عملکردهای مختلف این بناها برای سخنرانی و مواعظ، محل تجمع ها و تصمیم گیری ها است. همین امر موجب شد که افزایش شگفقت انگیزی در فعالیتهای ساختمانی پدید آید.

از لحاظ جغرافیایی بناهای عمده به شیوه رومی در سراسر دنیای مسیحیت بوجود آمد. از شمال اسپانیا تا ناحیه رودخانه راین، و از مرز انگلیس و اسکاتلند تا قسمت مرکزی ایتالیا. در این میان بهترین و متنوع ترین نمونه های معماری محلی و متهورانه ترین ابتکارات فنی در فرانسه به ظهور رسید.

اگر عمده ترین ویژگیهای معماری رمانسک را بیان کنیم، بکارگیری قوسهای نیم دایره رومی در سقف ها ، همچنین استفاده از جرزهای سنگین بوده است. نکته قابل توجه در معماری رمانسک این است که تغییرات پر دامنه ای پیدا کرده و تنوعات منطقه ای فراوانی را شامل می شود و همین امر موجب گردید مورخان معماری، آنرا سبکی فی نفسه کامل پنداشته و معتقد نیستند که پیش در آمد ناقصی برای سبک گوتیگ بوده باشد. بدین ترتیب معماری رمانسک علیرغم تنوعاتش، به سهولت قابل شناخت است و نخستین معماری حقیقی متعلق به سده های میانی به شمار می رود.

از دیگر ویژگیهای سبک رمانسک می توان به حجم های کلیساها از بعد معماری اشاره داشت که همگی از احجام هندسی ساده وبزرگ و با زاویه قائمه نظیر مکعب و مکعب مستطیل، استوانه و نیم استوانه تشکیل یافته اند. بخشهای اصلی با قرار دادن دیوارهای یا ستونهای دراز در چهار چوبها تاب بندی خشتهای کوچکتر تقسیم شده اند سطوح بیرونی عناصر تزئینی بوده اند، این زمان بازتابی از چگونگی سازماندهی ساختمان به شمار می روند.

سبک های مختلف معماری رمانسک

سبک لومباردی :

قسمتهای شمالی آلمان در سده های میانه به لومباردی مشهور بود. از ویژگیهای معماری رمانسک لومباردی می توان به عناصر تزئینی نظیر ردیف قوسهای زیر قرنیز لبه بام، بالکانه پله پله قوسدار زیر شیروانی و گچ بری های مشخص کننده طبقات برج ها و همچنین تاقهای متقاطع سراسر راهروهای جانبی صحن و ... اشاره کرد. از کلیساهای معروف این سبک می توان ((کلیسای اشپایر)) و((کلیسای  ورمز)) درآلمان نام برد.

سبک نرماندی:

به مناطق جنوبی آلمان، نورمان (نرمان) گفته می شده است. شیوهای که از معماری رمانسک در این مناطق معمول بود موجب شد که آثار معماری دیگری نیز به همین شیوه در کشورهای دیگر نظیر فرانسه و انگلستان بوجود آید.البته این سبک دوران تکامل خود را در فرانسه طی نمود پس از اینکه وایکینگها به آیین مسیحیت گرویدند در شمال ماندگار شدند و تقریبا به طور ناگهانی نشان دادند که مدیرانی ماهر و شایسته اند و به سرعت رموز معماری را آموختند و بناهایی در سبک رمانسک ایجاد کردند و چند سبک رمانسک را با نوآوری هایشان به اعتلاء رساندند که این سبک ها بعدا منبع اصلی سبک گوتیک گردیدند. از جمله مهمترین این سبک ها، سبک نرماندی بود که کلیسای با ارزشی همانند ((سنت آتین)) در کان فرانسه پدید آوردند.

سبک توسکان:

 یکی دیگر از سبکهای رایج در معماری رمانسک توسکان است که در ابتدا در بخشی از ایتالیا آغاز گردید و به همین نما خوانده شده .

از بناهای بارز این سبک می توان به گروه کلیسای پیزا در شهر پیزای ایتالیا و کلیسای ((سن مینیاتوآل مونته)) در فلورانس اشاره کرد. کلیسای جامع پیزا دارای پنج دالان است . در نگاه نخست به کلیسای مسیحیت آغازین شباهت دارد، ولی بازویی برآمده گنبد بالای تقاطع پوسته مرمرین غنی و بالکانه های چند قوسی نمای آن ویژگیهایی هستند که به سبک رمانسک تعلق دارد

سبک آکتین:

اکتین نام منطقه ای در جنوب فرانسه است. در این منطقه معماری رمانسک ویژگیهایی را شامل است که آنرا قابل تفکیک و تشخیص می کند، از جمله این ویژگیها، ایجاد گنبد بر روی کلیساها متاثر از معماری بیزانس و عدم وجود راهروی جانبی است، همچنین سقف اصلی اغلب کلیساهای این سبک چوبی بوده و سقف های گنبدی به عنوان پوشش زیرین و دوم اجرامی شده است. کلیساهای این سبک و این ناحیه از نظر ارتفاع کوتاه تر از کلیسای واقع در فرانسه هستند، یکی از بناهای این شیوه((کلیسای سن پیرانگلوم))است، که در سده دوازدهم ساخته شده.

سبک کلونی – بورگونی:

((کلیسای سن سرنن)) فرانسه یکی از بناهایی است که به این سبک ساخته شده و شرایط لازم برای ایجاد یک سقف سنگی با استفاده از تاق گهواره ای نیم دایره ای را داشته است. اینگونه کلیساها در بیشتر بخشهای جنوبی فرانسه ساخته شده اند

پیکر تراشی و نقش برجسته سازی در معماری رمانسک

پیکر تراشی وابسته به معماری که مدتی نزدیک به 600 سال متروک و از یاد رفته بود، در دوران رمانسک مجددا رواج یافت و بیشتر در قالب نقش برجسته سازی روی سنگ در بخش های مناسب همانند سر ستونها، بلای سر درها (اطراف سر درها) و حاشیه و قاب بندیهای تزئینی جلوه گر شده است. معروفترین پیکره های این دوره را می توان پیکره ((آرمیای نبی)) و یا نقش مسیح را در پادشاهی نام برد.

از نمونه های کلیساهایی که نقش برجسته سازی در نمای آنها به این سبک و روش کار شده، سر در ورودی ((کلیسای سن سرنن تروفیم))، سر در ((کلیسای گیل دوگارد))، سر ستون((کلیسای سن پیر)) و سر ستون ((کلیسای سن بنین)) را می توان نام برد.

سبک رمانسک در فرانسه

در معماری رمانسک فرانسه می توان به دو کلیسای (( سن مارتین تورس)) که در محراب آن فضاهایی به نام نمازخانه به شکل یک نیم دایره که نیم استوانه هایی به آن الحاق گردیده، دوم کلیسای ((کلونی دوم)) ، که محراب آن دارای نمازخانه های دندانه ای است، اشاره کرد. نکته دیگر درباره سبک رمانسک فرانسه این است که برای جلوگیری از رانش دیوار تالار مرکزی و اصلی کلیسا، دیوارهای راهروهای جانبی را مرتفع تر ساخته اند و همین امر موجب گردیده که داخل کلیسا تاریک شود، چون این امر مانع از ایجاد پنجره در روی تالار مرکز می گردید.  از این نمونه ها می توان به کلیساهای: ((سان مارتیدر لیموگز)) ،((کلیسای سن فوی)) ، ((کلیسای سرنن)) ، در تولوز، ((کلیسای سانتیاگو)) ، در کان فرانسه اشاره کرد.