تبیان، دستیار زندگی

یکی از شایع‌ترین علت‌های درد زانو استئوآرتریت است. استئو به معنی استخوان و آرتریت نیز به معنی تخریب و التهاب مفصل است

در این بیماری سطح مفصل، خوردگی پیدا می‌کند و استخوان‌های اطراف مفصل ضخیم می‌شوند. این تغییرات، به سفتی و درد مفصل زانو در بسیاری از افراد منجر می‌شود. این بیماری با افزایش سن بروز می‌یابد.

شیوع بیماری در مردان زیر 45 سال و در زنان بالای 55 سال مشاهده می‌شود. درمان‌های مختلفی از جمله فیزیوتراپی و انجام ورزش‌هایی نظیر پیاده‌روی و شنا، کاهش وزن، درمان‌های دارویی، تزریق استروئید یا حتی جراحی تعویض مفصل زانو برای این بیماران انجام می‌گیرد، ولی تحقیقات جدید نشان داده است تغییر رژیم غذایی، تاثیر بسزایی در درمان این بیماری دارد.

بعضی از غذاها دارای اثر ضدالتهابی و ضددرد برای آرتریت و دیگر انواع زانودرد محسوب می‌شوند. اثر این غذاها هم‌ردیف با داروهای شیمیایی تجویز شده برای درمان این بیماری است.

ماهی بخورید:اسیدهای چرب امگا 3 موجود در ماهی، ضدالتهاب طبیعی است. از آنجا که کاهش التهاب مفصل باعث کاهش درد زانو می‌شود، می‌توان گفت اثرات ضدالتهابی امگا 3 منجر به کاهش درد زانو می‌شود. همچنین تحقیقات دیگری نشان داده است اسیدهای چرب امگا 3 همچنین باعث کاهش سفتی صبحگاهی مفصل زانو در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید می‌شود.

علاوه‌بر این، اسیدهای چرب امگا 3 موجود در ماهی نه‌تنها عوامل ایجادکننده التهاب را مسدود می‌کند، بلکه از فعالیت پروتئین‌هایی که به خوردگی غضروف مفصل زانو منجر می‌شود نیز جلوگیری می‌کند.

ماهی قزل‌آلا، ماهی تن، ساردین، شاه‌ماهی و ... بهترین منابع حاوی امگا 3 محسوب می‌شود. همچنین مصرف کپسول‌های روغن‌ماهی نیز مفید است. در آخر باید به این نکته توجه کنید که خوردن ماهی به دلیل نداشتن عوارض جانبی بسیار مفیدتر از مصرف داروهای ضدالتهابی شیمیایی است.

آب پرتقال بنوشید: آب پرتقال منبعی بسیار غنی از ویتامینC است. استئوآرتریت باعث خوردگی استخوان می‌شود. تحقیقات نشان داده است در افرادی که از مقادیر قابل ملاحظه ویتامینC استفاده کرده‌اند این عارضه کم‌تر دیده می‌شود. منابع غنی ویتامینC شامل پرتقال، فلفل سبز، گریپ‌فروت، توت‌فرنگی، انبه و کیوی است. نوشیدن یک لیوان آب پرتقال در مقایسه با خوردن آن، 25 درصد بیشتر ویتامینC‌ مورد نیاز بدن را تامین می‌کند.

سویا را در سبد غذایی خود بگنجانید: سویا سرشار از ماده‌ای به نام ایزوفلاون (نوعی هورمون گیاهی) است که اثرات ضدالتهابی دارد.

اسفناج و پیاز بیش‌تری مصرف کنید: اسفناج سرشار از آنتی‌اکسیدان‌های لوتئین و زیاکسانتین است که درد ناشی از استئوآرتریت را کاهش می‌دهد. همچنین این آنتی‌اکسیدان‌ها از ایجاد عوارض بینایی این بیماری جلوگیری می‌کنند.

از ادویه‌‌های مناسب استفاده کنید: ماده رنگی موجود در زردچوبه دارای خاصیت ضدالتهابی است. این ماده رنگی شبیه داروهای بازدارندهCOX-2عمل می‌کند و باعث کاهش تورم مفاصل می‌شود.

از زنجبیل بیش‌تر استفاده کنید: از زنجبیل به طور سنتی در درمان دل‌درد استفاده می‌شود. تحقیقات نشان داده است این ماده گیاهی در بیماران مبتلا به استئوآرتریت باعث کاهش التهاب و درد مفاصل بخصوص هنگام راه‌رفتن و ایستادن می‌شود.

هشدار: چند مورد را در رژیم غذایی خود رعایت کنید:

ـ وزن خود را با تغییر عادت غذایی و ورزش کاهش دهید.

ـ از مصرف مواد قندی و چرب بخصوص چربی اشباع‌شده خودداری کنید.

ـ در رژیم غذایی خود بیش تر از میوه و سبزیجات استفاده کنید.

ـ از مواد غذایی حاوی کلسیم و آهن بیشتر استفاده کنید.

ـ حداقل دو بار در هفته از ماهی به جای گوشت قرمز استفاده کنید.

ـ از آن‌جا که رژیم غذایی پرکربوهیدرات مانند نان، برنج، ماکارونی و ... موجب اضافه وزن و هم‌چنین التهاب می‌شود، توصیه می‌شود تا حد مقدور از مصرف این نوع غذاها در رژیم غذایی روزانه خودداری کنید.

خیلی مفید بود

 نکاتی چند برای مراقبت از زانوها 

- زانوها نیاز به حرکت دارند. تحرک، به تغذیه مفصل، حفظ قدرت عضلانی و دامنه حرکتی زانو کمک می کند .

- زانوها نیاز به حرکت دارند. تحرک، به تغذیه مفصل، حفظ قدرت عضلانی و دامنه حرکتی زانو کمک می کند .

- اگر به کارهایی اشتغال دارید که ناگزیرید برای مدتی طولانی روی صندلی بنشینید، ساعتی یک بار از جای خود برخیزید و پنج دقیقه راه بروید. همچنین هنگام نشستن می توانید پاشنه های پا را از روی زمین بلند کنید یا زانوها را صاف نگه دارید.

- افرادی که ناچارند مدتی طولانی بایستند، باید ساعتی چند بار زانوهای خود را خم کنند. همچنین توصیه می شود که در طول روز، چند بار روی پاشنه پا بایستند و چند قدم راه بروند. این افراد به منظور پیشگیری از زانو درد، باید از روش های تقویت کننده زانو استفاده کنند.

- بیمارانی که برای مدتی طولانی بستری بوده اند و قادر به راه رفتن نیستند، باید در طول روز حداقل سه بار انقباضات یا ورزش های ایستایی زانو را انجام دهند.

- هنگام خوابیدن به صورت طاق باز، بالش را زیر زانوهای خود قرار دهید. چنانچه به پهلو می خوابید، بین زانوها بالشی قرار دهید، اما اگر عادت دارید که بر شکم بخوابید، ( که عادت نادرستی است و از منظر اسلام نیز مکروه می باشد ) بالش را زیر ساق ها بگذارید.

با انجام منظم ورزش های تقویتی و کششی، قدرت عضلانی و انعطاف پذیری بافت های اطراف مفصل را بهبود ببخشیده و از بروز ضایعات زانو پیشگیری نمایید. همچنین سعی کنید حرکات زانو را در دامنه کامل انجام دهید. این کار به حفظ دامنه کامل حرکتی مفصل کمک می کند.

- ورزش های زانو را ابتدا با تعداد کم( پنج بار) و دو بار در طول روز شروع کنید و با بهبود وضعیت جسمانی، تعداد و دفعات تکرار آن را افزایش دهید.

-توصیه می شود که در مراحل ابتدایی، در هرجلسه یک حرکت ورزشی انجام دهید و اگر حرکتی موجب ناراحتی شما شد، از انجام آن خودداری کنید.

-از انجام ورزش هایی که موجب درد ، ناراحتی و تورم زانو می شود، خودداری کنید، اما باید بین درد مفصلی و درد عضلانی که در مراحل اولیه تمرینات ورزشی بروز می کند، تمایز قائل شوید. دردهای عضلانی معمولاً به طور تأخیری ، یعنی چند ساعت پس از انجام تمرینات بروز می کنند . این دردها ، به مرور زمان با تداوم برنامه ورزشی از بین می رود.

-اگر افزایش وزن دارید، با برنامه های مناسب ورزشی و غذایی ، وزن خود را کاهش دهید. به خاطر داشته باشید که کاهش وزن موجب کاهش فشار وارده بر مفصل می شود.

-از انجام اعمالی نظیر بلند کردن اجسام بسیار سنگین و حمل بار به مدت طولانی اجتناب کنید، زیرا این کار فشار زیادی بر زانوها وارد می سازد . اگر ناگزیر به حمل اجسام سنگین هستید، عضلات زانو را با ورزش تقویت کنید و بین فعالیتهای خود، زمانی را به استراحت اختصاص دهید.