● یک محراب، دو مقبره
مسجد محدثین از همان در و دیوار ورودی شکل و شمایل جمکران را دارد، نه به آن وسعت و گلدستههای سیمانی اما احادیث و نوشتهها که همه درباره امام غائب است که گفتههای ناطقنوری را تأیید میکند. مسجد دو شبستان غیر هم سطح دارد، دو شبستانی که قدیم و جدیدند و با زائران روزافزون که در چهار ساله اخیر بنابر نیاز گسترش یافته، محراب مسجد ناگزیر قدیمیترین و مقدسترین جاست، معتقدین میگویند خشت زیرین محراب را امام دوازدهم شیعیان کار نهاده و کتیبه بالا سر محراب با این عبارت که این مسجد را به تحقیق خورشید پنهان و آخرین معصوم فرمان بنا داده، دلیل بر این قداست میگیرند.
در حیاط مسجد که هر روز فراختر میشود تا زائران بابلی و اندکاندک غیربومی را در خود جای دهد، صحنی است که معماریاش به اواخر عهد صفوی نسب میبرد، ضریح و پنجرههای چوبی که خاص نواحی مازندران است با سقف شیروانی قدیمی و پایههای آجری. مقبره در ضریح، آرامگاه «ملا نصیر» و در اتاق مجاور مقبره شیخ کبیر است. در حیاط مسجد که زمانی قبرستان بوده، هنوز سنگ قبرهایی است که نشان میدهد تا پنج دهه پیش همچنان در اینجا کفن و دفن میشده، خانم شمسی و مرحوم کبیری در سال ۴۷ و ۴۳ شمسی درگذشتهاند و جدیدترین قبور، مزار دو شهید گمنام است که به درخواست امام جماعت در حیاط مسجد دفن شدهاند و زیارتگاه زائران است، دور و اطراف مسجد آهسته و آرام شبیه جمکران میشود با دفاتر فرهنگی و کتابفروشی که پر است از دو کتاب که درباره مسجد است و کراماتش. امام جماعت مسجد با عبا و ردای سپید نماز ظهر را خوانده است و برای جمعیت ۳۰، ۴۰ نفری از خصائل نیکوی صله رحم میگوید.
هرچه هست گویا مسجد همیشه اینطور خلوت نمیماند و شبهای چهارشنبه جای سوزن انداختن نیست، با دعای ندبه و نماز امامزمان که خاص مسجد جمکران است و به مسجد محدثین تعمیم یافته، شبهای چهارشنبه زائرین میآیند، درست مثل جمکران.