این آتشکده در شمال شرقی شهرآب بر در درون باغ های زیبا ودر میان ویرانه های به جای مانده از زلزله ۱۳۶۹ طارم و منجیل در محله پیر همدان ، بنای تاریخی و آتشکده ای قرار گرفته که از زلزله طارم در امان مانده است وقدمت آن به ۷ قرن می رسد.
این بنا در نزدیکی بقعه ی امامزاده جعفر (ع) و در یک کیلومتری امام زادگان هاشم و عوف (ع) آب بر واقع شده این آتشکده از پی دارای ۶ متر ارتفاع میباشد که در حال حاضر بر اثر جمع شدن خاک در اطراف بنا به ارتفاع ۴ متر دیده میشود. این هشت ضلعی منتظم دارای ۴ درب بوده که درب اصلی آن در قسمت جنوب غربی آن واقع شده است. این بنای تاریخی دارای ۸ پنجره کوچک منحنی شکل نورگیر بوده. در داخل بنا آثاری از گچ بری های تزئینی در بالای دیوارها و نزدیکی سقف ایجاد شده که به علت عدم ثبت آنها معلوم نیست در چه دوره ای ایجا شده است. در بالای درب اصلی که دارای قوس منحنی میباشد طرحهای و گچ بری هایی کار شده است که شامل طرحهای اسلیمی و گل میباشد. نمایی از گچ بری های درب اصلی این بنا از مصالحی چون سنگ و گچ و خشت و آهک ساخته شده است.
در داخل بنا بااستفاده ازگچ بیها و طرحهای اسلیمی و هندسی برروی رواقها ودرزیرخمیدگی آنها تزئینات قابل توجهی صورت گرفته است که مقداری از آنها بر اثر نفوذ آب باران و فرسودگی از بین رفته است. به گفته افراد محلی در زمانهای دور این بنا دارای گنبدی بوده که بر اثر بی توجهی در هنگام تعمیرات تخریب و سقف موجود به جای آن ایجاد شده است.
در زیر این سقف و بربالای مقرنص ورواقها نشانه هایی از خمیدگی وامتداد قوسین سقف قدیمی دیده میشود. نمایی از سقف جدید آتشکده پیرهمدان نمونه هایی از طرحهای اسلیمی به کار رفته در داخل بنا را در زیر می آوریم که در آنها رنگهایی که به کار رفته را نیز مشاهده میکنید در این گچ بریها از رنگهایی مانند قرمز،نارنجی، زرد، و کمی هم سبز استفاده شده است. قابل ذکر است این بنای تاریخی بارها مورد دزدی غارت قرار گرفته و داخل آن مورد حفاریهای غیر قانونی نا اهلان قرار گرفته است که هنوز هم نشانه هایی از این حفاری ها در داخل بنا بر جای مانده و هر زمانی یک قسمت از آن مورد حفاری قرار میگیرد.
به گفته افراد محلی و سخنانی که به صورت محاوره ای در میان مردم شنیده شده است این بنا از ۲ طبقه تشکیل شده است که طبقه دیگر آن درزیرآن قرارگرفته ودرداخل آن کتابخانه ای با کتب تاریخی وجود دارد . ویا به گفته بعضی از مردم این زیر زمین حاوی اشیا قیمتی وسکه های طلای پادشاهان ساسانی می باشد. به همین دلیل گروهی مخفیانه جهت یافتن این موارد به حفر آن اقدام میکنند. که درمیان مردم این سخن پخش شده است که آنها پس از چند متر حفاری به لایه ای از ساروج رسیده اند که قابل نفوذ نبوده است و بسیار سخت می باشد. همانطور که میدانید ساروج مصالحی متشکل از مواد آهک و زرده تخم مرغ و مواد چسبندهی گیاهی و …….. است که به مرورزمان بر استحکامشان افزوده واز سنگ نیز سخت تر میگردد. آنچه در این میان توجه بازدید کنندگان را به خود خیره میکند این مسئله است که این بنای تاریخی بعد از گذت سالیان طولانی هنوز بر پا ایستاده و حتی از زلزله شدید طارم در سال ۱۳۶۹ در امان مانده و استقامت کرده است. خانه ها و مسجد اطراف آن کاملا با خاک یکسان شدهاند و بنا در میان آوار جلوه نمایی می کند.
و این نشان از استحکام ومقاومت آن دارد و شاید به مرور زمان و عدم توجه مسئولین تخریب شود و جالب اینجاست که تا کنون از سوی میراث فرهنگی هیچ اقدامی در جهت بازسازی و شناسایی قدمت آن انجام نگرفته است.
سایت بیابانهای ایران
