تبیان، دستیار زندگی

دوره نخست زرتشت در سال 660 ق .م ناگهان قیام مى كند، و به دلایلى قیامش انتظار مى رود. یكى به این دلیل نظام تمدن و مالكی) دردها و نیازها تازه اى به جان بشریت مى ریزد) و بعد مصلحین را به درمان كردن مى انگیزد.

زرتشت در آن دوره ، پاسخى بود به دردها و نیازها تازه ایرانى . آریائیان در ابتداى ورودشان به هند و ایران با همه دوگانگى خاك و امكانات خاك و آب و هوا، مذاهبى یگانه داشتند... آریائیان هند در زندگى قبایلى ماندند، و آریائیان ایران وارد زندگى كشاورزى شدند و با دگرگونى شرایط زندگى ، بینش ، نظام اجتماعى و احساس و اخلاق اجتماعى ، دیگر مذهب میترائیسم و مذاهب ابتدائى پیش از زرتشت (كه از قبایل وحشى آریائى و روزگار اشتراك تفكر و زندگى ایرانى و هندى مانده بود)، نمى توانست جوابگوى نیازهاى تازه ایرانى باشد، و مذهبى مى بایست كه با شرایط جدید، تناسب اجتماعى و اقتصادى و اخلاقى داشته باشد و بتواند وضع موجود را توجیه كند... در اینجا است كه زرتشت برمى خیزد و مذهبى را اعلام مى كند كه براى ارتباط با خدایش نه به سحر و جادو نیازى دارد و نه به قربانى  و مغان

جادو را باطل ، و قربانى را نفى مى كند و بزرگترین مبارزه را علیه كارپانها (مغانروحانیون ( مى آغازد. و از همه مهتر اینكه تمامى بتها را، مجسمه رب النوع هاى مختلفىكه ساختن شان یكى از كارهاى مذاهب قدیم بود، فرو مى شكند و از معابد بیرون مى ریزد(گر چه باز خود موبدان روحانیت زرتشت ) با توجیهاتى تازه ، دوباره بازشان می گردانند) و با رفرم دین بدوى مذهبى بوجود مى آورد كه بشدت فلاحتى و كشاورزىاست و توجیه كننده زندگى جدید ایران .

اصول تعالیم ؛

در مذهب زرتشت گاو بسیار محترم است ، آن چنان كه یكى از خدایان بزرگ و هومن  اصلا خداى گاو است (و نام خود زرتشت هم (زوراستریا زرتشتر، یعنى دارنده شتران زرد، نشان این است كه وابسته به دوره قبایلى است  اما برخلاف هند، گاو در ایران فقط محترم است ، نه مورد پرستش و تقدس ، و به جاى گاو، كاریز و قنات و اب ، تقدس ‍ پیدا مى كند، كه در دوره دامدارى گاو مظهر دام و زندگى اقتصادى دامدار، و در دوره كشاورزى آب مظهر دام و زندگى اقتصادى كشاورز است كه ارزش ‍ دارد. این است كه در مذهب زرتشت ، آب جانشین گاو مى شود و مورد پرتش و تقدیس قرار مى گیرد.

بزرگترین خدمت زرتشت (از نظر بینش مذهبى ) این است كه بیش از همه مذاهب غیر توحیدى مذهب را و پرستش را (كه اساس مذاهب است  به توحید نزدیك مى كند.

(1 خداى زرتشت در مورد یگانه بودن یا دوگانه بودن) خداى زرتشت دو نظر است : یكى نظریه كلاسیك است كه زرتشتیهاى عادى نه آنهایى كه توجیه كنندگان مطالب اند) نیز قبولش دارند. از این نظرگاه ، مذهب زرتشت ، مذهب دوگانه پرستى است ، مذهب اهورا و اهریمن  مذهب انگرمئى نو و سپنتامئى نو) و دو ذات(خیر شر) هر كه و هر چه بد باشد، جزء (انگرئى نو است ، و اگر خوب (باشد، جزء) (سپنتامئى نو، و این هر دو ذات (انگرمئى نو و سپنتامئى نو) همواره در نبردند. پس اعتقاد مذهب زرتشت به دوگانگى ذات  در جهان است . نظر دوم از آن مورخین و نویسندگان جدید است كه در كار تجلیل و احیاء مذهب زرتشت اند. اینها كه مى بینند ذهن امروز جهان ، توحید را مى شناسد و مى ستاید و مى پرستد و حتى غیر مذهبى ها نیز با مقایسه مذاهب ، اعتراف مى كنند كه توحید عالى ترین شكل تكامل یافته بینش مذهبى است  (كه مسلم است و غیر قابل تردید مى كوشند تا از مذاهب مورد توجهشان چهره اى توحیدى بسازند

2 ) اهورا مزدا) و خلق جهان ؛ (اهورا مزدا را زرتشت خداى ازلى و ابدى خردمند و بصیر و قادر و علیم مى داند كه چون خواست جهان را بیافریند، ابتدا روحى جاوید و مطلق ساخت به نام و هومن  یعنى : منش ، ذهن ، فكر و اندیشه نیك ، و بعد و هومن تمام پدیده هاى عالم را آفرید .

3 )انگرمئى نو و سپنتامئى نو در اعتقاد زرتشت ، دو نظام یزدانى ، به نام ذات بد ( انگرمئى نو) و ذات خوب (= سپنتامئى نو) در جهان وجود دارد كهانگر) شراست و (سپنتا خیر مقدس ، و مئى نو به معناى من، منش مانتالیته این ها همه یك كلمه اند و به معناى فكر و اندیشه و خرد و حكمت  كه انگرمنش  وسپنتامنش ذاب بد و ذات خوب  همواره در جنگند و هر یك دستیاران و فرشتگانىدارند

(4 یاران سپنتامئى نوشش فرشته یا یزدان مقرب ، یاران ذاب خوبجهانند، كه با سپنتامئى نو جهان خیر را اداره مى كنند و باانگرمئى نو ودستیارانش مى جنگند. این شش آمساسیند  روح جاوید و ازلى و ابدى عبارتند از:

1 بهمن ؛به  به معناى خوب و خیر و من  به معناى منش ، یعنى فرشته اى با منش خیر. 2 اردیبهشت ؛ فرشته راستى و عدالت . 3 شهریور فرشته قدرت (یا به اصطلاح خودشان (؛ یزدان قدرت . 4 خرتات ؛ برخوردارى و كامیابى و موفقیت و عافیت . 5 اسپندارمد؛ سپند به معناى مقدس است ، آنچنان كه یكى از صفات زرتشت هم سپند من  است ؛ یعنى داراى منش سپند (مقدس ). اسپندارمد همان اسفند است و یزدان بركت و عشق و محبت . 6 مرداد یا امرتات ؛ یزدان خلود و جاودانگى . این شش امشاسپند) در تحت رهبرى (سپنتامئى نو گروه هفت نفره اى را تشكیل مى دهند كه مجرى اراده اهورامزدا) یند در مبارزه با شر و یارى انسانهایى كه راه (اهورامزدا را مى پیمایند.

در برابر اینها، شش فرشته شر (اگر بشود، ملك عذاب ) همراه انگرمئى نو گروه هفت نفرى روح خبیث را تشكیل مى دهند. سپنتامئى نو و انگرمئى نو و یاران شان در دو سوى هستى صفوف خیر و شر را آراسته اند، و انسان در این میانه ، مخیر است كه هر صفى را كه بخواهد، اختیار كند. البته بغیر از اینها باز فرشتگان دیگرى هستند... این ، مجموعه نظام اعتقادى متافیزیك مذهب زرتشت است ، كه جهان بینى زرتشتى را نیز نشان مى دهد.

زرتشت موبدان ؛

تاكنون ، هر چه رفت ، در تعریف و شناخت زرتشت اولیه بود، و پس از این مى كوشم كه زرتشتى را كه موبدان ساختند ومذهبى كه به دفاع موبدان و منافع آنها گمارده شد، تصویر نمایم ، چه در این صورت است كه مقایسه و نتیجه گیرى ممكن مى شود:

در ابتدا مذهب زرتشت مبتنى بر خصوصیت زندگى كشاورزى است : هر كس قناتى حفر كند به بهشت مى رود...

تقدس آب ، تقدس گاو، تقدس قنات و تقدس سبزه و درخت ، نشان دهنده این واقعیت است كه مذهب زرتشتى بر خلاف میترائیسم كه مذهب دوره دامدارى است ، كاراكترى كاملا كشاورزى دارد... مذهب زرتشت نیز دوگانه است ؛ یكى مذهبى است كه زرتشت آورده است و دیگرى مذهبى كه جانشینان زرتشت (حكام و موبدان ( ساخته اند

تحریف مذهب زرتشت ؛

(1  اصالت طبقات ؛زرتشت همه خدایان را بیرون رانده بود و از یك خدا و یك اهورامزدا گفته بود، كه یگانه است ؛ و خداى فقیر و غنى ، موبد و غیر موبد همه و همه  فقط یك خداوند است : اهورامزدا. اما موبدان  خداى یگانه زرتشت را تجلى تثلیثى دادند و گفتند كه : زرتشت خود فرموده كه آتش رمز و اشاره اى از جهان ملكوتى اهورایى است و باید آتش  را تقدیس كرد و احترام گذاشت . آنگاه موبدان ، آتش (رمز و اشاره اهورائى ) را به سه قسمت كردند و سه آتش ‍ ساختند: یكى در استخر (فارس ) كه آتش روحانیان و موبدان بود، و یكى در آذربایجان ، كه آتش شاهزادگان و جنگجویان ، و سومین آتش ریوند كه آتش دهقانان و كشاورزان بود. بنابراین ، موبدان ، توحید زرتشت را به صورت یك زیربناى شرك  در آوردند و این دیگر مهارت شگفت انگیزى است

(2 اصالت روحانیت مقام موبدى موروثى بود. موبدزاده ، چه بد و چه خوب ، جانشین پدر مى شد. فقط كافى بود كه مقدارى قوانین و حركات و رسومى را بیاموزد. براى موبد شدن ، و به جامه روحانیت زرتشتى در آمدن ، علم شناخت دین لازم نیست ، فقط باید مراسم پیچیده نذر و قربانى و تشریفات عمومى را دانست و ادعیه اى را حفظ داشت ، همین ... در دین زرتشت ، هر طبقه اى خداى خاص خویش دارد، و روحانیون خداى روحانى

(3 شرك ،

تعدد خدایان در مذهب زرتشتى 
غیر از امشاسپندان خدایان دیگرى نیز وجود دارند:

1 سروش ؛ مظهر اطاعت و تقوى و عبودیت انسان است ، و مظهر روحانیونى كه تبلیغ كنندگان اطاعت و عبادت خدایند در زمین

2 فره ایزدى روح مقدسى است كه بركت و تقدس ایجاد مى كند و وارد هر روح و جانى كه بشود، توفیق پیدا مى كند و به عافیت و سلامت یا به سلطنت و مقام و قدرت مى رسد، و در دنیا و آخرت ، نجات مى یابد. با نیایش و پرستش اهورا مزدا مى توان فره ایزدى یافت ،  و فره ایزدى  اگر وارد روحى بشود، صاحب آن روح سعید مى شود، و اگر نه شقى  مى ماند.

(3 منتر؛ این همان كلمه اى است كه هنوز هم هست . مى گوییم : منترش ‍ كرده اند یا منتر شده است منتر عبارت بوده است از كلمات مقدس و اوراد و دعاهایى كه مى بایست با زبان و دهان و لباس و دست و پا و... پاك ، خوانده مى شد، یا بعضى از حالات و مراسم خاص مذهبى و روحانى بود كه مى بایست بوسیله موبد رسمى با قرائت و آهنگ خاص ‍ القاء و بیان مى شد .

آنچه نقل گردید، بیان جامعه شناختى مذهب زرتشت بود كه توسط برجسته ترین محقق و متخصص در تاریخ ادیان و مذاهب شرقى مطرح گردیده است . این ترسیم ، محققانه ترین و منصفانه ترین قضاوتى است كه پیرامون مذهب زرتشت بعمل آمد است . و اینك معمول به نقل مطالب تاریخى پیرامون دین زرتشت و شخص او مى پردازیم .

زوراستیا زرتشتریعنى دارنده شتران زرد... مستشرقین با حقه بازى عجیبى ، تاریخ تولدزرتشت را از 329 تا 600 ق .م . به 6000 سال ق .م . و حتى 6000 سال پیش از حمله اسكندر عقب مى برند تا به یك نتیجه گیرى نژادى دست بزنند! چرا كه اروپائى هر دین و مذهب و مكتبى داشته باشد با نوعى خودپرستى  خود را منشاء و دلیل وجودى هر مذهب و مكتب و فلسفه اى مى داند...

همچنین محل تولد او نیز مجهول مانده . بعضى گویند در ناحیه ماد آذربایجان درشمال غرب ایران و بعضى گویند در باكتریا (بلخ شرق ) بوجود آمده . ولى از قرارمعلوم وى در غرب ایران زائیده شده و در شرق ایران به كار دعوت خود پرداخته است .روایات باستانى بر آن است كه زرتشت در پانزده سالگى نزد آموزگارى تعلیمیافت و از او كشتى نام كمربند مقدس زرتشتیان است  دریافت كرد. از آغاز عمر بهخوى مهربان و سرشت لطیف معروف گردید. در هنگام بروز قحط سالى كه در ایام جواناو اتفاق افتاد، نسبت به سالخوردگان حرمت و راءفت و درباره جانوران محبت و شفقتبعمل مى آورد. چون به بیست سالگى رسید، پدر و مادر و همسر خود را رها كرده براىیافتن اسرار مذهبى و پاسخ مشكلات روحانى كه اعماق ضمیر او را پیوسته مشوش مىداشت ، در اططراف جهان سرگردان شد و از هر سو رفت و با هر كس سخن گفت ، شایدكه نور اشراق درون دل او را منور سازد... در منابع یونانى گفته شده كه زرتشت مدتهفت سال در بن غارى درون كوهى بسر آورده ك به خاموشى مطلق مى گذرانید. آوازه كار اواز شرق به گوش مردم  روم  رسید و شهرت یافت كه مردى مرتاض ‍ یستسال تمام در بیابانها گذرانیده و جز پنیر، طعامى نخورده است . چون به سى سالگىرسید ك زرتشت را مكاشفاتى دست داد. روایات در این باب بقدرى فراوان و اغراق آمیزاست كه براى او معجزات  عجیبه وكرامات  غریبه ذكر كرده اند. گویند نخستینباركه براى او كشف و شهود دست داد، در سواحل رود دیتا در نزدیكى موطن او بود.ناگهان خیال شبحى كه بلندى قامت او نه برابر انسان متعارف بود، در برابر نظرشنمودار گردید كه او را فرشته وهومنه بهمن  یعنى پندار نیك  نام نهادهاند. پس فرشته با او گفت و شنود كرد و به او فرمان داد كه جامه عاریتى كالبد را ازجان دور سازد و روان را پاك و طاهر فرماید ك آنگاه صعود كرده ، در پیشگاه اهورامزدا یعنى خداى حكیم حاضر گردد... از آن پس هشتسال دیگر بر زرتشت بگذشت و او در عالم كشف و شهود با شش فرشته مقرب(امشاسپندان ) یكایك گفت و شنود كرد... از آن پس دهسال تمام بر زرتشت بگذشت كه به پرستش و عبادت اهورا مزدامشغول بود و پیوسته از مردم  روزگار جفا و آزار مى دید. پس از این مكاشفه بى درنگ تعلیم خلائق را آغاز كرد. ولى در ابتدا كسى به سخنان او گوش نداد. چندین بار نومیدشده ، در معرض فتنه و آزمایش قرار گرفت ... عاقبت پس ‍ از دهسال ، زرتشت به مقصود رسید و نخستین كسى كه آئین او را پذیرفت ، عموزاده وى مردىبه نام میندى نیمون ها بود. پس در یكى از بلاد شرقى ایران به دربار پادشاه آندیار به نام ویشتاسپراه یافت . مدت دوسال زرتشت كوشش بسیار كرد كه این پادشاه را به دین خود درآورد. پادشاه با زرتشتهمراه گردید، ولى چون تحت نفوذ كارپانها (= مغان = روحانیون ) واقع بود، آنان بااقدامات شیطانى خود علیه عقاید زرتشت برخاستند و باعث شدند كه زرتشت را دستگیرساخته و به زندان اندازند.