تبیان، دستیار زندگی

● تاریخچه مختصر
اگرچه کشور مالزی از زمان پیدایش ”بورس اوراق بهاءدار مالایا“ در سال ۱۹۶۰ صاحب جایگاه دادوستد قانونمند بوده است اما بورس مالزی - که بیشتر ”بورس اوراق بهاءدار کوالالامپور“ نامیده می‌شد - به شکل کنونی در سال ۱۹۷۳ تأسیس شد بورس اوراق بهاءدار کوالالامپور در ۵ ژانویه ۲۰۰۵ از شکل شرکت سهامی با مسئولیت محدود به شکل شرکت سهامی عام تغییر ساختار و در ۲۰ آوریل ۲۰۰۵ به بورس مالزی تغییر نام داد. پس از این تغییر و تحولات فعالیت‌های کاری بورس اوراق بهاءدار کوالالامپور به شرکت زیرمجموعه و تحت تملک بورس مالزی به نام ”بورس اوراق بهاءدار“ منتق شد. ورس مالزی در ۱۸ مارس ۲۰۰۵ در تابلوی اصلی خود پذیرفته شد.
شرکت ”پایاپای اوراق بهاءدار بورس مالزی“ - که به‌عنوان یک شرکت زیرمجموعه و تحت تملک بورس مالزی به‌شمار می‌رود - وظیفه امور تسویه و پایاپای در زمان ۳+T را بر عهده دارد.
شرکت ”سپرده‌گذاری بورس مالزی؛ عملیات سیستم سپرده‌گذاری مرکزی(۱) (CDS) را انجام می‌دهد. این شرکت در اکتیر ۱۹۸۷ به‌عنوان یک شرکت خصوصی که ۷۵ درصد از سهام آن در اختیار بورس مالزی است، تأسیس شد. در ژانویه ۲۰۰۶، بورس مالزی موافقت کرد تا ۲۵ ردصد از سهام باقیمانده را نیز به‌دست آورد. علت این امر، به‌دست گرفت امور تمام نهادهی بازار سرمایه کشور توسط ”بورس مالزی“ بوده است.
همچنین ”گروه بورس مالزی“، فعالیت بازار ابزار مشتقه به نام ”بورس مشتقه مالزی“ و نیز بورس خارج از کشور به نام ”بورس مالی بین‌المللی لابوان (LFX)(۲)“ را نیز در دست دارد. بورس مشتقه مالزی در ۱۱ ژوئن ۲۰۰۱ و پس از ادغام ”بورس ابزار اختیار و آتی مالی کوالالامپور (KLDFFE)(۳)“ و ”بورس کالا و پول مالزی (COMMEX)(۴)“به‌وجود آمد.
پایاپای دادوستد ابزار مشتقه توسط شرکت ”پایاپای مشتقه بورس مالزی“ انجام می‌شود همچنین از ژوئیه ۲۰۰۵، پایاپای دادوستد قراردادهای ابزار مشتقه خارج از بورس (OTC)(۵) نیز توسط همین شرکت انجام می‌شود.
مرجع اصلی قانونگذار بازارهای اوراق بهاءدار و مشتقه، ”کمیسیون اوراق بهاءدار (SC)(۶)“ است. این مرجع طبق قانون کمیسیون اوراق بهاءدار ۱۹۷۳ تأسیس شده که کاملاً تابع قوانین و مقررات وزارت دارائی مالزی است.

● تسویه پایاپای و سپرده‌گذاری
دو نوع کاربر امور پایاپای در شرکت ”پایاپای اوراق بهاءدار بورس مالزی“ وجود دارد: کاربر پایاپای معامله‌گر و کاربر پایاپای غیرمعامله‌گر تا پایانه ۲۰۰۵، تعداد ۳۵ کاربر پایاپای معامله‌گر شامل شرکت‌های کارگزاری و تعداد ۹ کاربر پایاپای غیرمعامله‌گر شامل نهادهای مالی و سرمایه‌گذاران نهادی وجود داشته است.
هر سرمایه‌گذاری که قصد معامله در بورس اوراق بهاءدار را داشته باشد، بایستی از طریق ”عامل سپرده‌گذاری مجاز (ADA)(۷)“ در شرکت سپرده‌گذاری بورس مالزی، یک حساب گشایش کند.ADAها، ”سازمان‌های کاربری“ (۸) هستند که توسط شرکت سپرده‌گذاری بورس مالزی و برای تأمین تسهیلات و خدمات CDS به عموم منصوب می‌شوند. علاوه بر ADAها، برخی نهادهای دیگر نیز مجاز به افتتاح و انجام عملیات CDS به‌صورت مستقیم با شرکت سپرده‌گذاری بورس به‌عنوان ”اعضاء مستقیم مجاز (ADMs)(۹)“ هستند. نهادهائی مانند بانک‌ها، شرکت‌های مالی و بیمه می‌توانند به‌عنوان ADMs انتخاب شوند. تا پایان ۲۰۰۵، تعداد ADA ۳۹ و ADM ۲۷ در شرکت سپرده‌گذاری بورس وجود داشته‌اند.
همچنین سرمایه‌گذاران و سهامداران می‌توانند از طریق CDS به آخرین اطلاعات سهامداری خود دسترسی داشته باشند. ”ضبط الکترونیکی سپرده‌گذاران و نشر شرایط از طریق تحویل اینترنت (eRapid)(۱۰)“ - که ابزار ارتباطی مبتنی بر شبکه می‌باشد - در اوت ۲۰۰۵ معرفی شد. این امکان به ADAها، ADMها و ناشران سهام، امکان دسترسی هبه اطلاعات CDS، درخواست و بارگذاری اطلاعات و سایر امور مربوط را فراهم می‌کند.
شرکت ”پایاپای مشتقه بورس مالزی“، ریسک اعتباری اعضاء پایاپای خود را تقبل کرده و مدیریت مرکزی مخاطره را بر عهده دارد تا پایان ۲۰۰۵، تعداد ۱۵ عضو پایاپای در این بورس وجود داشته است.

● اقدامات در دست اجراء
بورس مالزی به‌عنوان بخشی از راهبرد تجاری قصد دارد تا در سال ۲۰۰۶ ابزارهای جدیدی را معرفی کند. از جمله ابزارهای پیشنهادی می‌توان به سهام آتی، آتی بر شاخص‌های جدید و ”صندوق‌های قابل معامله (ETF) (۱۱)“ اشاره کرد.
همچنین بورس مالزی در مورد معرفی یک سیستم ”پخش نرخ“ و سیستم ”مخزن“ برای بازار اوراق قرضه تلاش می‌کند که قرار است جایگزین سیستم فعلی به نام ”اطلاعات و پخش اوراق قرضه (BDS)(۱۲)“ - که عملیات آن توسط بانک مرکزی مالزی (۱۳) صورت می‌گیرد - باشد. بورس الزی در ژوئیه ۲۰۰۵، ETF اوراق قرضه“ را در تابلوی اصلی بورس معرفی کرده است. ”ETF اوراق قرضه“ بخشی از اقدامات ”صندوق‌های اوراق قرضه آسیائی ۲“ (۱۴) است که توسط ۸ کشور عضوEMEAP (نشست! اجرائی بانک‌های مرکزی شرق آسیا و پاسیفیک مرکزی) به نام‌های مالزی، کره، تایلند، اندونزی، فیلیپین، سنگاپور، هنگ کنگ و چین تأسیس شده است.

● بورس اوراق بهاءدار مالزی
ساختار
”بورس اوراق بهاءدار“ سازمان‌های مشارکت‌کننده را در مورد دادوستد اوراق بهاءدار و اجراء شرایط پذیرش که متضمن استانداردهای افشاء اطلاعات برای شرکت‌های سهامی عام پذیرفته شده است، را راهنمائی و مسئولیت نظارت بر بازار را بر عهده دارد.
امور این بورس بر عهده یک ”هیئت مدیره“ بود، که ریاست این هیئت بر عهدهٔ یک ”رئیس“ است. همچنین کمیته‌های مختلفی بر مبنای بهترین راهکار اصول حاکمیتی، این هیئت را یاری می‌کنند. یک ”پانل مشاوره‌ای“ متشکل از بخش‌های مختلف بازار و امور تسویه، باعث انتفاع کاربران بازار از اظهارنظر نمایندگان بخش‌های مختلف صنعت می‌شود.

● واسطه‌گری‌های امور دادوستد
خرید و فروش اوراق بهاءدار توسط شرکت‌های کارگزاری - که ”سازمان‌های کاربر“ بورس اوراق بهاءدار به‌شمار می‌روند - انجام می‌شود تا پایان سال ۲۰۰۵، تعداد ۳۷ سازمان کاربر (شامل ۴ کارگزار جهانی (۱۵) و ۵ کارگزار خارجی) با شبکه‌ای از ۵۸ شعبه در حال فعالیت هستند.
کارگزاران جهانی سازمان‌های کاربری هستند که قادر هستند طیف گسترده‌ای از ابزارها و خدمات در بازار سرمایه را ارائه نمایند. ”تسهیلات دسترسی الکترونیک (EAF)(۱۶)“، سایت‌های فیزیکی هستند که مشتریان سازمان‌های کاربر می‌توانند در آن سفارش‌های موجود در بورس اوراق بهاءدار را خرید و فروش کنند.”تسهیلات دسترسی الکترونیک با فعالیت‌های مجاز (EAPPA)(۱۷)“ خدمات اضافه‌ای را فراهم می‌آورد که شامل امکان حضور نمایندگان کارگزاران در سایت جایگزینی و به‌کارگیری پایانه‌های CDS و عملیات پشتیبانی محدود هستند.
۵) کارگزار خارجی به‌نام‌های Credt Sulsse,UBS,CLSA Macquarie و JP Morgan از سال ۲۰۰۵ فعالیت خود در مالزی را آغاز کردند

● ساعات رسمی دادوستد
ساعات اداری: ۸:۴۵ الی ۱۷:۳۰
ساعات دادوستد: ۹:۰۰ الی ۱۲:۳۰ و ۱۴:۳۰ الی ۱۷:۰۰

● اندازه بازار
ارزش جاری بازار تا پایان ۲۰۰۵ معادل ۶۹۵،۲ میلیارد دلار (تابلوی اصلی ۶۷۱،۶ میلایارد، تابلوی ثانویه ۱۵،۱ میلیارد بازار ۰،۷۱ Cal Warart میلیارد و بازار MESDAQ ۷،۸۲ میلیارد) و تعداد شرکت‌های پذیرفته شده جمیعاً ۱،۰۲۷ است (تابلوی اصلی ۶۵۲، تابلوی ثانویه: ۲۶۸ و بازار ۱۰۷MESDAQ).

● شاخص‌های اصلی
▪ شاخص مرکب کوالالامپور (KLCI)
▪ شاخص تابلوی اصلی (EMAS)
▪ شاخص محصولات مصرف‌کنندگان
▪ شاخص محصولات صنعتی
▪ شاخص ساخت و ساز
▪ شاخص خدمات
▪ شاخص مالی
▪ شاخص املاک و مستغلات
▪ شاخص معدن
▪ شاخص کشاورزی
▪ شاخص فن‌آوری
▪ شاخص تابلی ثانویه
▪ شاخص بازار MESDAQ
▪ شاخص Syariah
شاخص مرکب کولالامپور (KLCl)- که پیشتر شاخص مرکب KLSE نامیده می‌شد - نماگر اصلی بازار سهام به‌شمار می‌رود. این شاخص مرکب از ۱۰۰ شرکت شاخص صنعت مرکب از ۱۳۰ شرکت است، بقیه نشاخص‌ها شاخص کل سهام هستند: شاخص‌هائی که در آن بخش صنعتی یا گروه مرتبط قرار داشته یا به‌عنوان ترکیبی از آن شاخص شمرده می‌شوند.

● اوراق قرضه قابل دادوستد
سهام عادی، سهام ترجیحی، سهام قرضه، سهام رام، برات، اوراق قرضه، انواع وارانت، حق تدم پذیره‌نویسی شده قابل انتقال (REITs(۱۸ ، صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETFs) و صندوق‌های با بنیان بسته.

● سیستم دادوستد
بورس مالزی از یک سیستم دادوستد خودکار استفاده می‌کند که از دو سیستم رایانه‌ای عمده تشکیل شده است.
▪ سیستم (SCORE (۱۹ (سیستم مسیریابی سفارش رایانه‌ای و اجراء که موتور رایانه‌ای مرکزی مسئول ”جور کردن“ سفارش‌ها می‌باشد.
▪ سیستم WinSCORE (سیستم دادوستد قابل مشاهده توسط کارگزاران) که مسئولیت مدیریت نظارت اعتباری، مسیریابی سفارش و دادوستد و تأیید را بر عهده دارد.

● وقفه در معاملات (۲۰)
بورس مالزی از مارس ۲۰۰۲ مکانیسم گسترده وقفه در معاملات را به اجراء گذاشته است در صورت بروز حالات زیر، این سازوکار باعث توقف دادوستد خواهد شد:
▪ سطح ۱
چنانچه شاخص (KLCi) بین ۱۰ تا کمتر از ۲۰ درصد نسبت به شاخص پایانی روز قبل افت کند، و این کاهش در زمان بین ساعات ۹۰۰ الی ۱۱:۱۵ (دادوستد صبحگاهی) یا بین ساعات ۱۴:۳۰ تا ۱۵:۴۵ (دادوستد عصرگاهی) روی دهد، یک ساعت وقفه در معاملات ایجاد خواهد شد. چنانچه این کاهش در زمان بین ساعات ۱۱:۱۵ الی ۱۲:۳۰ (دادوستد صبحگاهی) یابین ساعات ۱۵:۴۵ تا ۱۷:۰۰ (ادوستد عصرگاهی) روی هد، معاملات تا پایان جلسه رسمی متوقف می‌شود.
▪ سطح ۲
چنانچه شاخص (KLCI) بیش از ۲۰ درصد نسبت به شاخص پایانی روز قبل افت نماید، و این کاهش در زمان بین ساعات ۹:۰۰ الی ۱۲:۳۰ (دادوستد صبحگاهی) یا بین ساعات ۱۴:۳۰ تا ۱۷:۰۰ (دادوستد عصرگاهی) روی دهد، معاملات تا پایان جلسه رسمی متوقف می‌شود.
یادآور می‌شود این سطوح وقفه در معاملات برای ابزارهای مشتقه مرتبط با اوراق بهاءدار در ”بورس مشتقه“ نیز صادق است.