طلاق روانی چیست؟
چقدر طول می کشد که ذهن ما دیگر درگیر رابطه با همسر قبلی نباشد؟
چطور می توان این فرایند را کوتاه تر کرد؟
آیا به ذهن شما هم فکر طلاق گرفتن خطور کرده است؟ وقتی که در ذهنتان همسرتان را می برید دادگاه و به هر شیوه ای حکم طلاق را از قاضی می گیرید، در مورد بعدش چه فکری می کنید؟ فکر می کنید وقتی از آن پله های معروف دادگاه خانواده که احتمالا از سریال های تلویزیونی رسوخ کرده اند به ذهنتان، پایین می آیید دیگر همه چیز تمام شده است؟ دیگر رهای رها شده اید؟ روانشناسان می گویند شاید طلاق قانونی تکلیف حضانت بچه ها و مهریه و نفقه را معلوم کند اما ذهنتان تا چندین ماه درگیر خواهد ماند.
در این مقاله می خواهیم همین درگیری های ذهنی و عاطفی بعد از طلاق را برای کسانی که فکر می کنند با طلاق همه چیز تمام می شود با هم مرور کنیم و راه حل مقابله با آنها را هم برای کسانی که فرایند قانونی طلاق را طی کرده اند بگوییم.
قبل از آنکه برویم سراغ درگیری های ذهنی، بد نیست نگاهی به یک تقسیم بندی بیندازیم که اتفاقا مبنایش به رسمیت شناختن درگیری های ذهنی و حتی اجتماعی بعد از طلاق است.
انواع و اقسام طلاق
یک انسانشناس به نام پل بوهانان که عمرش را صرف مطالعه ازدواج و طلاق کرد، یک تقسیم بندی معروف از انواع طلاق دارد که شاید شما هم نام یکی دو وموردش را شنیده باشید.
1) طلاق قانونی
طلاق قانونی همان چیزی است که در دادگاه خانواده اتفاق می افتد.البته فکر نکنید دادگاه شبیه سریال های تلویزیونی باشکوه و دراماتیک است و قاضی موقع اعلام حکمش چکشی هم روی میزش می کوبد.
نه، درست مثل فیلم «جدایی نادر از سیمین»، چندتا صندلی رنگ و رو رفته جلوی یک میز است و پشتش قاضی و فوقش منشی. به هر حال، بعد از طلاق یکسری امتیازات قانونی مثل حق ازدواج مجدد بعد از طی دوران عده را به دست می آورید و یکسری توافق های قانونی هم در مورد شیوه پرداخت یا دریافت مهریه می کنید. اما این همه ماجرا نیست.
2) طلاق اقتصادی
در ایران، تکلیف طلاق اقتصادی معمولا همان موقع طلاق قانونی معلوم می شود اما تقسیم کردن اموال و املاک (در صورتی که در مهریه اموال منقول یا غیرمنقولی به کابین باشد) و حتی قرار گذاشتن برای دریافت قسطی مهریه فرایندی زمانبر است و بعد از آن است که تازه زن و شوهر خرج و دخلشان سوا می شود و طلاق اقتصادی اتفاق می افتد.
البته در ایران، قسط بندی مهریه یا اجرای حکم زندان برای مرد این فرایند را کشدار و بنابراین، پراسترس تر (برای دو نفر) می کند.
3) طلاق اجتماعی
طلاق اجتماعی از آن چیزهایی است که معمولا خیلی تدریجی اتفاق می افتد و از چشم خیلی از مردم و حتی متخصصان پنهان می ماند.
در واقع، وقتی ما طلاق می گیریم همزمان با ما عده زیاد دیگری از شبکه اجتماعی (دوستان و بستگان) ما وهمسرمان هم از هم جدا می شوند. کم پیش می آید که دوستان و بستگان همسر همچنان با ما صمیمی بمانند، مخصوصا اگر خویشاوندی بین ما وهمسرمان برقرار نباشد. اگر ازدواج فامیلی باشد که دیگر وضعیت پیچیده تر و پراسترس تر است. جالب اینجاست که معمولا پیدا کردن دوستان تازه برای کسانی که تازه طلاق گرفته اند کار بسیار مشکلی است و این نشان می دهد که ما چقدر برای انتخاب دوست به نظر همسرمان متکی بوده ایم.
4) طلاق روانی
طلاق روانی حدود 2 سال طول می کشد. یعنی از وقتی که شما از پله های کذایی دادگاه خانواده بیرون آمدید، ذهنتان تا 2 سال هنوز با مسئله طلاق درگیری روانی دارد. شما یک رابطه از دست داده اید و به سوگ از دست رفتنش نشسته اید. برای همین، واکنشی که به مرگ عزیزی دارید ممکن است در مورد مرگ یک رابطه هم تکرار شود. اگر دو نفر وابستگی شدیدی به هم داشته باشند چه وابستگی فکری، چه وابستگی عاطفی و چه وابستگی اقتصادی فرایند طلاق روانی سخت تر می شود. برای همین، افسردگی و نوسان خلق و عشق و تنفر همزمان به همسر سابق، در این 2 سال فراوان دیده می شود.
مسئولیت های دوره طلاق روان
در دوره طلاق روانی، فرد چند مسئولیت روانی دارد که می تواند این دوره را کوتاه کند:
بتواند با احساس تنهایی کنار بیاید، بتواند معنایی جدید برای زندگی اش پیدا کند، بتواند بر خشمش غلبه کند، بتواند با احساس گناهش کنار بیاید اینجا می خواهیم از دیدگاهی دیگر به راه حل های این مشکلات بپردازیم.
1) رها کنرها کردن ذهنی شخصی که از دستش داده ایم شاید مهمترین تکلیف کسی است که تازه طلاق قانونی اش را انجام داده است. ما از اینکه آدمی را که برای ما خاص بوده و دوره ای معمولا طولانی را با او گذرانده ایم از دست داده ایم عصبانی هستیم.
در این دوره وقتی بپذیریم که دیگران دیگر در تصاحب ما نیستند و ما اصلا حق نداریم دیگران را از لحاظ روانی تصاحب کنیم، بار عظیمی از دوش ما برداشته می شود.
2) تو بازنده نیستیوقتی همسرمان ناگهان از زندگی ما می رود، احساس می کنیم باخته ایم، چون همه زندگی مان را صرفش کرده ایم.
این احساس باختن زندگی مخصوصا در خانم های طلاق گرفته ایرانی به شدت رایج است. این جمله را فراوان شنیده ایم: «زندگی و جوانی ام را ریختم پای این مرد». برای مقابله با این احساس بازندگی برقرار کردن یک رابطه عاطفی فوری جدید اصلا راه درستی نیست. شما باید باور خودتان را در مورد بازندگی تغییر دهید.
اول اینکه حتی اگر بازندگی وجود داشته باشد، دوطرفه است و نه یکطرفه.
دوم اینکه به هر حال همانطور که گفتیم، این ارضای نیازها در دوره ازدواج امتیاز زندگی شما بود و نه حق مسلمتان.
سوم اینکه وقتی به تدریج دوستان و آشنایان تازه پیدا کنیم، دستمان می آید که همه زندگی ما هم در روابط با همسر سابقمان خلاصه نمی شود و زندگی چیزهای دیگری هم برای گفتن دارد.
چکیده مطلب
طلاق فقط یک فرایند حقوقی و اقتصادی نیست. بعد از طلاق حقوقی ذهن ما تا چندین ماه درگیر رابطه قبلی است. به این دوره درگیری، طلاق روایتی می گویند. رها کردن همسر سابقتان از نظر روانی و تغییر دادن باور غلط «بازنده بودن» می تواند این دوره را کوتاه کند.
