تبیان، دستیار زندگی

محمد معین زاده ی نهم اردیبهشت ماه سال ۱۲۹۷ در محله زرجوب شهر رشت است. او در كودكی پدر و مادرش را از دست داد و در كنار پدربزرگ پدری اش بزرگ شد. معین تحصیلات خود را در رشت آغاز كرد و برای ادامه آن به تهران آمد. مدرك كارشناسی خود را در رشته ادبیات فارسی از دانشگاه تهران گرفت و موضوع رساله او که به زبان فرانسه نوشته شده بود، «لوكنت دولیل و مكتب پارناس » بود.

معین در سال ۱۳۲۱ با نوشتن رساله «مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات فارسی» اولین کسی شد که در ایران دکترای ادبیات فارسی گرفت. بعد از دریافت دکترا به عنوان استاد دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و استاد در دانشسرای عالی مشغول تدریس و تحقیق شد.

او در سال ۱۳۲۴ بر اساس تصویب مجلس شورای ملی و توصیه علامه قزوینی، همکاری با علامه دهخدا را در تنظیم لغت نامه شروع کرد و معاون او در کار لغت نامه بود و پس از وی، ریاست سازمان لغت نامه را به عهده گرفت.

دکتر محمد معین با زبان های اوستایی، پهلوی، عربی، فرانسوی، انگلیسی، آلمانی، لاتین و سانسکریت آشنایی داشت.

او به تدوین فرهنگ فارسی كه اكنون «فرهنگ فارسی معین» نام دارد، همت گماشت كه نتوانست آن را به پایان برساند و بعد از درگذشتش، دوست و همکارش، سیدجعفر شهیدی، این فرهنگ فارسی را به پایان رساند.

محمد معین ۹ آذرماه سال ۱۳۴۵ پس از بازگشت از ترکیه، در دفتر گروه زبان و ادبیات فارسی دچار بی هوشی موقت شد. بلافاصله به بیمارستان آریا در تهران منتقل و بستری شد. او را برای معالجه بیش تر در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۴۶ به کشور کانادا منتقل کردند؛ اما چون بهبود پیدا نكرد، به ایران بازگردانده و در بیمارستان فیروزگر بستری شد. دکتر محمد معین در روز ۱۳ تیرماه سال ۱۳۵۰ در بیمارستان درگذشت.

از آثار محمد معین به «ستاره ناهید یا داستان خرداد و امرداد»، «یوشت فریان مرزبان نامه»، «یادنامه پورداوود»، «برگزیده شعر فارسی»، «قاعده های جمع در زبان فارسی»، «مزدیسنا و ادب پارسی»، «برگزیده نثر فارسی»، «مفرد و جمع»، «تحلیل هفت پیکر نظامی»، «اسم جنس»،«یک قطعه شعر در پارسی باستان»، «ارداویراف نامه»، «روزشماری در ایران باستان و آثار آن در ادبیات پارسی»، «حافظ شیرین سخن»، «آیینه سکندر»، «هورقلیا» و «مجموعه ی مقالات» می توان اشاره کرد.

سلام