تبیان، دستیار زندگی

● موقعیت و تقسیمات جغرافیایی:
استان مركزی به عنوان چهارراهی است كه استانهای غربی، شرقی و شمالی جنوبی را به یكدیگرمتصل می كند. استان مركزی از شمال به استانهای تهران وقزوین وازجنوب به استانهای اصفهان ولرستان، ازغرب به استان همدان و از شرق به استان قم محدود شده است و مركزآن شهرستان اراك می باشد.

● ویژگیهای تاریخی:
شهراراك از نظر تاریخی نسبت به سایر شهرهای استان از قدمت چندانی برخوردارنیست.زمان احداث شهر اراك به دوره قاجار و سلطنت فتحعلی شاه می رسد در اوایل سلطنت قاجار درعراق عجم به علت وسعت زیاد و جمعیت فراوان همواره ناامنی واختلافات محلی بروز می كرد واین امراز لحاظ سیاسی واقتصادی برای حكومت مركزی بروز مشكل می كرد در زمان فتحعلی شاه قشونی به نام عراق تشكیل گردید و یوسف خان گرجی از فتحعلی شاه تقاضا نمود كه برای مركزقشون عراق عجم قلعه ای نظامی احداث نماید.به همین جهت تأسیس ساختمان اولیه شهربه صورت قلعه ای به نام سلطان آباد،شروع ودرسال۱۲۳۱به پایان رسید.
هنگامی كه راه آهن جنوب از كنار شهر عبور كردایستگاهی در كنار شهراحداث گردید نام این ایستگاه را اراك گذاشتند وسپس طی بخشنامه ای ابلاغ گردید كه نام آبادیهای مجاورایستگاه به نام همان ایستگاه اراك خوانده شوند برای كلمه اراك معانی گوناگونی ذكر گردیده است كه تعدادی از آنها عبارتند از: پایتخت،باغستان،نخلستان، شهرستان وبعضی كلمه «اراك» را شكل فارسی كلمه عراق و به معنی سرزمین همواره دانسته اند

جاذبه های سیاحتی اراک عبارت است از:
● مجموعه تاریخی بازار اراك:
مجموعه تاریخی بازار اراك ازبناهای اولیه شهر اراك است كه درزمان فتحعلی شاه قاجار تأسیس گردیده است.در این مجموعه كلیه امكانات رفاهی از قبیل: مسجد،مدرسه و آب انبار احداث گردیده است.بازار اراك دردومحورشمالی جنوبی وشرقی غربی به طور مستقیم و عمود برهم درمركزبافت چهارخانه اولیه شهرقراردارد. درچهار طرف بازارچهار دروازه بوده كه همگی درطول زمان و گسترش شهرازبین رفته اند.

● بنای تاریخی حمام چهارفصل:
این بنا مربوط به دوران قاجاریه است و از آثار ارزشمند وبسیارزیبای منطقه محسوب می شود.این حمام دارای سه سمت بوده، حمام مردانه، زنانه وحمام اقلیتهای مذهبی این حمام چند متر از سطح خیابان پایین تر است. رختكن حمام با كاشیهای زیبای هفت رنگ تزیین شده است.در حال حاضراین حمام به عنوان گنجینه چهار فصل مورد بازدید علاقه مندان قرار می گیرد.

● بنای تاریخی مدرسه سپهدار:
این مدرسه از بناهای اولیه شهر است كه در دوران فتحعلی شاه قاجار همزمان با شهرسلطان آباد (اراك) به وسیله یوسف خان سپهدارساخته شده است.سبك بنا تا حدودی ازسبك مدارس دوره صفویه اقتباس شده، اما كاشیكاریها ویژه دوره قاجاریه است.این بنا دارای مسجد، آب انبار و صحنی نسبتاً وسیع با حوضی سنگی در وسط آن است.

● شهر زیر زمینی ذلف آباد:
در۲۲كیلومتری شمال اراك از توابع فراهان آثاری دیده می شود كه به آن شهر قدیمی ذلف آباد می گویند، خرابه موجود نشان می دهد كه در گذشته این شهر، آباد و بزرگ بوده است ولی در حال حاضربه جز چند اثر تخریب شده این منطقه چیزی ملاحظه نمی گردد.

● بنای تاریخی پیر مراد آباد:
درروستای مراد آباد در۱۴كیلومتری شمال شرقی شهر اراك بقعه ای به نام پیر مراد آباد وجود دارد. بنابراعتقاد عامه مردم دستورساخت این بقعه را شاهپور ذوالكتاف داده است كه بعدها این بنا از بین می رود لیكن در دوره سلجوقی بقعه ای مجدد بنا می گردد.

● روستای ساروق انجدان:
«این روستا در۳۷كیلومتری شرق اراك واقع است بقاع شاه غریب قلندر وبقعه چهل دختران در این روستا قرار دارد. تاریخ این بناها مربوط به دوره صفویه است.»

● امامزاده شاهزاده حسین:
«این امامزاده در روستای نظام آباد در۴۰كیلومتری شمال شهر اراك واقع شده است و از بناهای دوره صفویه محسوب می شود.»

● مرقد شاهزاده محمد عابد:
این امامزاده یكی از بناهای مذهبی و مهم منطقه است كه در۱۲كیلومتری شمال شهراراك و در مجاورت روستای مشهد میقان واقع شده است این امامزاده،مرقد شاهزاده محمدعابد فرزند امام موسی كاظم و از بناهای دوره صفویه است.

● آتشكده برزوی راهگرد:
این آتشكده تاریخی درروستای راهگرد در۶۵كیلومتری شمال شرقی اراك واقع است وقدمت آن مربوط به دوران ساسانی است ونمای آن از آجر و سنگ می باشد.