جمعه 26/3/1391 - 23:17
-0 تشکر
462164
حقوق کودک در شیعه
| حقوق کودک در شیعه |
مذهب تشیع یکی از مذاهب اسلامی است که به حقوق انسان ها و بخصوص کودکان و نوجوانان اهمیت بسیار قائل شده است و برای بهتر تربیت شدن و رشد یافتن آنها راهکارهای بسیاری داده است. کودک به احترام، محبت و... احتیاج دارد تا بتواند رشد کند. کودک از همان ابتدا با در آغوش کشیدن مادر با محبت آشنا می¬شود. پیامبر می-فرمایند: «کودکان را دوست بدارید و آنان را مورد لطف و رحمت قرار دهید.» (ملامحسن حسین محجد البقا، جلد 21: ص237)
در کتب اسلامی به کودکان احترام زیادی گذاشته شده و ابراز علاقه و بوسیدن و نوازش کردن آنها توصیه بسیار شده است. کودک با گرمای وجود مادر و از سینۀ مادر تغذیه می¬شود و همین باعث الفت و انس میان آن دو می¬شود. محبت به کودکان در تمام ادیان مورد توجه قرار گرفته است، به گونه ای که حضرت موسی از خداوند پرسید: «بهترین اعمال چیست؟ جواب داد دوستی با کودکان بهترین اعمال است، زیرا آنها را با توحید خود سرشته¬ام و اگر آنان بمیرند، آنها را به رحمت خود وارد بهشت می¬کنم.» (بحار¬الانوار، ج14: ص97)
نام گذاری:
اولین وظیفۀ والدین انتخاب نام زیبا است که کودک هنگام صدا زدن از آن احساس رضایت کند و باید از نامهایی چون چنگیز، تیمور و اسمهایی که معنای زیبا ندارند پرهیز کنند. در اسلام آمده است کودک را قبل از اینکه متولد شده نامگذاری کنید تا اگر سقط شده باشد و نامی برای او بنا شده باشد. در روز قیامت از پدر سؤال می شود. نام باید دارای معنای زیبا باشد و نام یک شخصیت و یا یک نماد زیبا و خاص باشد. امام باقر می فرمایند: «درست¬ترین نامها نامی است که ولادت بر بندگی خدا کند مثل عبدا...وبهترین نام ها نام پیامبران است.
پیامبر اکرم در نام نیک راازحقوق کودک می دانسته ومی فرموند:نام نیکو بر فرزندان خود بگذارید اوراخوب تربیت کنید و اورابه جایگاه اجتماعی مناسب برسانید (راه المعقول ج21ص84)
پیامبر نام افراد وشهرهاکه زیبا نبودند را تغییر دادند.( بحارالانوار ج104)
محبت به کودک
یکی از نیاز های اساسی انسان محبت کردن به کودک است واین آنقدر مهم است که فرد مثل غذا وآب به آن احتیاج دارد.
از پیامبر اکرم نقل شده است :فرزند خود را زیاد ببوسید زیرا با هر بوسه برای شما مقام و رتبه در بهشت فراهم می شود که فاصله میان هر مقامی پانصد سال است.(ملا محسن فیض محجبه البقا ج2ص64)
امام باقر نیز از پدر خود واو نیز از امامحسین نقل می کند:من وبرادرم نزد جدم رسول خدا رفتیم پیامبرمرا روی زانوی چپ و برادرم را بر زانوی راست خویش نشاند سپس مارا بوسید وفرمود پدرم به فدای دو فرزند ی بادکه امام اند(بحار الانوار ج36ص55)
مفضل نقل می کند
نزد امام کاظم رفتم در حالی که فرزند ش علی بر دامان خود نهاده بود او رامی بوسید و زبانش را می مکید واو را برشانه خویش می گذاشت وبغل می فشرد ومی گفت:پدر به فدایت چه بوی خوش و طبع پاکی وبه فضائل آشکاری داری (وسایل ج18ص557ش2)
برخی از روانشناسان بر این باورند که مشکلات جسمی باشی از مشکلات روحی کودک است.
(مشکلات جسمی ناشی از کمبود محبت عبارتند ازپریدگی رنگ از دست دادن شادابی طبیعی تنفس نامنظم و حتی ناراحتی های معده ای ورودای که منجر به اسهال واستفراغ درکودک می شود(دفتر همکاری حوزه دانشگاه روانشناسی رشد ج1ص223)
آثار محبت کردن به کودک موارد زیر است
1)رفع وارضای نیاز های عاطفی کودک
2)اعتماد به نفس
3)یاد گیری محبت کردن به دیگران
4)جلوگیری از انحرافات و....
احترام به کودک
اسلام برای تمام انسانها احترام قائل شده وکودک نیز دردین اسلام بسیار مورد احترام است انسان خلیفه خدا بر زمین است و کرامت بسیاردارد همین دلیل در اسلام حتی برای جنین که در شکم مادر است احترام ویژه قائل شده است جنین در شکم مادر ارث می برد واگر بمیرد مانند بقیه غسل وکفن می شود.
سلام کردن به کودک
ائمه اطهار و پیامبر هر دو به کودکان سلام می کردند.امام رضا (ع)نقل می کنند که پیامبر فرمودپنج چیز را تاهنگام مرگ ترک نمیکنم :....و سلام کردن به کودکان تااین کار از من سنتی برای دیگران باشد.(طباطبایی سنن النبی ص42)
البته سلام کردن کافی نیست وباید با او دست داد واو را نوازش کرد.
پذیرش دعوت کودکان
اگر کودک خواسته ای داشته باشد که معقول ومنطقی است باید به آن پاسخ مثبت داد.روزی امام حسن از کنار کودکانی که سرگرم بازی بودند می گذشت کودکان در حالی که تکه نانی داشتند می خوردند بخ امام حسن تعارف کردند امام دعوت آنها راپذیرفت وبا آنها غذا خورد وسپس کودکان رابه منزل خویش بردبه آنها غذاوپوشاک داد وفرمود :دعوت آنهارا از دعوت من ارزشمند تر بود زیرا هر آنچه داشتند به من دادند ولی من بیش از آنچه به آنها دادم دارم.(ابن ابی الحدید نهج البلاغه ج11ص198)
با احترام صدا کردن
درسیره امامان کودکان یالفظ یابنئ صدامی شدندکه معنا آن فرزند عزیزم بود .
حضرت علی درباره صفت کودکان میفرمایند:
بیش از اینکه دیگران به فرزندان شما القاب زشت بدهد به آنها کنیه بدهید (کثیرالعمال ج16ص419 متقی هندی)
صداکردن کودکان با نام های زیبابه آنها عزت نفس واعتماد به نفس می دهد وآنها را سربلند کرده وباعث احساس غرور در آنها می شود.
شرکت دادن در مجالس
برای رشد شخصیت اجتماعی کودکان باید آنها رادرمجالس عروسی-عزا-جشن هاو...شرکت داد باید به او اجازه دهید که بامردم سلام واحوال پرسی کند خود میوه یا شیرینی بردارد و اگر از او سوالی شود جواب دخد.ازامام باقر درباره ی کودکانی که درنماز جماعت حاضر می شوند پرسیدم امام فرمود:آنهارا به آخرصف نفرستید بلکه بین آنها فاصله ایجاد کنید(حر عاملی وسایل شیعه ج3ص14)
بازی با کودک
بازی کردن یک نیاز اساسی برای کودکان است وکودکان برای رشد شخصیت خود احتیاج به بازی کردن دارند.پیامبر گاهی بین کودکان خود مسابقه دووکشتی برقرار می کردواین رفتارها باعث می شود که کودکان سعی وتلاش را بیاموزند وبا گرفتن جایزه وتشویق احساس غرور وموفقیت کنند.
بازی در زندگی کودک نقش اساسی داردودراسلام آمده است که باکودکان کودکی کنید .
حضرت علی (ع)میفرمایند کسی که فرزندی دارد باید با اوکودکی کند.(وسایل الشیعه ج15ص194)
امروزه که کودکان به طور مداوم با کامپیوتر بازی می کنند وکمتر جست وخیز می کنند تمام انرژی شان تخلیه نمی شود و بعد ها اثرات سویی بر آنها می گذارد .
امام کاظم در این باره می فرمایند:
مستحب است که فرزنددر کودکی به بازی وجستو خیز بپردازد تا در بزرگ سالی شکیبا باشد سپس فرمود جز این کار سزاوار نیست.(بحار الانوار ج43ص294)
این مسئله باعث می شود که کودک عقیده ها و درنیات خود را خارج کرده تا در سنین بالاتر صبورتر باشد.
علاوه بر آن بازی کردن باکودکان نوعی احترام به شخصیت کودک است وکودک در این صورت احسا مهم بودن وبا ارزش بودن را دارد.والدین هنگام بازی کردن با کودک می توانند موارد ونکات اخلاقی و انسانی را به او آموزش دهند و درصددرفع اشکالات و عیوب کودک بر آیند.امام صادق در بازی کودکان شرکت می کردند وهر گاه بچه ها صداقت نداشتند بازی را ترک میکردند وبا خواهش بقیه به بازی بر میگشتند.(روانشناسی تربیتی ص560)
ازاین موارد میتوان به این نتیجه رسید که کودک در حقوق اسلام ارزش و حقوق بسیاری دارد وباید مورد احترام وعزت باشد تادربزرگسالی بهرشدوتعالی برسد وبه سعادت نایل یابد.تربیت کودک امری بسیار حائز اهمیت است وهمانگونه کودک باید حقوق والدین رارعایت کند والدین نیز باید نقش خود را به خوبی رعایت کنندواسلام ومذهب تشیع راهکارهای اساسی برای رشدوتربیت کودک ارائه داده است.
نویسنده:نرگس زارعی
منبع:نورپرتال http://noorportal.net/394/452/453/52359.aspx |
