تبیان، دستیار زندگی

فرق های زیادی بین علوم ائمه و علوم سایر انسان ها وجود دارد از جمله این كه:


1- علوم دیگران اكتسابی است ولی علوم ائمه علیهم السلام لَدُنّی و الهی است؛
 

2- علوم مردم محدود است ولی علوم ائمه علیهم السلام مطلق[1] و فراگیر است؛


3- مردم از علوم غیبی برخوردار نیستند ولی ائمه به اذن الهی از علم غیب برخوردار هستند؛


4- علوم مردم از طریق حواس ظاهری است ولی علوم ائمه به طور عمده از راه الهام و افاضه به دست می آید؛

5- علوم ائمه حضوری است ولی علوم مردم غیر حضوری (حصولی)[2] است.


گرچه ائمه از طریق حصولی هم كسب علم می كنند ولی نقطه ی امتیاز همان حضوری بودن علم آن ها است.

بنام خدا

سلام

علم امام معصوم علم حضوری[3] و یا ارادی و اشائی[4] است، كه از ناحیه ی پروردگار عطا شده و به طریق الهام، افاضه می شود. و یا از رسول و پیغمبر دیگر به آن ها می رسد و یا غیر از این، از راه های دیگری استفاده می نمایند (این نوع استفاده كردن از علوم) مخصوص امام است و سایر مردم از این موهبت الهی و عطیه ی خدایی محروم اند.


 پس در این جا مراد از علم، آن نیست كه از امارات و حواس ظاهری در اثر استدلال بدست می آید؛ زیرا در این نوع از علوم همه ی مردم با امام علیه السلام شریك بوده و فرقی با امام ندارند.

 برای آن كه تابع اسباب عادی و وسائل معمولی است و مخصوص یك نفر نیست بلكه تمام مردم و همه ی افراد می توانند از اسباب عادی، علم به دست آورند. ولی علمی كه مورد نظر ماست آن علمی است كه پروردگار و علام الغیوب به هیچ كس نداده مگر به كسی كه اراده نموده و از میان بندگانش برگزیده و انتخاب كرده و او را بر همه ی جماعت دنیا امتیاز داده است. هم چنان كه قرآن كریم به حضوری بودن علم ائمه علیهم السلام اشاره می كند: (لا یعلم تأویله الاّ الله و الراسخون فی العلم)[5]

این مطلب از مسلمات میان سنی و شیعه است كه پیغمبر گرامی و جانشینان او، راسخون در علم هستند و خداوند علم و دانش آن ها را با علم و دانش خود مقرون ساخته و عالم بودن ایشان را به تأویل قرآن مجید و كتاب آسمانی در عرض علم خود به تأویل، قرار داده است، هم چنان كه علم خداوند حضوری است پس علم راسخون در علم (پیامبرصلی الله علیه وآله و ائمه علیهم السلام) هم حضوری است.

بنام خدا
سلام


چنان كه در اخبار و روایت هم به حضوری بودن علم ائمه علیهم السلام تأكید شده است. این اخبار و روایات چندین دسته هستند:


1- طایفه ای از احادیث تصریح كرده اند كه ائمه علیهم السلام خزینه های علم پروردگارو موضع سرّ وحی و حجّت بالغه ی الهی هستند.[6]


2- دسته ی دیگری از احادیث دلالت دارند كه ائمه علیهم السلام ورثه ی علم پیامبر صلی الله علیه وآله و وارث جمیع پیامبران و رسولان و اولی العزم هستند.[7]


از مجموع آیات و روایات استفاده می شود كه علوم پیامبر صلی الله علیه وآله و ائمه علیهم السلام علوم الهی است و چون به معدن خزاین الهی متصل و از علم غیبت بهرمندند، علم حضوری و مطلق می باشد. به خلاف علوم عادی مردم كه حصولی است و از طریق اسباب عادی و ظاهری حاصل می شود.
منابع برای مطالعه ی بیش تر:

1- تفسیر نمونه، مكارم شیرازی (انتشارات دار الكتاب الاسلامیه) ج 2، ص 326.
2- ترجمه تفسیر المیزان، سوره آل عمران ذیل آیه 7.



منابع :
1] . حسین مظفر، علم الامام، به قلم آقای محمد آصفی، ص 139.
[2] . همان، ص 115.
[3] . همان، ص 136.
[4] . مراد از علم اشائی كه بعضی از دانشمندان فرموده اند، شأنی و قوه است كه از آن تعبیر آورده اند به این كه (لو شاء ان یعلم لعلم) یعنی هرگاه بخواهند و اراده بكنند كه به چیزی عالم بشوند آشنا شده و دانا به آن چیز می باشند.
[5] . سوره آل عمران، آیه ی 7.
[6] . اصول كافی، ج 1، كتاب الحجة، باب ان الائمه ولاة امه الله و خزنة علمه.
[7] . الكافی، ج 1، باب الائمة ورثوا النبی صلی الله علیه وآله.