خانواده موفق و خانواده ناموفق نقش خانواده در بهداشت روانی (سید مهدی میرشریفا)

سید مهدی میرشریفا
در یك خانواده‎ی بالنده هر لحظه می‎توان نشاط و سرزندگی، اصالت و محبت و علاقه را احساس كرد. به نظر می‎رسد كه در چنین خانواده‎ای علاوه بر مغز، قلب و روح هم حضور دارند . افراد با تمام وجود به سخنان همدیگر گوش فرا می‎دهند و رعایت حال و خواسته یكدیگر را می‎كنند و برای هم ارزش قایلند و آشكارا محبت خود را ابراز نموده ، یا درصورت لزوم با یكدیگر همدردی می‎كنند. افراد چنین خانواده‎ای از خطر كردن ، نمی‎هراسند. زیرا هر فرد خانواده متوجه است كه با خطر كردن حتماً اشتباهاتی رخ خواهد داد و اشتباهات، خود نشانه‎ای از رشد كردن است، همه‎ی افراد خانواده احساس می‎كنند كه از حقوقی برخوردارند، ضمن این كه كاملاً به یكدیگرعلاقه مندند و برا ی همدیگر ارزش قائلند.
در یك خانواده‎ی بالنده هر لحظه می‎توان نشاط و سرزندگی، اصالت و محبت و علاقه را احساس كرد. به نظر می‎رسد كه در چنین خانواده‎ای علاوه بر مغز، قلب و روح هم حضور دارند . افراد با تمام وجود به سخنان همدیگر گوش فرا می‎دهند و رعایت حال و خواسته یكدیگر را می‎كنند و برای هم ارزش قایلند و آشكارا محبت خود را ابراز نموده ، یا درصورت لزوم با یكدیگر همدردی می‎كنند. افراد چنین خانواده‎ای از خطر كردن ، نمی‎هراسند. زیرا هر فرد خانواده متوجه است كه با خطر كردن حتماً اشتباهاتی رخ خواهد داد و اشتباهات، خود نشانه‎ای از رشد كردن است، همه‎ی افراد خانواده احساس می‎كنند كه از حقوقی برخوردارند، ضمن این كه كاملاً به یكدیگرعلاقه مندند و برا ی همدیگر ارزش قائلند.
هركس می‎تواند احساس سر زندگی را در چنین خانواده‎ای ببیند. حركات بدنها و حالت چهره‎ها آرمیده است. افراد با آهنگی پرمایه و روشن حرف می‎زنند. در روابطشان باهم، هماهنگی وجود دارد. حتی وقتی خردسالند به نظر گشاده رو ومهربان می‎آیند و بقیه افراد خانواده هم با آنها مثل آدمهای بزرگ رفتار می‎كنند.
خانواده‎های مسئله‎دار و آشفته در اثر ازدواجهای مسئله دار به وجود می‎آیند. در خانواده های آشفته ارزش خود، پایین؛ ارتباط، غیرمستقیم؛ قاعده‎ها خشك و بی روح و ناسازگار و یكنواخت است و پیوند با اجتماع براساس ترس و آرام كردن خشم و سرزنش است.
در خانواده‎های آشفته و ناراحت، جو منفی را خیلی سریع و آسان می‎توان احساس كرد. هر وقت در چنین خانواده‎ای باشیم به سرعت احسا س می‎‎نیم كه ناراحتیم. گاهی محیط آن چنان سرد است كه گویی همه یخ‎زده‎اند، فضا فوق العاده مؤدبانه است و بی حوصلگی به وضوح روشن و مشهود است.
زمانی دیگر احساس می‎كنیم كه همه چیز به طور مداوم به دور خود می‎چرخد و سرگیجه می‎گیریم ونمی‎توانیم تعادلمان را بازیابیم.گاهی امكان دارد كه نوعی حالت اعلام خطر احساس شود، مانند آرامش قبل از طوفان، وگاهی نیز هوا سرشار از رمز و راز است، مانند محیط ستادهای جاسوسی.
واكنشهای اساسی
بیشتر افراد خانواده‎های پریشان دچار بیماری جسمی هستند. در واقع بدن آنان در برابر جوی غیر انسانی، واكنشی انسانی نشان می‎دهد و بیان‎كننده ی وضع ناخوشایند آنان است.
بدنها شق و سفت یا دولا و خمیده است؛ چهره‎ها عبوس و غمگین و مانند ماسك بی احساس به نظر می‎رسد؛ چشمها فرو افتاده است و نگاه ها از مردم می‎گریزد. بدیهی است كه گوشها نمی‎شنوند، صداها هم خشن و گوشخراش هستند.
نشانه دوستی در میان افراد خانواده كم است و همبستگی خانوادگی نوعی وظیفه است و افراد صرفاً تلاش می‎كنند یكدیگر را تحمل كنند. گهگاه افرادی در خانواده‎های پریشان مشاهده می‎شوند كه سعی دارند با حرفهایشان جو موجود را سبك كنند ولی گفته‎هایشان به هدر می رود. در چنین مواقعی اغلب شوخی ها هم گزنده و طعنه‎آمیز و بی رحمانه‎اند. بزرگترها آنقدر سرگرم امر و نهی به فرزندان خود هستند كه هرگز نمی‎فهمند اوكیست. در نتیجه فرزند هیچ‎گاه از پدر و مادر به عنوان دو انسان بهره مند نمی‎شود.
به طور كلی كودكان خانواده‎های آشفته تربیتی مسموم دارند. تربیت مسموم خشونتی است كه به حقوق كودكان تجاوز می‎كند، این خشونت در كودك باقی می ماند و در بزرگسالی او، به همین شكل به فرزندانش منتقل می شود.
در تربیت مسموم، اطاعت والاترین ارزشهاست. در ادامه‎ی اطاعت، نظم و تربیت، تمیز بودن و كنترل احساسات و آرزوها قرار دارد. كودك زمانی خوب است كه آن طور كه به او گفته‎اند و آموخته‎اند رفتار كند. كودك خوب، سازگار و با ملاحظه وغیر خودخواه است و هرچه كمتر حرف بزند ، بهتراست.

عشق،انگیزه، نیرو و مایه زندگی و موفقیت است( کاوه نیری)

کاوه نیری کارشناس مرکز خدمات مشاوره ای صنعت نفت
((كاوه نیری)) روان شناس و نویسنده ی نوآوری است . او مدرك مشاوره ی روان شناسی خود را در سال 1997 میلادی از دانشگاه كالیفرنیا در (نورتریج)گرفت و بلافاصله مشغول به كار مشاوره و اجرای برنامه های آموزشی گردید. چندی بعد كتاب (( راهنمای موفقیت باطنی)) را به فارسی و انگلیسی تألیف نمود.
با مرور زمان، كارش گرایش احساسی یافت و خدمات و مقاله های متعددی را پیرامون عشق و پیشرفت در روابط درونی، زناشویی ،شغلی و فرهنگی تألیف كرد. و نیز روزهای شنبه و دوشنبه با این مركز همكاری می نمایند
اهداف شغلی شما در ایران چیست؟
من یك مدرس و مشاور درونی هستم و هدفم، آموزش مهارت های درونی و عاطفی است كه لازمه های پیشرفت فردی و دست یافتن به عشق زناشویی ،شغلی و خانوادگی هستند. به عنوان نمونه اگر با فردی كه می خواهد به موفقیت شغلی دست یابد مشاوره می كنم هدفم این است كه او شناخت ،انگیزه و قدرت عمل كافی در این زمینه پیدا كند و شغلی را انتخاب نماید كه با علاقه های قلبی اش هماهنگ است.
نوآوری چیست و چگونه شكل می گیرد؟
نوآور، نداهای درونی خود را می شنود؛ توانایی های خود را می شناسد؛ به آن ها احترام می گذارد و جامه ی عمل می پوشاند. او انگیزه و شجاعت كافی را برای عبور از مانع های درونی مانند شك و ترس به دست می آورد تا بتواند كارش را پیش برد و به اتمام رساند.
عشق را چگونه توصیف می كنید؟
عشق ، انگیزه،نیرو و مایه زندگی و موفقیت است. احساس مثبت و نیرومندی است كه نسبت به كسی، كاری یا چیزی حس می كنیم. اگر هدف های عاشقانه انتخاب كنیم، به سوی آن ها حركت نماییم و در این راه كوشا باشیم، عشق و موفقیت درونی، زناشویی و شغلی را به دست می آوریم. اما كمبود یا فقدان عشق، زندگی را سخت، غمناك و دردناك می كند. خوب است به احتیاج های احساسی خود برسیم تا بتوانیم سلامت درونی داشته باشیم.
بسیارب از افراد، بیشتر به پول فكر می كنند تا عشق. نظرتان در این مورد چیست؟
فكر می كنم بهتر است هدف های قبلی خود را با پول عوض نكنیم؛ بلكه از پول به عنوان یك وسیله برای دست یافتن به این هدف های باطنی استفاده نماییم. اگر برای به دست آوردن پول، از هدف های قلبی خود صرف نظر كنیم یا آن ها را به تعویق بیدازیم، احتمال دارد نتوانیم با این پول، ضررهای درونی را كه به خود وارد ساخته ایم، جبران كنیم.
برای رسیدن به واسته های مثبت و قلبی مان، لازم است پو ل و وقت خود را به صورت حساب شده و پیوسته در این راه، صرف كنیم.
مسائل مهم درونی كه بسیاری از افراد با آن واجه هستند ،كدامند؟
كمبود شناخت درونی باعث می شود كه هویت باطنی و راه قلبی زندگی مان را درست نشناسیم و نوعی بلاتكلیفی درونی حس كنیم. این مساله با بررسی و درك كشش های مثبت و ثابت درونی ما قابل حل است.
وقتی كه خودمان را دوست و باور نداریم. احساس ضعف باطنی می كنیم و كارهای مخرب و مضر گوناگونی نسبت به خود انجام می دهیم و اغلب سعی می كنیم این احساس منفی را از دیگران پنهان كنیم.
می توانیم خودمان را بهتر بشناسیم، بپذیریم، مسئولیت پیشرفت فردی خود را به عهده بگیریم و نیروی كافی برای رسیدن به این هدف مصرف كنیم.
تفكر منفی، توانایی عمل مثبت را از ما می گیرد و آینده ی تلخی را در ذهن ما شكل می دهد. می توانیم زیر بار فكر های منفی نرویم و بدانیم كه تفكر ما یك تجربه ی درونی و فردی است كه بسیاری از وقت ها با حقیقت، یكی نیست. تفكر و تصور ما فقط بخش كوچكی از كل حقیقت را به مان نشان می دهد و اگر فكر ما نسبت به موضوعی به طور كلی منفی است، ممكن است به این دلیل باشد كه نسبت به مثبت های آن آگاهی كافی نداریم.
كمبود مهارت و پشتیبانی احساسی، ما را در معرض آسیب های درونی قرار می دهد. احساس ها، فراز و نشیب دارند و گاهی وقت ها تجربه های تلخ و سنگین درونی برای مان ایجاد می كنند. هر چه بیشتر آگاهی و تبحر احساسی داشته باشیم. می توانیم بخش عمده ی این كار را با شناخت و به كار گرفتن منابع درونی خود انجام دهیم.
منظورتان از ((منابع درونی)) چیست؟
می توانیم راه حل بسیاری از مسائل درونی را همان جا، یعنی در درون خود جست و جو كنیم. منابع درونی شامل توانایی های فكری، تجسمی، احساسی و معنوی می شوند. این ها جزو سرمایه های درونی ما هستند.
چگونه می توانیم عشق زناشویی را بهتر بشناسیم و مسائل مربوط به آن را حل كنیم؟
عشق زناشویی، یكی از لازمه های شروع یك ازدواج موفق است. این عشق، یك كشش درونی و عمیق است كه به دو طرف انگیزه ی زندگی مشترك می دهد. شروع خوبی است، اما حفظ و گسترش این عشق از سوی دو طرف، تلاس، شناخت، درك و نوعی تغییر و پیشرفت فردی نیاز دارد.
این ها بهای یك رابطه ی زناشویی موفق هستند كه اگر به موقع پرداخت نشوند ،رابطه ی زناشویی تضعیف شده و به خطر می افتد. این مسائل اغلب تكرار می شوند. تا زمانی كه به آن ها توجه كنیم. اهمیت دهیم و برای شناخت و حل كردن شان بكوشیم. بهتر است دانش آموز مكتب عشق زناشویی شویم تا این كه آن را رها كنیم یا خود را از اول ،استاد آن بدانیم. می توانیم از راه مطالعه،مشاوره، شركت در برنامه های آموزشی و بررسی تجربه های عاطفی و درنی خود در این زمینه پیشرفت كنیم.
شخصیت همسر، اغلب شباهت هایی به شخصیت یكی از اعضای خانواده ی اولیه(پدر و مادر) دارد و در نتیجه ممكن است همان مسائلی را كه در رابطه ی خانوادگی دیده ایم، در ازدواج نیز تجربه كنیم. لازم است نسبت به این موضوع آگاهی كافی به دست آوریم. وجود آن ها را بپذیریم و برای یافتن راه حل راستین در این روابط، همراه با همسرمان گام برداریم.
می توانیم در راه بهبود بخشیدن به روابط مان فعال، كنجكاو، پیش قدم، شجاع و متعهد باشیم.
چگونه می توانیم در حرفه و روابط شغلی خود پیشرفت كنیم؟
عشق و موفقیت شغلی با شناخت استعدادهای اصلی ما شروع می شوند. كتاب((راهنمای موفقیت باطنی)) را به همین منظور نوشتم و اجرا و مرور روزانه ی تمرین های آن را به علاقه مندان توصیه می كنم. هدف مهم دیگر، به كار گرفتن و تقویت این استعدادها در محل كار یا تحصیل است. هر یك از ما برای انجام كارهای مثبت و منحصر به فردی ساخته شده ایم كه اگر آن ها را بشناسیم، انجام دهیم و توسعه بخشیم، جواب گوی احتیاجات شغلی خود می شویم.می توانیم از اطرافیان ،كمك و همكاری بخواهیم و تیم موفقیت شغلی خود را تشكیل دهیم. مهم است كه خودمان در این راه فعال و ثابت قدم باشیم و بتوانیم در صورت لزوم، به تنهایی نیز در این راه پیش رویم.پدر و مادران، معلمان و مدیران می توانند نقش مثبت و قابل توجهی در ایجاد عشق و موفقیت شغلی ایفا كنند كه از راه شناخت، تشویق و تسهیل گری استعدادهای فرزند، دانش آموز یا كارمند، قابل اجرا است