تبیان، دستیار زندگی

ناخلف باشم اگر من به جویی نفروشم

از وبلاگ http://haddady.persianblog.ir/post/56/  حسن حدادی

        خوشبختانه زندگی و اندیشه حافظ از نظرگاه های گوناگون مورد نقد و بررسی قرار گرفته است و ادیبان و اندیشمندان از این دریای خروشان گوهر های فراوان صید کرده و به جویندگان معرفت هدیه کرده اند .

   در این مقاله مسأله ی گناه در شعر حافظ و نگرش و رویکرد و تحلیل و تفسیر وی نسبت به این امر انسانی بیان شده است .

وضعیت دینی و اجتماعی جامعه

زندگی حافظ در کدام محیط اجتماعی ،فرهنگی ،دینی و سیاسی سپری شد ؟ شهری مملو از دروغ و ریا و تزویر و ذلت و تباهی ، شهرسالوس و ستم ، شهری که به گفته ی حافظ قرآن دام تزویر گشته ودر صومعه و خانقاه و هر مجلس وعظی دامی نهاده اند و در آن اجتماعی مزور صوفی و زاهد و مفتی و واعظ دست در دست هم نهاده اند که آیین حقیقت ودرستی و آرمان های والای انسانی را به تباهی و ابتذال کشند و انسان را در بیراهه ی گمراهی به سقوط کشند .

بیا  که رونق  این  کارخانه  کم  نشود  

گناه در شعر حافظ

      یکی از مباحثی که حافظ نگاهی تازه بدان داشته و قبل از او چنین پیشینه ای نداشته است مسأله گناه است. او با پیش کشیدن این امر انسانی به مبارزه ی کسانی می رود که به دروغ ادعا می کنند که دامن پاک داشته اند و از این راه بازار تزویر و خودنمایی را رواج بخشیده اند .

حافظ به گناه از منظر دیگری نگاه می کند – والا گناه چیزی نیست که این قدر روی آن سرمایه گذاری کرد ازگناه باید توبه کرد و بعد آنرا به فراموشی سپرد – و چون آنرا از وجود آدمی پاک شدنی نمی داند سعی می کند انسان را با این امر مهم آشتی دهد ، آشتی دادن به این معنا که معنای آن را برای آدمیان روشن کند و جای آن را در زندگی فردی و اجتماعی نشان دهد .

حافظ برای ریشه یابی گناه و اینکه چگونه این لغزشکاری در وجود انسان به ودیعت نهاده شده است به خلقت اولیه انسان برمی گردد در غزل مشهور او

دوش دیدم که ملائک در میخانه زدند

گل آدم بسرشتند و به پیمانه زدند

ساکنان حرم ستر و عفاف ملکوت

با من راه نشین باده ی مستانه زدند

آسمان بار امانت نتوانست کشید