اواخر ماه گذشته ، عصر ایران یک فراخوان عمومی اعلام کرد و طی آن از کاربران اینترنت خواست کسانی که برای ریاست جمهوری مناسب می دانند را پیشنهاد و از آنان برای کاندیداتوری دعوت کنند.
یک سال دیگر در همین روزها ، انتخابات ریاست جمهوری در کشور ، برای جایگزینی محمود احمدی نژاد برگزار خواهد شد. البته این به شرطی است که احمدی نژاد در این مدت باقی مانده ، همچنان رئیس جمهور بماند و کار به انتخابات زودهنگام نکشد.
دو دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد ، در کنار همه خوب و بدهایش ، این تجربه گرانسنگ را ، هم برای مردم و هم برای نظام به همراه داشت که برای سپردن پستی به اهمیت ریاست جمهوری ، باید سراغ کارآزمودگان و امتحان پس داده ها رفت و رخصت نداد جایگاه رفیع ریاست جمهوری ، محلی برای آزمون و خطا و تنش های دائمی باشد.
هم از این روست که انتخابات سال 1392 ، محکی است تا مشخص گردد که این تجربه ی گران به دست آمده ، تا چه اندازه می تواند مورد بهره مندی واقع شود و از تنور انتخابات ، نانی نه خام و خمیر و نه سوخته و سوزنده ، بلکه برشته و خوش خوراک برای ملت ایران بیرون آید.
هر چند تجریه ثابت کرده است که انتخابات در ایران ، تا هفته های پایانی و گاه تا روزهای واپسین قابل پیش بینی نیست و بارها همه چیز در دقیقه 90 دستخوش تغییر شده است ، اما دستکم می توان در خصوص افرادی که بالقوه می توانند سکاندار کشتی ریاست جمهوری باشند ، گمانه زنی کرد و از هم اکنون درباره شان سخن گفت و از ایشان پرسش کرد و کارنامه شان را سنجید و تأمل و سبک سنگین کرد.
کمترین فایده پرداختن به کاندیداهای بالقوه این است که مردم در ایام منتهی به انتخابات ، مرعوب موج تبلیغات و غلیان احساسات نمی شوند و بر اساس نتایج بررسی های چند ماهه دست به انتخاب می زنند.
در فراخوان مذکور آمده بود: در برخی کشورها مانند آمریکا ، کاندیداهای ریاست جمهوری - دستکم دو کاندیدای اصلی - از ماه ها پیش کاملاً مشخص هستند و در طول چند ماه منتهی به انتخابات ، مردم می توانند با تأمل و مقایسه ، به جمع بندی برسند و رأی دهند.
از آنجا که در ایران به دلایل متعدد ، تا زمان اندکی مانده به انتخابات ، هنوز ترکیب کاندیداها مشخص نیست و حتی گاه در روز پایانی ثبت نام نیز چهره های جدیدی به رقابت می آیند ، بی مناسبت نیست که رسانه ها متکفل این خلأ باشند و فضا را برای بررسی هوشمندانه و البته منصفانه کاندیداهای بالقوه فرهم سازند.
از این رو ، در گام اول پیشنهاد می شود کاربران سایت ،اسامی افرادی که به نظرشان می توانند کاندیدای ریاست جمهوری شوند و مهم تر از آن ،در مقایسه با بقیه - ولو نسبی - شایستگی تصدی این پست را دارند ، معرفی و پیشنهاد کنند و نام فرد یا افراد مورد نظر را در زیر همین خبر برایمان بفرستند.
آن فراخوان بیش از 30 هزار بار کلیک خورد و افراد متعددی به عنوان گزینه های پیشنهادی مردم ، نام برده شدند.
البته دو نکته در فراخوان مطرح شده بود که خوشبختانه از سوی اکثر شرکت کنندگان در آن رعایت شد ؛ آن دو نکته عبارت بودند از:
1- نام افرادی را بفرستید که واقعاً امکان کاندیداتوری آنها وجود دارد.
ممکن است مد نظرتان شخص یا اشخاصی باشند که گزینه های مناسبی هستند ولی در عمل امکان کاندیداتوری نخواهند داشت. سعی مشترک همه ما در معرفی گزینه ، "واقع گرایی" است نه "شعار زدگی" . واقعیت های موجود را فراموش نکنیم.
2- حداکثر نام سه نفر را به ترتیب اولویت بنویسید.
نتایج
بررسی اسامی رسیده نشان می دهد که افراد متعددی به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری پیشنهاد شده اند.
برخی از این اسامی ، در کامنت های مختلف ، بسیار تکرار شده اند و تکرار برخی دیگر ، اندک شمار بوده است.
بررسی ها نشان داد که اسامی 12 نفر بیش از بقیه تکرار شده است که نام این افراد را بر اساس حروف الفبا اعلام می کنیم.
علت این که نام ها را بر اساس حروف الفبا اعلام می کنیم نه بر مبنای تعداد تکرار نام ها ، این است که این نظرسنجی ، باز بود و امکان این که یک فرد بیش از یک بار نظر بدهد وجود داشت و لذا هر چند کلیت نظرات رسیده می تواند بر آیندی قابل توجه به دست دهد ، اما تقدم و تأخر افراد را نمی توان دقیقاً اعلام کرد. در واقع ، آنچه از نتایج این فراخوان قابل استخراج است ، نزدیک شدن به فضای افکار عمومی است.
البته برخی اسامی ارسالی ، مغایر با نکته شماره یک فراخوان بودند که در عین احترام به نظرات شرکت کنندگان ، آن اسامی را در نتیجه نهایی قید نکردیم که البته خوانندگان فرهیخته سایت ، بر دلایل واقع گرایانه این وضعیت آگاهی دارند و نیازی به توضیح نیست. به بیان دیگر ، اسامی منتشر شده در زیر ، همه ابعاد افکار عمومی را نشان نمی دهد زیرا از یک سو ، عده ای طبیعتاً در انتخابات شرکت نمی کنند و عده ای هم افرادی را دعوت کرده اند که با توجه به واقعیت های ایران امروز ، اساساً امکان نامزدی ندارد (مانند موسوی) یا نامزد نخواهند شد(مانند هاشمی رفسنجانی).
با این اوصاف ، به معرفی 12 نفری می پردازیم که نام هایشان بیشترین تکرار را در میان پیشنهاد های مردم داشته است:
اسامی 12 نفر برتر (بر اساس حروف الفبا)
1 - سعید جلیلی
دبیر شورای عالی ملی است که هر گاه مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 شکل می گیرد ، نام جلیلی بر صدر اخبار ایران و جهان می نشیند.
جلیلی متولد سال ۱۳۴۴ در شهر مشهداست. وی تحصیلات خود را تا مقطع دکتری علوم سیاسی از دانشگاه امام صادق به پایان رسانده است.
عنوان پایان‌نامهٔ او «سیاست خارجی پیامبر» بود. او در دوران دفاع مقدس در جبهه‌های جنگ حضور یافت و از ناحیه پا مجروح شد.
2 - سید محمد خاتمی
متولد 1322 اردکان است و وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی ، رئیس جمهور ایران در دولت های هفتم و هشتم و عضو مجمع روحانیون مبارز. هر چند بعد از ریاست جمهوری سمت رسمی ندارد ولی همچنان گفتمان اصلاح طلبی عمدتاً بر محوریت وی می چرخد. خاتمی با شرکت در انتخابات مجلس و رأی دادن در ان انتخابات ، بحث های زیادی را برانگیخت اما خودش صراحتاً اعلام کرد که در چارچوب نظام و برای اصلاح گری تلاش می کند. هرچند بسیاری کاندیداتوری خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری را منتفی می دانند و بر نقش رهبری وی تأکید دارند اما همچنان گروه هایی از اصلاح طلبان بر آنند او را به صحنه بیاورند.
3 - سید حسن خمینی
نوه امام خمینی(ره) و فرزند مرحوم حاج احمد خمینی(ره) ؛ سید حسن ، فاقد سابقه اجرایی و دولتی است. عمده فعالیت در موسسه حفظ و نشر آثار امام و تولیت حرم رهبر فقید انقلاب متمرکز است. او متولد 1351 نجف است.
سید حسن خمینی همچنین در کار تدریس و تألیف و پژوهش است و برخی آثار وی به عنوان کتاب سال برگزیده شده است. وی به دلیل مواضع اصلاح طلبانه اش مورد اقبال این جریان سیاسی است.
4 - محسن رضایی
فرمانده سپاه دوران دفاع مقدس و دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام. او که سال 1333 در خانواده ای فقیر در مسجد سلیمان به دنیا آمده است ، قبل از انقلاب در رشته مهندسی مکانیک تحصیل می کرد که با پیش امدن انقلاب و سپس جنگ ، تحصیلات دانشگاهی اش را نیمه کاره رها کرد و به سپاه رفت. او پس از جنگ در رشته اقتصاد ادامه تحصیل داد و دکترا گرفت.
رضایی در دور گذشته انتخابات ریاست جمهوری ، به عنوان " با برنامه ترین کاندیدا " مطرح شد اما در فضای دو قطبی موسوی-احمدی نژاد ، اقبالی برای کسب رأی نداشت. فدرالیسم ، مهم ترین یا دستکم معروف ترین برنامه وی است.
5 - محمدرضا عارف
متولد سال 1330 در یزد است. عارف بین سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۴ معاون اول رئیس جمهور ایران سید محمد خاتمی بود و در حال حاضر با حکم رهبر انقلاب، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام است.
عارف دکترای خود را از دانشگاه استنفورد آمریکا و رشته مهندسی برق گرفته و زمینه تحقیقاتی اش نظریه اطلاعات و رمزنگاری است.
6 - پرویز فتاح
متولد 1340 در ارومیه است. در دوران دفاع مقدس در جبهه ها حاضر بود . در سال ۱۳۶۸ در رشتهٔ مهندسی عمران از دانشگاه صنعتی شریف فارغ‌التحصیل شد و در سال ۱۳۸۲ نیز مدرک کارشناسی ارشد صنایع (گرایش سیستم‌ها) را از دانشگاه صنعتی امیرکبیر دریافت کرد. فتاح در دوره اول ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد وزارت نیرو را برعهده داشت ولی منش رفتاری او با رویکردهای احمدی نژادی سازگار نبود. بنابراین در دولت دهم حضور نیافت و راهی بنیاد تعاون سپاه شد تا به عنوان مدیرعامل در آنجا فعالیت کند.
7 - محمدباقر قالیباف
سال 1340 در طرقبه مشهد به دنیا آمد.از فرماندهان دوران دفاع مقدس بود و از دانشگاه تربیت مدرس دکترای جغرافیای سیاسی گرفته است.فرماندهی نیروی انتظامی کل کشور ، فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیا ، فرماندهی نیروی هوایی سپاه و ریاست ستاد مبارزه با قاچاق ارز و کالا (با حکم محمد خاتمی) مهم ترین سمت های او قبل از شهرداری تهران بوده اند. او همچنین خلبان ایرباس است و هر از گاهی در خطوط پروازی داخلی پرواز می کند.
قالیباف ، در انتخابات نهم ریاست جمهوری کاندیدا شد ولی رأی نیاورد و پس از آن راهی شهرداری تهران شد.
8 - علی لاریجانی
متولد ۱۳۳۶ در نجف و دانش آموخته دانشگاه صنعتی شریف در رشتهٔ کاربرد کامپیوتر در ریاضی است. او دکترای خود را در رشته فلسفه غرب اخذ کرده است. وی پیش از این رییس سازمان صدا و سیما ، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ارشاد و دبیر شورای عالی امنیت ملی بود. او پس از اختلاف با احمدی نژاد ، از دبیری شورای عالی امنیت ملی استعفا کرد.لاریجانی رئیس مجلس هشتم بود و هم اکنون نیز ریاست نهمین دوره مجلس شورای اسلامی را بر عهده دارد.
9 - منوچهر متکی
متولد ۱۳۳۲ بندر گز است و وزیر امور خارجهٔ ایران در سالهای ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۹ بود. وی پیش از وزارت ، دو دوره نمایندگی مجلس، سفارت ایران در ژاپن و ترکیه ، چندین مدیرکلی و معاونت وزیر در وزارت امور خارجه را در سابقه اش دارد. اختلافات او با احمدی نژاد درباره نحوه اداره سیاست خارجی کشور نهایتاً باعث شد وقتی در سفر رسمی سنگال به سر می برد، توسط احمدی نژاد برکنار شود. اوج اختلافات او با احمدی نژاد مربوط به موازی کاری در سیاست خارجی بود که متکی زیر بار نرفت. او بعد از برکناری، وقتی مواجه با حملات احمدی نژاد و اطرافیانش علیه خود شد در چند مصاحبه پاسخ آنها را داد که معروف ترین شان " 24 خلاف گویی احمدی نژاد در 20 سطر سخن" بود.
10 - علی مطهری
متولد 1336 تهران و فارغ التحصیل دکترای فلسفه و کلام اسلامی است. او از منتقدان سرسخت اصلاح طلبان بود اما در عین حال ، از سیاست های احمدی نژاد نیز انتقاد می کند و معتقد است که سهم احمدی نژاد در حوادث بعد از انتخابات 88 را نباید نادیده گرفت.
او که از طراحان اولین سوال از رئیس جمهور در تاریخ جمهوری اسلامی است در سال ۱۳۹۰ در اعتراض به رسیدگی نشدن به طرح سوال از رئیس جمهور از سمت نمایندگی مجلس استعفا داد ولی درخواست استعفایش رای نیاورد. مطهری در انتخابات مجلس نهم ، از سوی اصولگرایان بایکوت شد ولی خود به تنهایی به میدان آمد و با تشکیل ائتلاف صدای ملت ، راهی مجلس شد.
11 - محمدعلی نجفی
متولد ۱۳۳۰ تهران و از بنیانگذاران حزب کارگزاران سازندگی است. او تحصیلات خود را در رشته ریاضی تا مقطع فوق لیسانس در آمریکا ادامه داد ولی به علت انقلاب به کشور بازگشت و دکترایش را ناتمام گذاشت.
او هم‌اکنون یکی از اعضای شورای شهر تهران است. در رزومه کاری او وزارت علوم،آموزش و پرورش و ریاست سازمان برنامه و بودجه وجود دارد.
12 - علی اکبر ولایتی
متولد 1324 شمیران است. در رشته پزشکی اطفال دکتر گرفته و فوق تخصص بیماری‌های عفونی را در دانشگاه جانز هاپکینز آمریکا گذرانده است. او بعد از انقلاب ، نماینده مجلس و سپس به مدت 16 سال وزیر خارجه ایران شد. ولایتی هم اکنون مشاور عالی رهبری در امور بین الملل است و از معتمدان جریان اصولگرا به شمار می رود.
اما غیر از این اسامی ، نام های دیگری از سوی کاربران مطرح شد که چون فراوانی آنها در حد افراد فوق الذکر نبود و در فهرست برترین ها نیامدند ، از جمله:
مصطفی پورمحمدی، عماد افروغ، نهاوندیان، حسن روحانی، حدادعادل، کرباسچی، کمال خرازی، نیک زاد، لنکرانی، مهرعلیزاده، باقری لنکرانی، زنگنه، مشایی، پزشکیان، ناطق نوری، ضرغامی،صالحی، مسجدجامعی، توکلی، حاج بابایی، صدر، شمخانی و ...
