تبیان، دستیار زندگی

رشد احساسات و عواطف بخش اصلی ویژگی دوران نوجوانی را تشکیل می‌دهد. شناخت ویژگیهای این تحولات عاطفی کلید اصلی حل مشکلات عاطفی این دوره است. با توجه به این که در این دوران بیداری هیجانات زندگی عاطفی نوجوان را دربر می‌گیرد، وی با نیاز شدید به دوست داشتن و دوست داشته شدن مواجه است. گاه این نیاز به صورت برقراری پیوندهای دوستی و گاه در خیالپردازیها و رویاهای نوجوان نمود پیدا می‌کند. بر این اساس و با توجه به نیاز مبرم نوجوان به تامل و تفکر و درونی شدن احساسات وی ، لازم است فرصتهای کافی برای اینکه پاره‌ای از ساعات با خود خلوت کند و به اندیشه فرو رود، در اختیار وی قرار گیرد و والدین و مربیان آگاهانه و ناآگاهانه خلوت مورد نیاز او را بر هم نزنند و با این عمل علاوه بر ارضا نیاز طبیعی او ، اعتماد او را نسبت به خود سلب ننمایند.

با این حال با توجه به سرکش بودن عواطف نوجوان و نیاز به کنترل و نظارت بزرگترها ، این نظارت نباید به صورت سختگیرانه و بی‌توجه به نیازها و شرائط نوجوان صورت گرفته و از حد اعتدلال خارج شود.  با توجه به بی‌ثباتی عاطفی این دوران و زود رنجی ، نوجوان نیاز دارد که همواره تکیه گاه مطمئنی برای خویش داشته باشد، به بزرگترها اعتماد کند و در مواقع ناامیدی و نگرانی به این پناهگاه مطمئن پناه ببرد. نوجوانان شدیدا نوجو و تازه طلب هستند. نیاز به تجارب جدید و متنوع دارند. نیاز شدید به دوست داشتن و دوست داشته شدن نیز باید با توجه به شرائط فرهنگی و اعتقادی به شیوه مناسب مورد توجه قرار گیرند. از نمودهای این ویژگی تمایل به مدلهای جدید لباس ، آرایش و … است.  ماجراجوئی ویژگی مهم دیگر این دوران است که باید مورد توجه قرار گرفته و نیازهای نوجوان و شرائط و امکانات سالم برای ارضا این نیاز وی فراهم گردد. فراهم کردن امکانات مناسب از قبیل رمانهای سالم و مهیج ، فیلمها ، ورزشهای خاص می‌تواند بطور سالم نیاز وی را برآورده کند.  برخلاف تصوری که خود نوجوان از رشد فکری خود دارد، آنچه باید مورد توجه قرار گیرد، این است که هنوز تفکرات او رشد کامل و پخته‌ای نیافته است. ارائه کمکهای فکری و راهکارهای پیشنهادی برای کمک به تصمیم گیری را به عنوان یک نیاز باید از نظر دور داشت.

تمایل به برقراری پیوندهای اجتماعی ، عضویت در گروههای خاص ، پیدا کردن شغل و جایگاه مناسب اجتماعی بسیار مورد توجه نوجوان است. او نیاز دارد در میان دوستان و همسالان باشد، در گروههای ویژه‌ای جایگاه و نقشی برای خود داشته باشد و استقلال مالی را تجربه کند. خانواده و جامعه باید به این دسته از نیازهای نوجوان ارج نهاده و با راهنمایی و نظارت خود نیاز او را به صورت سالم برآورده سازند. در غیر این صورت عضویت در پیوندهای اجتماعی نامناسب و مصرانه به دنبال جایگاه جمعی بودن مضرات فراوانی می‌تواند به بار آورد. ورود به بزرگسالی، می تواند زمان درگیری و کشمکش برای نوجوانان و خانواده شان باشد . نوجوان به سرعت دچار تغییرات فیزیکی و عاطفی می گردد ، پس والدین و اطرافیان نیز باید برخوردشان را متناسب با تغییرات او تعدیل نمایند ، به این ترتیب روابط آنان وارد مرحله جدیدی می گردد . دراین دوران ، نوجوان بین تمایلش به آزادی و استقلال ، و نیاز به تحت حمایت خانواده بودن ، سرگردان است و برای رسیدن به این استقلال ، گام های متهورانه ای برمی دارد واگرچه والدین نیز مایلند فرزندشان فردی شاد و مستقل پرورش یابد اما با نگرانی نظاره گر او هستند و مجبورند این واقعیت را بپذیرند که اگر چه برای فرزندشان آرزوهایی در سرمی پرورانند اما ممکن است به واقعیت نپیوندد ، زیرا نوجوانان نیز برای خود آرزوهایی دارند. وجود روابط مناسب والدین با نوجوانان ، به آنان دراین فراز و نشیب کمک خواهد کرد و رسیدن به این روابط ، نیازمند سعی و تلاش بیشتری است .

 آنچه که والدین می توانند انجام دهند:

1- اوقات بیشتری را با نوجوانتان بگذرانید:  حتی اگر گاهی اوقات اعضای خانواده با یکدیگر غذا صرف می کنند، شما می توانید در این فرصت در موفقیت ها، عقاید و سلیقه نوجوانتان سهیم باشید.  قبل از آنکه فرزندتان به خواب رود، رفتن به اتاق او و انجام یک گفت و گوی خودمانی و کوتاه می تواند برایش بسیار آرام بخش باشد. بعدازظهرها به همراه فرزندتان به گردش بروید ( بهتر است محلی را انتخاب کنید که دوستان او معمولاً به آنجا نمی روند ، زیرا نوجوانان اغلب از اینکه دوستانشان آنان را با والدینشان ببینند مضطرب می شوند ).

2-به علایق او توجه نشان دهید و متقابلا خود را نیز با او در میان بگذارید : به یاد داشته باشید با علایق او برخورد منتقدانه نداشته باشید .سعی کنید درکارها یا علایقتان ، او را به عنوان یک دوست بزرگسال شریک بدانید .

3-به نوجوان گوش فرا دهید: سودمندترین واکنش برای کمک به نوجوانتان آن است که توجه و علاقه ی خویش را نسبت به شنیدن احساسش نشان دهید و راه را برای بیان احساساتش باز گذارید.

4- عشق و علاقه خویش را به فرزندتان نشان دهید: برای آنکه کسی درک کند که دوستش دارید ، لازم است علاقه تان را به طور مستمر نشان دهید .بیشتر اوقات به او بگویید که دوستش دارید . گاهی اوقات غذایی را که دوست دارد برایش مهیا کنید . بعضی اوقات ، هنگامی که به گردش یا پیاده روی رفتید چیزی برایش بخرید تا به او نشان دهید که به فکرش بوده اید. برای کمک به نوجوانتان از تحمل هیچ زحمتی دریغ نورزید.

5- نوجوانتان را باور کنید:

نظر او  را در مورد بعضی چیزها که از آنها آگاهی دارد ، جویا شوید( برای مثال: تنظیم ویدیو،…) کاردستی و آثاری از عکاسی یا نقاشی او را در معرض دید قرار دهید.

به خاطر داشته باشید:  اما حاصل کار، خودباوری بهتر نوجوانتان از خویش ، بهبود در رفتارش وبرقراری ارتباط با شما است. به هر حال هر چقدر که او تلاش های شما را نادیده گرفته و یا حتی مورد تمسخر قرار دهد ؛ به این مطلب نیاز بیشتری است تا نوجوانتان بداند که شما او را دوست دارید و او را باور می کنید. او نیاز به توجه فزاینده ای دارد .

گاهی اوقات از قالب شخصیتی والدین بیرون آمده و نقش یک دوست را با او داشته باشید.

حتماً به خاطرداشته باشید که کاری انجام ندهید تا او از شما سلب اعتماد کند، اگرچه او همیشه موجب جلب اعتماد شما نمی شود . گاهی اوقات در خلوت ، زمانی را به یادآوری خاطرات و احساسات خود هنگامی که هم سن فرزندتان بودید، اختصاص دهید.  و به خاطر داشته باشید هیچ پدر و مادری کاملاً بی نقص  نیستند و ایده آل بودن به سادگی دست یافتنی نیست.