• مشکی
  • سفید
  • سبز
  • آبی
  • قرمز
  • نارنجی
  • بنفش
  • طلایی
انجمن ها > انجمن معارف > صفحه اول بحث
لطفا در سایت شناسائی شوید!
معارف (بازدید: 481)
يکشنبه 1/5/1391 - 9:47 -0 تشکر 475970
ویژگیهاى بیانى آیات تشریع روزه

آیات 183 تا 185 بقره 

183- یا ایّهاالذّین آمنوا كتب علیكم الصّیام كما كتب على الذّین من قبلكم لعلّكم تتّقون

184- ایاما معدودات فمن كان منكم مریضا او على سفر فعدّة من ایّام اخر و على الذّین یطیقونه فدیة طعام مسكین فمن تطوّع خیرا فهو خیر له و ان تصوموا خیرلكم ان كنتم تعلمون

185- شهر رمضان الّذى انزل فیه القرآن هدى للنّاس و بیّنات من الهدى و الفرقان فمن شهد منكم الشّهر فلیصمه و من كان مریضا او على سفر فعدّة من ایّام اخر یرید اللّه بكم الیسر و لا یرید بكم العسر ولتكملوا العدّة و لتكبّروا اللّه على ما هدئكم و لعلّكم تشكرون

ترجمه آیات:

اى كسانى كه ایمان آورده اید روزه بر شما واجب شده همانطور كه بر اقوام قبل از شما واجب شده بود شاید با تقوا شوید. (183)

و این روزهائى چند است پس هر كس از شما مریض و یا مسافر باشد باید ایامى دیگر بجاى آن بگیرید و اما كسانى كه به هیچ وجه نمى توانند روزه بگیرند عوض روزه براى هر روز یك مسكین طعام دهند و اگر كسى عمل خیرى را داوطلبانه انجام دهد برایش بهتر است و اینكه روزه بگیرید برایتان خیر است اگر بناى عمل كردن دارید.(184)

و آن ایام كوتاه ماه رمضان است كه قرآن در آن نازل شده تا هدایت مردم و بیاناتى از هدایت و جدا سازنده حق از باطل باشد پس هر كس این ماه را درك كرد باید روزه اش بگیرد و هر كس مریض و یا مسافر باشد بجاى آن چند روزى از ماههاى دیگر بگیرد خدا براى شما آسانى و سهولت را خواست ه و دشوارى نخواسته و منظور اینست كه عده سى روزه ماه را تكمیل كرده باشید و خدا را در برابر اینكه هدایتتان كرد تكبیر گفته و شاید شكرگزارى كرده باشید. (185)

يکشنبه 1/5/1391 - 9:48 - 0 تشکر 475971

بیان آیات 


سیاق این سه آیه دلالت دارد بر اینكه : اولا هر سه با هم نازل شده اند، براى اینكه ظرف (ایام ) در ابتداى آیه دوم متعلق به كلمه (صیام ) در آیه اول است و جمله (شهر رمضان ) در آیه سوم یا خبر است براى مبتدائى حذف شده كه عبارت است از ضمیرى كه به كلمه (ایاما) بر مى گردد، و تقدیر جمله (هى شهر رمضان ) است و یا مبتدائى است براى خبرى كه حذف شده و تقدیرش (شهر رمضان هوالّذى كتب علیكم صیامة ) است و یا بدل از كلمه صیام در جمله (كتب علیكم الصّیام ) در آیه اول است ، و به هر تقدیر جمله (شهر رمضان ) بیان و توضیحى است براى روشن كردن جمله (ایاما معدودات ) ایام معدوده اى كه روزه در آنها واجب شده .


پس به دلیلى كه ذكر شد آیات سه گانه مورد بحث به هم متصل ، و نظیر كلام واحدى است كه یك غرض را در بر دارد، و آن غرض عبارت است از بیان وجوب روزه ماه رمضان .


و ثانیا دلالت دارد بر اینكه قسمتى از گفتار این سه آیه به منزله توطئه و زمینه چینى براى قسمت دیگر آن است ، یعنى دو آیه اول به منزله مقدمه است براى آیه سوم ، چون در آیه سوم تكلیفى واجب مى شود كه صاحب كلام ، اطمینان ندارد از اینكه شنونده از اطاعت آن سر پیچى نكند، براى اینكه تكلیف نامبرده تكلیفى است كه بالطبع براى مخاطب ، شاق و سنگین است ، و به این منظور، دو آیه اول از جملاتى تركیب شده كه هیچ یك از آنها از هدایت ذهن مخاطب به تشریع روزه رمضان خالى نیست ، بلكه در همه آنها به تدریج ذهن شنونده را به سوى آن توجه مى دهد، و به این وسیله است یحاش و اضطراب ذهن او را از بین مى برد، و در نتیجه علاقمند به روزه مى كند، تا با اشاره به تخفیف و تسهیلى كه در تشریع این حكم رعایت شده ، و نیز با ذكر فوائد و خیر دنیوى و اخروى كه در آن است ، حدت و شدت دلخواهى و است كبار او را بشكند

يکشنبه 1/5/1391 - 9:49 - 0 تشکر 475972

و بهمین جهت بعد از آنكه در جمله : (یا ایّهاالذّین آمنوا كتب علیكم الصّیام )، مساله وجوب روزه بر مسلمانان را خاطرنشان كرد، بلافاصله فرمود: (كما كتب على الذّین من قبلكم ) و فهمانید كه شما مسلمانان نباید از تشریع روزه وحشت كنید، و آن را گران بشمارید، چون این حكم منحصر به شما نبوده ، بلكه حكمى است كه در امتهاى سابق نیز تشریع شده بود. (لعلكم تتّقون )، یعنى علاوه بر اینكه عمل به این دستور، همان فائده اى را دارد كه شما به امید رسیدن به آن ایمان آوردید، و آن ، عبارت است از تقوا.

يکشنبه 1/5/1391 - 9:49 - 0 تشکر 475973

كلماتى در آیه وجوب روزه كه مفاد آن تسهیل امر روزه براى مؤمنین است  و علاوه بر این ، این عمل كه گفتیم در آن ، امید تقوا براى شما هست ، همچنانكه براى امتهاى قبل از شما بود، عملى نیست كه تمامى اوقات شما را و حتى بیشتر اوقاتتان را بگیرد، بلكه عملى است كه در ایامى قلیل و معدود انجام مى شود، (ایاما معدودات) آرى نكره (و بدون الف و لام) آمدن كلمه (ایاما) دلالت بر ناچیزى ایام دارد، و در اینكه ایام را به وصف معدود توصیف كرد، خود اشعارى است به اهمیت نداشتن آن ، همچنانكه همین توصیف در آیه : (و شروه بثمن بخس دراهم معدودة ) مى فهماند كه یوسف (علیه السلام ) را به چند درهم ناچیز فروختند.



علاوه بر اینكه ما در تشریع این حكم رعایت اشخاصى را هم كه این تكلیف بر ایشان طاقت فرسا است كرده ایم ، و اینگونه افراد باید به جاى روزه فدیه بدهند، آنهم فدیه مختصرى كه همه بتوانند بدهند، و آن عبارت است از طعام یك مسكین .


(فمن كان منكم مریضا او على سفر - تا جمله - فدیة طعام مسكین ) و وقتى این عمل هم خیر شما را دربردارد، و هم تا جائى كه ممكن بوده رعایت آسانى آن شده خیر شما در این است كه بطوع و رغبت خود روزه را بیاورید، و بدون كراهت و سنگینى و بى پروا انجامش دهید،(فمن تطوّع خیرا فهو خیرله ) براى اینكه عمل نیك را بطوع و رغبت انجام دادن بهتر است ، از اینكه به كراهت انجام دهند.

يکشنبه 1/5/1391 - 9:50 - 0 تشکر 475974

مقایسه اى بین سیاق آیات روزه با آیات قصاص و وصیت  بنابر آنچه گفته شد زمینه گفتار در دو آیه اول مقدمه است براى آیه سوم كه مى فرماید: (فمن شهد منكم الشّهر فلیصمه ) الخ ، و بنابراین پس جمله : (كتب علیكم الصّیام ) در آیه اول جمله اى است خبرى كه مى خواهد از تحقق چنین تكلیفى خبر دهد، نه اینكه در همین جمله تكلیف كرده باشد، آنطور كه در آیه شریفه : (یا ایّهاالذّین آمنوا كتب علیكم القصاص فى القتلى ) و آیه (كتب علیكم اذا حضر احدكم الموت ان ترك خیرا الوصیّة للوالدین و الاقربین ) تكلیف كرده چون هر چند در هر سه آیه تعبیر به (كتب علیكم) آمده ، لیكن بین قصاص در مورد كشتگان - در آیه دوم - و وصیت به والدین و اقرباء - در آیه سوم و بین مساءله صیام - در آیه مورد بحث فرق است ، و آن این است كه قصاص در قتلى امرى است سازگار با حس انتقامجوئى امرى است كه دلهاى صاحبان خون تشنه آن است ، صاحبان خون به حكم غریزه و طبیعت نمى توانند قاتل عزیز و پاره تن خود را زنده و سالم ببینند، و نمى توانند این معنا را تحمل كنند كه نسبت به جنایتى كه به ایشان شده بى اعتنائى شود، و همچنین وصیت و سفارش والدین و خویشان كه مطابق با حس ترحم و شفقت و راءفت به ارحام است ، آنهم در هنگامى كه مى خواهد بوسیله مرگ براى همیشه از آنان جدا شود.


يکشنبه 1/5/1391 - 9:51 - 0 تشکر 475975

پس قصاص و وصیت دو حكم مقبول بطبع ، و موافق با مقتضاى طبیعت آدمى است ، و انشاء آن احتیاج به مقدمه و زمینه چینى ندارد، به خلاف حكم روزه كه عبارت است از محرومیت نفوس از بزرگترین مشتهیاءت ، و مهم ترین تمایلاتش ، یعنى خوردن و نوشیدن و جماع ، كه چون محرومیت از آنها ثقیل بر طبع و مصیبتى براى نفس آدمى است .


در توجیه حكمش ناگزیر از این است كه قبلا براى شنوندگان - با در نظر گرفتن اینكه عموم مردمند و بیشتر مردم عوام و پیرو مشتهیاءت نفسند - مقدمه اى بچیند، و دلهاشان را علاقه مند بدان سازد، تا تشنه پذیرش آن شوند، بدین جهت است كه گفتیم آیه : (كتب علیكم القصاص ) الخ و آیه : (كتب علیكم اذا حضر احدكم الموت ) الخ ، انشاء حكم است ، و حاجتى به زمینه چینى ندارد، به خلاف آیه : (كتب علیكم الصّیام تا آخر دو آیه كه مشتمل بر هفت فقره است و خبر مى دهد از اینكه بعدها چنین حكمى انشاء مى شود.

يکشنبه 1/5/1391 - 9:51 - 0 تشکر 475976

ویژگیهاى تعبیر به (یا ایها الذین آمنوا)


یا ایهاالذّین آمنوا...



اینگونه خطاب (اى كسانى كه ایمان آورده اید) به منظور توجه دادن مردم به صفت ایمانشان است ، و گرنه مى فرمود: (اى مردم ) لیكن خواست بفهماند با توجه به اینكه داراى ایمانید باید هر حكمى راكه از ناحیه پروردگارتان مى آید بپذیرید، هر چند كه بر خلاف مشتهیاءت ، و ناسازگار با عادات شما باشد.


در اینجا ممكن است بپرسى : علت این تعبیر در آیه مورد بحث روشن شد لیكن این معنا روشن نشد كه چرا همین تعبیر در ابتداى آیه قصاص آمده ، ولى در آیه وصیت نیامده ؟ در پاسخ مى گوئیم : علتش این است كه حكم قصاص هر چند مطابق میل و طبیعت آدمى است لیكن در عصر نزول آیه ، مسیحیان با آن مخالف بودند، و آنها عفو را بر قصاص ترجیح مى دادند، و لذا لازم بود در توجیه حكم قصاص در میان ملت اسلام ، ایمان ملت خاطرنشان گردد و گفته شود ایمان شما شما را محكوم مى كند به اینكه احكام الهى را بپذیرید، هر چند كه دیگران مخالف آن باشند، و در آیه وصیت چون چنین مخالفتى در كار نبود، آن آیه به خطاب (یا ایهاالذّین آمنوا) آغاز نشد

يکشنبه 1/5/1391 - 9:52 - 0 تشکر 475977

كتب علیكم الصّیام كما كتب على الذّین من قبلكم


كلمه كتابت معنایش معروف است ، لیكن گاهى كنایه مى شود از واجب شدن عملى ، و یا تصمیم بر عملى و یا قضاى حتمى كه بر چیزى رانده شده ، كه در آیه : (كتب اللّه لا غلبن انا ورسلى) كنایه از قضاء حتمى ، و در آیه : (و نكتب ما قدموا و آثارهم) كنایه از عزیمت و قضاء حتمى است و در آیه (و كتبنا علیهم فیها ان النفس بالنفس ) كنایه از وجوب و وضع قانون و جعل حكم قطعى است

يکشنبه 1/5/1391 - 9:52 - 0 تشکر 475978

معناى لغوى (صیام ) و (صوم ) و منظور از (الذین من قبلكم ) در آیه شریفه


و كلمه (صیام ) و كلمه (صوم ) در لغت مصدر، و به معناى خوددارى از عمل است ، مثلا صوم از خوردن ، و صوم از نوشیدن ، و از جماع و از سخن گفتن و راه رفتن و امثال آن به معناى خوددارى از آنها است ، و چه بسا در معناى آن این قید را اضافه كرده باشند، كه به معناى خوددارى از خصوص كارهائى است كه دل آدمى مشتاق آن باشد، و اشتهاى آن راداشته باشد.


صاحب این گفتار گفته : معناى صوم در اصل لغت خوددارى از خصوص چنین كارهائى بوده ، و لیكن بعدها در شرع در خصوص خوددارى از كارهاى معینى است عمال شده ، و آن هم خوددارى از طلوع فجر تا مغرب و تواءم با نیت است و منظور از (الّذى ن من قبلكم ) امتهاى گذشته و قبل از ظهور اسلام است ، امتهاى انبیاء قبل ، چون امت موسى و عیسى و غیر ایشان است .


چون هر جا كه در قرآن كریم این كلمه به چشم مى خورد معهود همین معنا است ، البته این به آن معنا نیست كه جمله (كما كتب على الذّین من قبلكم ) در مقام اطلاق از حیث اشخاص است و مى خواهد بفرماید: تمامى تك تك امتها روزه داشته اند و نیز به آن معنا نیست كه بفهماند روزه اسلام شبیه روزه امتهاى پیشین است ، پس آیه شریفه نه دلالت بر این دارد كه تمامى امتها بدون است ثناء روزه داشته اند، و نه دلالت دارد بر اینكه روزه همه امتها مانند روزه ما مسلمانان در خصوص رمضان و از ساعت فلان تا ساعت فلان و داراى همه خصوصیات روزه ما بوده ، بلكه تنها در این مقام است كه اصل روزه و خوددارى را در امتهاى پیشین اثبات كند، و بفرماید: امتهاى پیشین هم روزه داشته اند

يکشنبه 1/5/1391 - 9:53 - 0 تشکر 475979

روزه در ادیان و اقوام دیگر، در بیان فلسفه و حكمت عمده روزه در اسلام 


و مراد از جمله : (الّذین من قبلكم ) الخ امتهاى گذشته داراى ملت و دین است البته همانطور كه گفتیم نه همه آنها و قرآن كریم معین نكرده كه این امتها كدامند، چیزى كه هست از ظاهر جمله : (كما كتب ) الخ بر مى آید كه امتهاى نامبرده اهل ملت و دین بوده اند كه روزه داشته اند، و از تورات و انجیل موجود در دست یهود و نصارا هیچ دلیلى كه دلالت كند بر وجوب روزه بر این دو ملت دیده نمى شود، تنها در این دو كتاب فرازهائى است كه روزه را مدح مى كند، و آن را عظیم مى شمارد.


و اما خود یهود و نصارا را مى بینیم كه تا عصر حاضر در سال چند روز به اشكالى مختلف روزه مى گیرند، یا از خوردن گوشت و یا از شیر و یا از مطلق خوردن و نوشیدن خود دارى مى كنند. و نیز در قرآن كریم داست ان روزه زكریا و قصه روزه مریم از سخن گفتن آمده است .


و در غیر قرآن مساءله روزه از اقوام بى دین نیز نقل شده ، همچنانكه از مصریان قدیم و یونانیان و رومیان قدیم و حتى وثنى هاى هندى تا به امروز نقل شده ، كه هر یك براى خود روزه اى داشته و دارند، بلكه مى توان گفت عبادت و وسیله تقرب بودن روزه از امورى است كه فطرت آدمى به آن حكم مى كند، كه بحثش خواهد آمد ان شاء اللّه .


و بعضى گفته اند كه مراد از جمله (الّذى ن من قبلكم ) یهود و نصارا و یا انبیاى سابق است ، كه بر طبق هر یك از این دو قول روایاتى هم آمده ، ولى روایاتى است كه خالى از ضعف نیست .

يکشنبه 1/5/1391 - 9:54 - 0 تشکر 475980

هدف از تشریح روزه در اسلام 
وثنى ها (همانطور كه اشاره شد) به منظور تقرب و ارضاى آلهه خود و در هنگامى كه جرمى مرتكب مى شدند به منظور خاموش كردن فوران خشم خدایان روزه مى گرفتند، و همچنین وقتى حاجتى داشتند به منظور برآمدنش دست به این عبادت مى زدند و این قسم روزه در حقیقت معامله و مبادله بوده ، عابد با روزه گرفتن احتیاج معبود را بر مى آورده تا معبود هم حاجت عابد را برآورد، و یا او رضایت این را به دست مى آورده ، تا این هم رضایت او را حاصل كند.



ولى در اسلام روزه معامله و مبادله نیست ، براى اینكه خداى عزوجل بزرگتر از آن است كه در حقش فقر و احتیاج و یا تاثر و اذیت تصور شود، و سخن كوتاه آنكه خداى سبحان برى از هر نقص است ، پس هر اثر خوبى كه عبادتها داشته باشد، حال هر عبادتى كه باشد تنها عاید خود عبد مى شود، نه خداى تعالى و تقدس ، همچنانكه اثر سوء گناهان نیز هر چه باشد به خود بندگان برمى گردد (ان احسنتم احسنتم لانفسكم و ان اساتم فلها) این معنائى است كه قرآن كریم در تعلیماتش بدان اشاره مى كند و آثار اطاعتها و نافرمانى ها را به انسان بر مى گرداند انسانى كه جز فقر و احتیاج چیزى ندارد، و باز قرآن در باره اش مى فرماید: (یا ایها الناس انتم الفقراء الى اللّه و اللّه هو الغنى ).

برو به انجمن
انجمن فعال در هفته گذشته
مدیر فعال در هفته گذشته
آخرین مطالب
  • آلبوم تصاویر بازدید از کلیسای جلفای...
    آلبوم تصاویر بازدید اعضای انجمن نصف جهان از کلیسای جلفای اصفهان.
  • بازدید از زیباترین کلیسای جلفای اصفهان
    جمعی از کاربران انجمن نصف جهان، در روز 27 مردادماه با همکاری دفتر تبیان اصفهان، بازدیدی را از کلیسای وانک، به عمل آورده‌اند. این کلیسا، یکی از کلیساهای تاریخی اصفهان به شمار می‌رود.
  • اعضای انجمن در خانه شهید بهشتی
    خانه پدری آیت الله دکتر بهشتی در اصفهان، امروزه به نام موزه و خانه فرهنگ شهید نام‌گذاری شده است. اعضای انجمن نصف جهان، در بازدید دیگر خود، قدم به خانه شهید بهشتی گذاشته‌اند.
  • اطلاعیه برندگان جشنواره انجمن‌ها
    پس از دو ماه رقابت فشرده بین کاربران فعال انجمن‌ها، جشنواره تابستان 92 با برگزاری 5 مسابقه متنوع در تاریخ 15 مهرماه به پایان رسید و هم‌اینک، زمان اعلام برندگان نهایی این مسابقات فرارسیده است.
  • نصف جهانی‌ها در مقبره علامه مجلسی
    اعضای انجمن نصف جهان، در یك گردهمایی دیگر، از آرامگاه علامه مجلسی و میدان احیا شده‌ی امام علی (ع) اصفهان، بازدیدی را به عمل آوردند.